Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Diyarbakır’da Yeni Saptanan Anıt Kestane (Castane sativa Mill.) Ağacı

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 27 - 44, 30.06.2023

Mehmet Emin Tekin

Öz

Bu çalışma ile ülkemizin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde anıt ağaç özelliklerini taşıyan ve tarihe tanıklık eden anıt kestane (Castanea sativa Mill.) ağacı saptanarak, bu türün varlığına dair yeni veriler kayıt edilmiştir. Bu anıt ağaç, Diyarbakır İli, Kulp İlçesi, İslamköy, Hor Deresi mevkiindedir. Araştırma alanında yapılan boyutsal ölçümlerde çevresi 945 cm, çapı 301 cm ve boyu 16 m olarak tespit edilmiştir. Tespit edilen Anıt ağaç özelliğine sahip bu kestane ağacı, ilgili kurumlarca bir an önce koruma altına alınması ve bakım çalışmalarının bir an önce yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır. Bu araştırma ile bölgedeki bitkisel biyolojik çeşitlilik çalışmalarına da katkıda bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Anıt ağaç, Güneydoğu Toroslar Eşiği Diyarbakır

Kaynakça

  • Acatay, A. (1960). Türkiye kestane zararlılarına ilave. Beitrag zu den Edelkastaniens- chadlinge in der Türkei. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, A, X (1): 11- 5.
  • Aksoy, N., ve Anşin, R. (1998). Denizli Çivril Yöresinin Anıt Ağaçları. Kasnak Meşesi ve Türkiye Florası Sempozyumu, 21-23 Eylül 1998, s. 637-647, İstanbul.
  • Anonim, (2023a). https://atib.ogm.gov.tr/Sayfalar/T%C4%B1bbi%20ve%20Itri%20Bitkilerimizi%20Tan%C4%B1yal%C4%B1m/Kestane.aspx.Erişim tarihi:18.06.2023.
  • Anonim, (2023b). http://194.27.225.161/yasin/tubives/index.php?sayfa=1&tax_id=8443.Erişim tarihi:10.06.2023.
  • Anonim, (2023c). https://www.harita.gov.tr/urun/turkiye-mulki-idare-sinirlari/2.Erişim tarihi:09.06.2023.
  • Anonim, (2023d). https://orbis.ogm.gov.tr/orbis/#geoportal/geo_geoportal. Erişim tarihi: 09.06.2023.
  • Anonim, (2023e). Google Earth Pro. Erişim tarihi: 09.06.2023.
  • Anonim, (2023e). https://www.mta.gov.tr/v3.0/sayfalar/hizmetler/doc/Erzurum.pdf.Erişim tarihi:09.06.2023.
  • Anonim, (2023g). https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/diyarbakir-ilcdr-2021-20221019160029.pdf ,T.C. Diyarbakır Valiliği Çevre Ve Şehircilik İl Müdürlüğü Diyarbakır İli 2021 Yılı Çevre Durum Raporu Diyarbakır – 2022.Erişim tarihi:09.06.2023.
  • Anonim,(2023h). https://www.meteoblue.com/tr/climatechange/kulp_t%c3%bcrkiye_305750.Erişim tarihi:09.06.2023.
