COVİD 19 SÜRECİNDE İNTERNET VE SOSYAL MEDYADA VAKİT GEÇİRME SÜRECİNDEKİ ARTIŞIN, SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞI, GÖSTERİŞÇİ TÜKETİM VE NARSİSTİK KİŞİLİK ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 76 - 97, 30.07.2021

Simge Aksu , Sule Karadag

Öz

Bu çalışma Covid 19 salgını sürecinde internet ve sosyal medyada vakit geçirme oranındaki artışın sosyal medya bağımlılığı, gösterişçi tüketim ve narsistik kişilik ile ilişkisini ortaya koymak amacıyla planlanmıştır. Bireyin 24 saatlik zaman dilimi içinde zamanının çoğunu sosyal medya ve internette geçirdiği birçok araştırma tarafından ortaya konulan bir gerçektir. Bu durum Covid 19 salgını sürecinde temasın en aza indirilmesi amacıyla alınan önlemler neticesinde zamanın çoğunun evde geçirilmesinin doğal bir sonucu olarak daha da artmıştır.

Çalışma da katılımcıların demografik özellikleri ortaya koymak amacıyla kısa bir anket formu ile Bergen’in sosyal medya bağımlılığı ölçeği, Narsistik kişilik ölçeği ve Gösterişçi tüketim ölçeği kullanılmıştır. Çalışma da uygun örneklem yöntemi kullanılmış ve toplam 250 katılımcıya ulaşılmıştır. Demografik özelliklerden cinsiyet ve BSMBÖ (Bergen Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği), NKE (Narsistik Kişilik Envanteri) ve GTÖ (Gösterişçi Tüketim Ölçeği) toplam puanları arasında anlamlı bir ilişki görülmemektedir. Ancak yaş ve BSMBÖ, NKE ve GTÖ toplam puanları arasında anlamlı bir farklılık vardır. Gelir seviyesi ve BSMBÖ ve NKE toplam ölçek puanları arasında anlamlı bir fark görülmezken (F=1,994 p=,115, F=1,097 p=,351), GTÖ toplam puanı ile gelir seviyesi arasında anlamlı bir farklılık vardır (F=5,294 p=,001). Anlamlı farklılığı oluşturan grup ise iyi olarak cevaplayanlardır. Son olarak BSMBÖ, NKE ve GTÖ toplam puanları ile eğitim arasında anlamlı bir farklılık görülmektedir (F=18,806 p=,000, F=4,206, p=,006, F=4,568 p=,004). Bu bölümde ise anlamlı farklılığı oluşturan grubun lisansüstü grup olduğu tespit edilmiştir.

Sosyal medya bağımlılığının artması, narsistik kişilik özelliği sergileme ve gösterişçi tüketim alışkanlıklarının artması davranışlarında zayıfta olsa etkilidir. Bununlar birlikte Narsistik kişilik özelliğine sahip kişilerin gösterişçi tüketim alışkanlıkları gösterdikleri söylenebilir. Covid 19 salgını esnasında sosyal medyada vakit geçirme süresi artışı ile birlikte kişilerde sosyal medya bağımlılığı (p,000), narsistik kişilik özelliği (p,016) ve gösterişçi tüketim (p,001) arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. İnternetten alışveriş yapma sıklığıyla sosyal medya bağımlılığı, narsistik kişilik ve gösterişçi tüketim yapma arasında anlamlı bir ilişki görülmemiştir (p,550, p,207, p,367). Elde edilen bulgular narsistik kişilik, sosyal medya bağımlılığı ve gösterişçi tüketim arasındaki ilişkilerde literatürü destekleyici yöndedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya Bağımlılığı, Narsistik Kişilik, Gösterişçi Tüketim, Covid 19, İnternetten Alışveriş

