A RESEARCH ON THE COMPETITIVENESS OF DUZCE HAZELNUT SECTOR

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 18, 30.07.2020

Eda Şentürk , İzzet Kılınç

Öz

Besides there are many factors in the development of a country, a development plan that has been prepared considering regional sources has a high potential of being successful. In this direction, we focused on hazelnut sector which is an important source of income and support for the West Black Sea Region. In the cities that grow hazelnuts in the region, the industrial sector is at the forefront, while the hazelnut sector in Düzce appears to be in the foreground. Therefore, Düzce province was chosen as the research area. The main purpose of this research is to demonstrate the competitiveness of Düzce hazelnut industry with the help of Porter's "Diamond Model". Qualitative research method was preferred in the research and data were obtained using the interview technique. The universe of the research consists of players such as (Chamber of Agriculture, Commodity Exchange, Düzce University, Chamber of Commerce, Agricultural Credit Cooperatives, Fiskobirlik and Hazelnut Enterprises) that are the foremost players in the hazelnut sector in Düzce. While obtaining the data thirty people were planned to be interviewed with, but interviews were made with twenty-four people. The obtained data were analyzed by content analysis method. As a result of the analysis for each factor in the model, it has been seen that factor conditions have moderate level, demand conditions have medium-high level, firm strategy, the structure and rivalry factor has very low level, related and supporting industries have moderate level, government factor has low-moderate level and chance factor has high level of competition power. Generally, the hazelnut sector of Düzce has a structure close to the middle level of competitiveness. But it is foreseen that competition power of the sector will decrease unless precautions are taken against the unstable factors (climate, price policy, new production areas and new competitors) in the sector.

Anahtar Kelimeler

Competitiveness, Diamond Model of Porter, Hazelnut Sector, Duzce

DÜZCE FINDIK SEKTÖRÜNÜN REKABET GÜCÜ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Bir ülkenin kalkınmasında birçok etken bulunmakla birlikte, bölgesel kaynakları göz önünde bulundurarak hazırlanan bir kalkınma planının başarılı olma olasılığı daha yüksek görülmektedir. Bu doğrultuda araştırmamızda Batı Karadeniz bölgesi için önemli bir gelir ve geçim kaynağı olan fındık sektörü ele alınmıştır. Bölge genelinde fındık yetiştiren şehirlerde sanayi sektörü ön plana çıkarken, Düzce’de fındık sektörü ön planda gözükmektedir. Dolayısıyla araştırma alanı olarak Düzce şehri seçilmiştir. Yapılan bu araştırmanın temel amacı, Düzce fındık sektörünün rekabet gücünü Porter’ın “Elmas Modeli” aracılığıyla ortaya koymaktır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Buna bağlı olarak veriler görüşme tekniği kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmanın evreni, Düzce’de fındık sektöründe ön plana çıkan oyunculardan (Ziraat Odaları, Ticaret Borsası, Düzce Üniversitesi, Ticaret Odası, Tarım Kredi Kooperatifleri, Fiskobirlik ve Fındık İşletmeleri) oluşmaktadır. 30 kişi ile görüşülmesi planlanmış ancak 24 kişi ile görüşme yapılarak veriler elde edilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda modeldeki her bir faktör için ortaya çıkan sonuçlar; girdi koşulları orta düzeyde, talep koşulları orta-yüksek düzeyde, firma stratejisi ve rekabet yapısı çok düşük-düşük düzeyde, ilgili ve destekleyici kuruluşlar orta düzeyde, devlet faktörü düşük-orta ve şans faktörü yüksek düzeyde rekabet gücüne sahip olduğu belirlenmiştir. Genel anlamda değerlendirildiğinde ise Düzce fındık sektörü rekabet gücünün orta düzeye yakın bir yapıya sahip olduğu ancak sektördeki değişken unsurların (iklim, fiyat politikası, yeni üretim alanları, yeni rakipler) etkilerine yönelik bir tedbir alınmadığı takdirde rekabet gücünün düşük düzeye doğru yönleneceği öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Rekabet Gücü, Porter'ın Elmas Modeli, Fındık Sektörü, Düzce