  • Anonim, (2023i). https://www.dogadernegi.org/wp-content/uıploads/2018/10/dog013-guneydogu-toros-esigi-onemli-doga-alanlari-kitabi.pd.Erişim tarihi:10.06.2023.
  • Anonim, (2023ı). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/10/20201024-7.pdf.Erişim tarihi:10.06.2023.
  • Anonim, (2023j). https://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BCneydo%C4%9Fu_Anadolu_B%C3%B6lgesi. Erişim tarihi: 08.06.2023.
  • Anonim, (2023k). https://webdosya.csb.gov.tr/db/diyarbakir/haberler/bilgi-notu-i-slamko-y_20210705083025.pd.Erişim tarihi: 19.06.2023
  • Asan, Ü. (1987). Türkiye ormanlarında saptanabilen anıt nitelikli ağaçların dünyadaki benzerleriyle karşılaştırılması. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 37(2).
  • Asan, Ü., ve Artar, P. (1987). İbradi kestaneleri. Orman Mühendisliği, 10, 24-25, İstanbul.
  • Asan, Ü. (1992). Anıt ağaçların birey ve toplum psikolojisi üzerindeki etkileri. Yeşile Çerçeve Dergisi, Sayı 18, 18-19.
  • Asan, Ü. (1993). Mistik ve Folklorik Yönüyle Anıt Ağaçlarımız. Yeşil Çerçeve, 23, 13-15.
  • Aslanboğa, İ., Bayraktar, A., ve Özkan, B. (1993). Ege Bölgesi'nin Tarihi ve Anıtsal Nitelikli Ağaçlarının Tespiti ve Envanteri.
  • Atalay, İ. (1994). Türkiye Vejetasyon Coğrafyası, E.Ü. Basımevi, İzmir.
  • Boydak, M. (1988). Türkiye’de Sedir, Ardıç ve Kızılçamda Yeni Saptanan Anıt Orman ve Ağaçlar (Recently Discovered Monumental Forests and Trees of Cedrus libani, Juniperus foetidissima and Pinus brutia in Turkey). İ.Ü Orman Fakültesi Dergisi, 38(2).
  • Boydak, M., ve Asan, Ü. (1993). Ülkemizin Anıt Sedirleri ve Ormanları. Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Bülteni, 81/360, 31-33, İstanbul.
  • Genç, M., ve Güner, Ş.T. (2009) Isparta İlindeki Anıt Ağaçlar. Geçmişten Günümüze Isparta, T.C. Başbakanlık Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Yayını: 370, Araştırma-İnceleme Dizisi: 66, 441-452, Ankara. ISBN: 978-975-16-2141-2.
  • Genç, M., ve Güner, Ş.T. (2001). Anıt Ağaçların Önemi ve Göller Bölgesi'ndeki Anıt Ağaçlar. TAÇ Vakfı'nın 25. Yılı Anı Kitabı (Türkiye'de Risk Altındaki Doğal Kültürel Miras), Türkiye Anıt Çevre Turizm Değerlerini Koruma Vakfı Yayını, 181-193, İstanbul. ISBN: 975–97484-I-X,
  • Genç, M., ve Güner, Ş.T. (2003). Göller Bölgesinin Anıt Ağaçları, Isparta Valiliği İl Özel İdare Müdürlüğü Yayını, 322s., Isparta. ISBN: 975-585-325-1
  • Gül, A. U., C. Gümüş, H. Yavuz, Eroğlu, M., Özkan, Z. C., ve Demirci, A. (1999). Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Saptanan Bazı Anıt Ağaç ve Meşcereler. Tr. J. Of Agriculture and Forestry, 23, Ek sayı 3, 671- 677.