Kaynakça

• Allport G. W. (1961). Pattern and Growth in Personality. Fort Worth TX: Harcourt College Publisher.
• Ames, D. R., Rose, P. Ve Anderson, C. P. (2006). The NPI-16 As A Short Measure Of Narcissism. Journal Of Research In Personality, 40. 440- 450.
• Andreassen, C.S., Pallesen S. (2014). Social Network Site Addiction—An Overview. Curr Pharm Des, 20:4053-4061.
• Atay, S. (2009). Narsistik Kişilik Envanteri’nin Türkçe’ye Standardizasyonu. Gazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 11(1), 181-196.
• Alanka, Ö.; Cezik, A. (2016). Dijital Kibir: Sosyal Medyadaki Narsistik Ritüellere İlişkin Bir İnceleme. TRT Akademi. Dijital Medya Sayısı. 1(2), 548-569.
• Andreassen, C. S.; Pallesen, S.; Griffiths, M.D. (2017). The Relationship Between Addictive Use Of Social Media, Narcissism, And Self-Esteem: Findings From A Large National Survey. Addictive Behaviours, 64, 287-293.
• Avcılar, M.Y., Atalar, S. (2019). Narsistik Kişilik Özelliklerinin Sosyal Medya Bağımlılık Düzeyi Ve Gösterişçi Tüketim Eğilimleri Üzerine Etkisinin Tespiti. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi-International Journal Of Society Researches. 9, 11(8), 1373-1407.
• Bagwell, L. S.; Bernheim, B. D. (1996). Veblen Effects İn A Theory Of Conspicuous. American Economic Association, 86 (3), 349-373.
• Bektaş, M. (2018). Bir Kamu Politikası Olarak Bağımlılıkla Mücadele, (Editör: Hamza Ateş, Ahmet Koçak, (İçinde, Davranışsal Bağımlılık: Tanımı, Türleri Ve Sınıflandırılması), Ankara: Nobel Yayın.
• Belk, Russell W. (1988), Third World Consumer Culture, Marketing And Development, Erdogan Kumuc And A. Fuat Firat, Eds., Greenwich, CT: JAI, 103-127.
• Blachnio, A., Przepiorka, A., Rudnicka, P. (2016). Narcissism And Self-Esteem As Predictors Of Dimensions Of Facebook Use. Personality And Individual Differences, 90, 296-301.
• Blackwell, D., Leaman, C., Tramposch, R., Osborne, C., & Liss, M. (2017). Extraversion, Neuroticism, Attachment Style And Fear Of Missing Out As Predictors Of Social Media Use And Addiction. Personality And Individual Differences, 116, 69–72.
• Bilgilier, H. A. (2018). Sosyal Medya Kullanımı İle Sosyal Medya Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma: Ege Üniversitesi Örneği. Erciyes İletişim Dergisi. (Temmuz, 2018). 5(4), 351-369.
• Buffardi, L. E. Ve Campbell, W. K. (2008). Narcissism And Social Networking Web Sites. Personality And Social Psychology Bulletin, 34 (10). 1303-1314.
• Campbell, W. K., Brunell, A. B., & Finkel, E. J. (2006). Narcissism, Interpersonal Self Regulation, And Romantic Relationships: An Agency Model Approach. In E. J. Finkel & K. D.
• Casale, S.; Banchi, V. (2020). Narcissism And Problematic Social Media Use: A Systematic Literature Review. Addictive Behaviors Reports. 11, 1-10.
• Charles, K. K., Hurst, E., & Roussanov, N. L. (2008). Conspicuous Consumption And Race. Erişim: Http://Ssrn.Com/Abstract=1014340
• Chaudhuri, H. R.; Mazumdar, S.; Ghoshal, A. (2011). Conspicuous Consumption Orientation: Conceptualisation, Scale Development And Validation. Journal Of Consumer Behaviour. 10(4), 216-224.
• Çavuşoğulu, G.; Yılmaz, A.K.; Kabadayı, M. Abacı, S.H.; Taşmektepligil, M.Y. (2017). Comparison Of Narcissism Levels Of Students In The Faculty Of Sports Sciences In Terms Of Some Demographic Variables. Turkish Journal Of Sport And Exercise. 19(2), 150-156.
• Davis, R. A. (2001). A Cognitive-Behavioral Model Of Pathological İnternet Use. Computers In Human Behavior, 17(2), 187–195.
• Demirci, İ. (2019). Bergen Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması, Depresyon Ve Anksiyete Belirtileriyle İlişkisinin Değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Derneği, 20 (Ek Sayı.1):15-22. Doi: 10.5455/Apd.41585.