Kaynakça

• Akbaş, N. (2012). Antalya Kesme Çiçek İhracatçılarının Küresel Rekabet Gücünün Porter’ın Elmas Modeli ve Kaynak Temelli Yaklaşım Açısından Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Altay, B. (2006). Avrupa Birliği’nde Rekabet Politikaları, Türkiye ve Avrupa Birliği’nin İhracatta Rekabet Gücünün Ölçülmesi. Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Arslan, K. (2005). Bölgesel Kalkınma Farklılıklarının Giderilmesinde Etkin Bir Araç: Bölgesel Planlama ve Bölgesel Kalkınma Ajansları. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), ss.275-294.
• Beceren, E. (2004). Bölgesel Rekabet Gücü. SDÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), ss.279-302.
• Bulu, M., Eraslan, İ. H. ve Şahin, Ö. (2004). Elmas (Diamond) Modeli ile Ankara Bilişim Kümelenmesi Rekabet Analizi. 3.Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 25-26 Kasım, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Bulu, M., Eraslan, İ. H. ve Kaya, H. (2006). Türk Elektronik Sektörünün Rekabetçilik Analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 5(9), ss.49-66.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (Genişletilmiş 13. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cho, D. S. (1998). From National Competitiveness to Bloc and Global Competitivess. Competitivess Review: An International Business Journal, 8(1), ss.1-13.
• Çivi. E. (2000). Uluslararası Rekabet Gücü: Yükselen Ekonomilerin İhracat Rekabet Gücü ve Türkiye Örneği. Doktora Tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Çivi, E., Erol, İ., İnanlı, T. ve Erol, E.D. (2008). Uluslararası Rekabet Gücüne Farklı Bakışlar. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), ss.1-22.
• Doğan H. (2004). İşletmelerde Bir Rekabet Avantajı Kaynağı Olarak Öz Yetenek Keşif Matrisi ve Gelişim Rotası. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), ss.24-38.
• Ersezer, F. (2012). ERP ve Tedarik Zinciri Yönetimi Uygulamalarının Rekabet Avantajı ve Örgütsel Performans Üzerindeki Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• European Commission (2017). Competitiveness, ec.europa.eu/growth/industry/competitiveness_en, 23 Haziran 2017 tarihinde alınmıştır.
• FTG (Fındık Tanıtım Grubu). (2017). Türkiye’de Fındık. http://www.ftg.org.tr/tr/turk-findigi-turkiyede-findik.html , Erişim Tarihi: 23.08.2016
• Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. (2014). Fındık Çalıştayı Sektör Sonuç Raporu. Ankara: Eğitim Yayım ve Yayınlar Dairesi Başkanlığı.
• Grant, R. M. (1991). Porter's “Competitive Advantage of Nations”: An Assessment. Strategic Management Journal, 12(7), s.s.535-548.
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (2018). 2017 Yılı Fındık Raporu. Ankara: Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü.
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (2015). 2014 Yılı Fındık Raporu. Ankara: Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü.
• Karaaslan, A. ve Tuncer, G. (2010). Uluslararası Rekabet Gücünün Artırılmasında Temel Devlet Politikaları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:26.
• Krugman, P. (1991). Increasing Returns and Economic Geography. Journal of Political Economy, 99(3), ss.484-499.
• MARKA (Doğu Marmara Kalkınma Ajansı). (2017). Düzce Yatırım Ortamı Raporu. http://www.marka.org.tr/Uploads/Files/duzce_ili_yatirim_ortami_raporu.pdf.
• Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma: Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, Çev. Selahattin Turan, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Moon, H. C., Rugman, M. ve Verbeke, A. (1998). A Generalized Double Diamond Approach To The Global Compatitivess of Korea and Singapore. International Business Review, 7(2), ss.135-150.
• Porter, M. E. (1998). The Competitive Advantage of Nations. New York: Free Press.
• Porter, M.E. (2007). Rekabet Stratejisi: Sektör ve Rakip Analizi Teknikleri, Çev. Gülen Ulubilgen, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Porter. M. E. (2011). Rekabet Üzerine. Çev. K. Tanrıyar, İstanbul: Optimist Yayınları.
• Reich, R. (1991). The Work of Nations – Preparing Ourselves for 21st-Century Capitalism. New York: Alfred Knopf.
• Rugman, A. M. ve D’Cruz, J. R. (1993). The Double Diamond Model of International Competitiveness: The Canadian Experience. Management International Review, 33(2), ss.17-39.
• Sevinç, H. (2011). Bölgesel kalkınma sorunsalı: Türkiye’de Uygulanan Bölgesel Kalkınma Politikaları. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 6(2), ss.35-54.
• TDK (Türk Dil Kurumu). (2015). Rekabet. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=REKABET, Erişim Tarihi: 10.11.2015.
• Tekin, A. (2015). Küreselleşen Dünyada Bölgesel Kalkınma Dinamikleri, Kamu Politikaları Ve Bölgesel Kalkınma Ajansları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:30, ss.37-48.
• TEPGE (Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü) (2019). Tarım Ürünleri Piyasaları: Fındık. Tarım ve Orman Bakanlığı Yayınları, Ocak 2019, Ürün No: 07.
• Ticaret Bakanlığı Esnaf, Sanatkârlar Ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü (2019). 2018 Fındık Raporu. https://ticaret.gov.tr/data/5d41e59913b87639ac9e02e8/5a8f33451b0b1c 563438bc587875a5a3.pdf Erişim Tarihi: 8.1.2020.
• Timuçin, D. (2010). Türkiye’de Kobilerin Rekabet Gücü ve Rekabet Üstünlüğü Sağlamada Kümelenmenin Etkisi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• TMO (Toprak Mahsulleri Ofisi). (2015). 2014 Yılı Fındık Sektör Raporu. Ankara: Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü.
• TMO (Toprak Mahsulleri Ofisi). (2019). 2018 Fındık Sektör Raporu. Ankara: Toprak Mahsulleri Genel Müdürlüğü.
• Ülgen, H. ve Mirze, S. K. (2004). İşletmelerde Stratejik Yönetim. İstanbul: Literatür Yayınları.