  • Gülersoy, Ç. (1984). İstanbul'daki Anıtsal Ağaçlar. Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayını, 160 s. İstanbul.
  • Işık, K. (1983). Bitki Gen Kaynaklarımız Niçin Korunmalı ve Planlanmalıdır. Tabiat ve İnsan, 17(4), 9-15. Kantarcı, M.D. (1984). Türkiye'de En Yaşlı Sedir Ağacı - Ambar Katranı. İ. Ü. Orman Fakültesi Dergisi. 34(2), 49-58.
  • Koch, N.E. (1998). Forest Quality of Life and Livelihoods, Yıl Dünya Ormancılık Kongresi, 7, 25-32. Antalya. Kavgacı, A. (2002). Türkiye'nin anıt meşeleri ve yeni bir anıt meşe (Çeçe Sultan meşesi). Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 52(1), 133-142.
  • Makineci, E. (1998). Bodrum Yarımadası Girel Köyü'nde Anıt Nitelikteli Boz Pırnal (Quercus aucheri Joub & Spach) Meşçeresi, Bodrum Yarımadası Çevre Soruları Sempozyumu, 15- 19 Şubat 1998, s. 739-743. Bodrum.
  • Önemli Doğa Alanları (ÖDA) Kitabı, (2018). Toros Eşiği, s-284-287. https://www.dogadernegi.org /wpcontent/uploads/ 2018/10/ dog013 - guneydogu-toros-esigi-onemli-doga-alanlari-kitabi.pdf OGM, (2012). OGM Şanlıurfa Orman Bölge Müdürlüğü Diyarbakır İli Kulp İlçesi Kulp İslamköy Toprak Muhafaza ve Erozyon Kontrolü Uygulama Projesi.
  • Saatçioğlu, F. (1969). Silvikültür I (Silvikültürün Biyolojik Esasları ve Prensipleri). İstanbul Üniversitesi Yayın No:1429 Orman Fakültesi Yayın No: 138, İstanbul.
  • Seçkin, E. (1981). Bursa İli Kestanelerinde (Castanea sativa Mill.) Zarar Yapan Torticidae (Lepidoptera) Familyası Türleri, Tanınmaları, Zararları, Kısa Biyolojileri ve Doğal Düşmanları Üzerinde Araştırmalar, İst. Bölge Zirai Müc. Araşt. Enst. Md. Araşt. Eserleri Serisi No:16.
  • Sternberg, G. (2000). Big Old Historie Trees Weedpateh Gazette, p. 18-19.
  • Şengönül, K., Dirik, H., Uzun, A., Kuyan, Y., Ertaş, A., ve Bekiroğlu, S. (1996). İstanbul Fatih İlçesi Anıt Ağaçları. İ. Ü. Orman Fakültesi Araştırma ve Uygulama Merkezi Orarum Projesi No: 1990/002, 184 s. Basılmamıştır.
  • Uysal, K. (2014). Alanya ve Manavgat (Antalya) İlçelerinin Anıt Ağaçları”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta, s.4-5.
  • Yaltırık, F. (1993). Dendroloji Ders Kitabı II, İ.Ü. Orman Fak. Yayınları, İ.Ü. Yayın No:3767, O.F. Yayın No:420, İstanbul.
  • Yaltırık, F. (1994). Tarihi ve Anıtsal Nitelikte Ağaç ve Ormanlarımız. Sandoz Dergisi, Sayı 4, s. 11- 18, İstanbul.
  • Yaltırık, F. (1982). Castanea Miller, in Davis, P.H. (ed.). Flora of Turkey and The East Aegean Islands Vol:8,, p.659, Edinburgh: Edinburgh University Press. 1982.