• Efendioğlu, İ.H. (2019). The Impact Of Conspicuous Consumption In Social Media On Purchasing Intentions. Journal Of Busıness Research-Turk. 11(3). 2176-2190. DOI: 10.20491/İsarder.2019.732
• Eastman, Jacqueline K.; Ronald E. Goldsmith & Leisa Reinecke Flynn (1999) Status Consumption In Consumer Behavior: Scale Development And Validation, Journal Of Marketing Theory And Practice, 7:3, 41-52, DOI: 10.1080/10696679.1999.11501839.
• Elliott, R. (1999) ‘Symbolic Meaning And Postmodern Consumer Culture’, In Rethinking Marketing, Brownlie, D., Saren, M., Wensley, R. And Whittington, R. (Eds) London, UK: Sage Publications.
• Griffiths, M. D. (2010). Trends In Technological Advance: Implications For Sedentary Behaviour And Obesity In Screenagers. Education And Health, 28, 35–8.
• Griffiths, M. D. (2013). Social Networking Addiction: Emerging Themes And Issues. Addiction Research Therapy, 4(5). 1-2.
• Griffiths, M. D., Kuss, D. J., & Demetrovics, Z. (2014). Social Networking Addiction: An Overview Of Preliminary Findings. Behavioral Addictions (s. 119–141). Elsevier Academic Press.
• Mehdizadeh, S. (2010). Self-Presentation 2.0: Narcissism And Self-Esteem On Facebook. Cyberpsychology, Behavior, And Social Networking, 13(4). 357-364.
• Mcwilliams, N. (2010). Psikanalitik Tanı: Klinik Süreç İçinde Kişilik Yapısını Anlamak (E. Kalem, Çev). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları (1999).
• Montag, C., Wegmann, E., Sariyska, R., Demetrovics, Z., & Brand, M. (2019). How To Overcome Taxonomical Problems In The Study Of Internet Use Disorders And What To Do With “Smartphone Addiction”? Journal Of Behavioral Addictions, 1–7.
• Kang, Y. J. Ve Park, S. Y. (2016). The Perfection Of The Narcissistic Self: Aqualitative Study On Luxury Consumption And Customer Equity. Journalof Business Research, 69(9). 1-7.
• Kapferer, J. N. (2014). The Artification Of Luxury: From Artisans To Artists. Business Horizons, 57, 371—380.
• Karaca, M, Mutlu, T . (2019). Nispetizm - Mış Gibi Yapmak: Sosyal Medyada Nispet Davranışları Üzerine Kavramsal Bir Çalışma. Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi,1(1),40-51. Https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Pub/Anadoluakademi/İssue/42510/499503
• Kaplan, A.M.; Haenlein, M. (2010). Users Of The World, Unite! The Challenges And Opportunities Of Social Media, Business Horizons, 53 (1), 59 – 68. Https://Doi.Org/10.1016/J.Bushor.2009.09.003.
• Keelery, S. (2020). COVID-19 Impact On Weekly Time Spent Using Social Networking Apps India 2020. (Oct. 16, 2020), Retrieved From Https://Www.Statista.Com/Statistics/1114459/İndia-Coronavirus-İmpact-On-Weekly-Usage-Time-Of-Social-Networking-Apps/ (Erişim Tarihi: 7 Aralık 2020).
• Kırcaburun, K.; Alhabash, S.; Tosuntaş, Ş. B.; Griffiths, M.D. (2020). Uses And Gratifications Of Problematic Social Media Use Among University Students: A Simultaneous Examination Of The Big Five Of Personality Traits, Social Media Platforms, And Social Media Use Motives. International Journal Of Mental Health And Addiction, 18, 525–547.
• O’Cass, A., Mcewen, H. (2004).“Exploring Consumer Status And Conspicuous Consumption”, Journal Of Consumer Behaviour, Volume 4 (1).
• Perez, S. (2020). Report: Whatsapp Has Seen A 40% Increase In Usage Due To COVID-19 Pandemic (March 26 2020). Https://Techcrunch.Com/2020/03/26/Report-Whatsapp-Has-Seen-A-40-İncrease-İn-Usage-Due-To-Covid-19-Pandemic/ (Erişim Tarihi: 7 Aralık 2020).
• Raskin, R. Ve Hall, C. S. (1979). A Narcissistic Personality Inventory. Psychological Reports, 45. 590.
• Raskin, R. ve Terry, H. (1988). A Principal-Component Analysis of the Narcissistic Personality Inventory and Further Evidence of its Construct Validity, Journal of Personality and Social Psychology Bulletin, 27, 151–161.
• Taylor, D. G. Ve Strutton, D., (2016). Does Facebook Usage Lead To Conspicuous Consumption The Role Of Envy, Narcissism And Self-Promotion. Journal Of Research In Interactive Marketing, 10 (3). 231-248. DOI 10.1108/JRIM-01-2015-0009.
• Taylor D.G. (2019) Social Media Usage, FOMO, And Conspicuous Consumption: An Exploratory Study: An Abstract. In: Rossi P., Krey N. (Eds) Finding New Ways To Engage And Satisfy Global Customers. AMSWMC 2018. Developments In Marketing Science: Proceedings Of The Academy Of Marketing Science. Springer, Cham. Https://Doi.Org/10.1007/978-3-030-02568-7_234.
• Thompson, J. B. (1995), The Media And Modernity: A Social Theory Of The Media, Polity,. Cambridge. UK Thoumrungroje, A. (2014). The Influence Of Social Media Intensity And EWOM On Conspicuous Consumption. Social And Behavioral Sciences, 148 ( 2014 ) 7 – 15. Doi: 10.1016/J.Sbspro.2014.07.009.
• Twenge, J. M.; Konrath, S.; Foster, J.D.; Campbell, W.K.; Bushman, B.J. (2008). Egos Inflating Over Time: A Cross-Temporal Meta-Analysis Of The Narcissistic Personality Inventory, Journal Of Personality 76(4), August, 875-902.
• Tosun, B.N.; Cesur, D.K. (2018). The Paranormality Of Consumption: The Relatıonshıp Between Conspıcuous Consumption And Paranormal Beliefs. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 13(49), 167-186.
• Sindermann, C.; Duke, E.; Montag, C. (2020). Personality Associations With Facebook Use And Tendencies Towards Facebook Use Disorder, Addictive Behaviors Reports.11.
• Solomon, M. R. (1983) ‘The Role Of Products As Social Stimuli: A Symbolic Interactionism Perspective’, Journal Of Consumer Research, 10, 319–329.
• Sogidem (2020). (Anadolu Üniversitesi Sosyal Medya Ve Dijital Güvenlik Eğitim Uygulama Ve Araştırma Merkezi). Pandemi Döneminde Bireylerin Dijital Yaşamları Mercek Altına Alındı. (14.05.2020). Http://Egazete.Anadolu.Edu.Tr/Kampus/39674/Pandemi-Doneminde-Bireylerin-Dijital-Yasamlari-Mercek-Altina-Alindi (Erişim Tarihi: 7 Aralık 2020).
• Souiden, N.; M’Saad, B.; Pons, F. (2011). A Cross-Cultural Analysis Of Consumers’ Conspicuous Consumption Of Branded Fashion Accessories. Journal of International Consumer Marketing, 23, 329–343.
• Şahin, C.; Kumcağız H. (2017). Narsizm Ve Benlik Saygısının Sosyal Medya Bağımlılığı Üzerindeki Yordayıcı Rolü. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 8(30). 2136 – 2155.
• Veblen, T. (1899) The Theory Of The Leisure Class, 1st Edition, Macmillan, New York, NY
• Yıldız, S. (2017). Sosyal Bilimlerde Örnekleme Sorunu: Nicel Ve Nitel Paradigmalardan Örnekleme Kuramına Bütüncül Bir Bakış. Kesit Akademi Dergisi (The Journal Of Kesit Academy) 3(11), Aralık, 421-442.
• Yılmazsoy, B.; Kahraman, M. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılığı İle Sosyal Medyayı Eğitsel Amaçlı Kullanımları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Facebook Örneği. Journal Of Instructional Technologies & Teacher Education. 6 (1), 9-20.
• Wearing, S.; Wearing, B. (2000) Smoking As A Fashion Accessory in The 90s: Conspicuous Consumption, Identity And Adolescent Women's Leisure Choices, Leisure Studies, 19:1, 45-58, DOI: 10.1080/026143600374833
• Widjajanta, B., Senen, S.H., Masharyono, M., Lisnawati (2018). The Impact Of Social Media Usage And Self-Esteem On Conspicuous Consumption: Instagram User Of Hijabers Community Bandung Member. International Journal Of Ebusiness And Egovernment Studies 10(2) Issn: 2146-0744 (Online)
• Wold, S. (2020). Covid 19 Changing How, Why And How Much We’re Using Social Media. Dijital Commerce 360. (Sep, 16, 2020) Https://Www.Digitalcommerce360.Com/2020/09/16/Covid-19-İs-Changing-How-Why-And-How-Much-Were-Using-Social-Media/ (Erişim Tarihi: 15 Aralık 2020).