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 27 - 44, 30.06.2023

Mehmet Emin Tekin

Öz

With this study, the monumental chestnut (Castanea sativa Mill.) tree, which bears the characteristics of a monumental tree and witnesses the history in the Southeastern Anatolia Region of our country, has been determined and new data on the existence of this species have been recorded. This monumental tree is located in Diyarbakir Province, Kulp District, Islamköy, Hor Stream. In the dimensional measurements made in the research area, it was measured as 945 cm in circumference, 301 cm in diameter and 16 m in length. It has been concluded that this chestnut tree, which has the feature of a monumental tree, should be taken under protection by the relevant institutions as soon as possible and maintenance works should be done as soon as possible. This research contributed to the plant biodiversity studies in the region.

Kaynakça

  • Acatay, A. (1960). Türkiye kestane zararlılarına ilave. Beitrag zu den Edelkastaniens- chadlinge in der Türkei. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, A, X (1): 11- 5.
  • Aksoy, N., ve Anşin, R. (1998). Denizli Çivril Yöresinin Anıt Ağaçları. Kasnak Meşesi ve Türkiye Florası Sempozyumu, 21-23 Eylül 1998, s. 637-647, İstanbul.
  • Anonim, (2023a). https://atib.ogm.gov.tr/Sayfalar/T%C4%B1bbi%20ve%20Itri%20Bitkilerimizi%20Tan%C4%B1yal%C4%B1m/Kestane.aspx.Erişim tarihi:18.06.2023.
  • Anonim, (2023b). http://194.27.225.161/yasin/tubives/index.php?sayfa=1&tax_id=8443.Erişim tarihi:10.06.2023.
  • Anonim, (2023c). https://www.harita.gov.tr/urun/turkiye-mulki-idare-sinirlari/2.Erişim tarihi:09.06.2023.
  • Anonim, (2023d). https://orbis.ogm.gov.tr/orbis/#geoportal/geo_geoportal. Erişim tarihi: 09.06.2023.
  • Anonim, (2023e). Google Earth Pro. Erişim tarihi: 09.06.2023.
  • Anonim, (2023e). https://www.mta.gov.tr/v3.0/sayfalar/hizmetler/doc/Erzurum.pdf.Erişim tarihi:09.06.2023.
  • Anonim, (2023g). https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/diyarbakir-ilcdr-2021-20221019160029.pdf ,T.C. Diyarbakır Valiliği Çevre Ve Şehircilik İl Müdürlüğü Diyarbakır İli 2021 Yılı Çevre Durum Raporu Diyarbakır – 2022.Erişim tarihi:09.06.2023.
  • Anonim,(2023h). https://www.meteoblue.com/tr/climatechange/kulp_t%c3%bcrkiye_305750.Erişim tarihi:09.06.2023.
  • Anonim, (2023i). https://www.dogadernegi.org/wp-content/uıploads/2018/10/dog013-guneydogu-toros-esigi-onemli-doga-alanlari-kitabi.pd.Erişim tarihi:10.06.2023.
  • Anonim, (2023ı). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/10/20201024-7.pdf.Erişim tarihi:10.06.2023.
  • Anonim, (2023j). https://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BCneydo%C4%9Fu_Anadolu_B%C3%B6lgesi. Erişim tarihi: 08.06.2023.
  • Anonim, (2023k). https://webdosya.csb.gov.tr/db/diyarbakir/haberler/bilgi-notu-i-slamko-y_20210705083025.pd.Erişim tarihi: 19.06.2023
  • Asan, Ü. (1987). Türkiye ormanlarında saptanabilen anıt nitelikli ağaçların dünyadaki benzerleriyle karşılaştırılması. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 37(2).
  • Asan, Ü., ve Artar, P. (1987). İbradi kestaneleri. Orman Mühendisliği, 10, 24-25, İstanbul.
  • Asan, Ü. (1992). Anıt ağaçların birey ve toplum psikolojisi üzerindeki etkileri. Yeşile Çerçeve Dergisi, Sayı 18, 18-19.
  • Asan, Ü. (1993). Mistik ve Folklorik Yönüyle Anıt Ağaçlarımız. Yeşil Çerçeve, 23, 13-15.
  • Aslanboğa, İ., Bayraktar, A., ve Özkan, B. (1993). Ege Bölgesi'nin Tarihi ve Anıtsal Nitelikli Ağaçlarının Tespiti ve Envanteri.
  • Atalay, İ. (1994). Türkiye Vejetasyon Coğrafyası, E.Ü. Basımevi, İzmir.
  • Boydak, M. (1988). Türkiye’de Sedir, Ardıç ve Kızılçamda Yeni Saptanan Anıt Orman ve Ağaçlar (Recently Discovered Monumental Forests and Trees of Cedrus libani, Juniperus foetidissima and Pinus brutia in Turkey). İ.Ü Orman Fakültesi Dergisi, 38(2).
  • Boydak, M., ve Asan, Ü. (1993). Ülkemizin Anıt Sedirleri ve Ormanları. Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Bülteni, 81/360, 31-33, İstanbul.
  • Genç, M., ve Güner, Ş.T. (2009) Isparta İlindeki Anıt Ağaçlar. Geçmişten Günümüze Isparta, T.C. Başbakanlık Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Yayını: 370, Araştırma-İnceleme Dizisi: 66, 441-452, Ankara. ISBN: 978-975-16-2141-2.
  • Genç, M., ve Güner, Ş.T. (2001). Anıt Ağaçların Önemi ve Göller Bölgesi'ndeki Anıt Ağaçlar. TAÇ Vakfı'nın 25. Yılı Anı Kitabı (Türkiye'de Risk Altındaki Doğal Kültürel Miras), Türkiye Anıt Çevre Turizm Değerlerini Koruma Vakfı Yayını, 181-193, İstanbul. ISBN: 975–97484-I-X,
  • Genç, M., ve Güner, Ş.T. (2003). Göller Bölgesinin Anıt Ağaçları, Isparta Valiliği İl Özel İdare Müdürlüğü Yayını, 322s., Isparta. ISBN: 975-585-325-1
  • Gül, A. U., C. Gümüş, H. Yavuz, Eroğlu, M., Özkan, Z. C., ve Demirci, A. (1999). Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Saptanan Bazı Anıt Ağaç ve Meşcereler. Tr. J. Of Agriculture and Forestry, 23, Ek sayı 3, 671- 677.
  • Gülersoy, Ç. (1984). İstanbul'daki Anıtsal Ağaçlar. Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayını, 160 s. İstanbul.
  • Işık, K. (1983). Bitki Gen Kaynaklarımız Niçin Korunmalı ve Planlanmalıdır. Tabiat ve İnsan, 17(4), 9-15. Kantarcı, M.D. (1984). Türkiye'de En Yaşlı Sedir Ağacı - Ambar Katranı. İ. Ü. Orman Fakültesi Dergisi. 34(2), 49-58.
  • Koch, N.E. (1998). Forest Quality of Life and Livelihoods, Yıl Dünya Ormancılık Kongresi, 7, 25-32. Antalya. Kavgacı, A. (2002). Türkiye'nin anıt meşeleri ve yeni bir anıt meşe (Çeçe Sultan meşesi). Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 52(1), 133-142.
  • Makineci, E. (1998). Bodrum Yarımadası Girel Köyü'nde Anıt Nitelikteli Boz Pırnal (Quercus aucheri Joub & Spach) Meşçeresi, Bodrum Yarımadası Çevre Soruları Sempozyumu, 15- 19 Şubat 1998, s. 739-743. Bodrum.
  • Önemli Doğa Alanları (ÖDA) Kitabı, (2018). Toros Eşiği, s-284-287. https://www.dogadernegi.org /wpcontent/uploads/ 2018/10/ dog013 - guneydogu-toros-esigi-onemli-doga-alanlari-kitabi.pdf OGM, (2012). OGM Şanlıurfa Orman Bölge Müdürlüğü Diyarbakır İli Kulp İlçesi Kulp İslamköy Toprak Muhafaza ve Erozyon Kontrolü Uygulama Projesi.
  • Saatçioğlu, F. (1969). Silvikültür I (Silvikültürün Biyolojik Esasları ve Prensipleri). İstanbul Üniversitesi Yayın No:1429 Orman Fakültesi Yayın No: 138, İstanbul.
  • Seçkin, E. (1981). Bursa İli Kestanelerinde (Castanea sativa Mill.) Zarar Yapan Torticidae (Lepidoptera) Familyası Türleri, Tanınmaları, Zararları, Kısa Biyolojileri ve Doğal Düşmanları Üzerinde Araştırmalar, İst. Bölge Zirai Müc. Araşt. Enst. Md. Araşt. Eserleri Serisi No:16.
  • Sternberg, G. (2000). Big Old Historie Trees Weedpateh Gazette, p. 18-19.
  • Şengönül, K., Dirik, H., Uzun, A., Kuyan, Y., Ertaş, A., ve Bekiroğlu, S. (1996). İstanbul Fatih İlçesi Anıt Ağaçları. İ. Ü. Orman Fakültesi Araştırma ve Uygulama Merkezi Orarum Projesi No: 1990/002, 184 s. Basılmamıştır.
  • Uysal, K. (2014). Alanya ve Manavgat (Antalya) İlçelerinin Anıt Ağaçları”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta, s.4-5.
  • Yaltırık, F. (1993). Dendroloji Ders Kitabı II, İ.Ü. Orman Fak. Yayınları, İ.Ü. Yayın No:3767, O.F. Yayın No:420, İstanbul.
  • Yaltırık, F. (1994). Tarihi ve Anıtsal Nitelikte Ağaç ve Ormanlarımız. Sandoz Dergisi, Sayı 4, s. 11- 18, İstanbul.
  • Yaltırık, F. (1982). Castanea Miller, in Davis, P.H. (ed.). Flora of Turkey and The East Aegean Islands Vol:8,, p.659, Edinburgh: Edinburgh University Press. 1982.
Toplam 39 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Orman Endüstri Mühendisliği
Bölüm Süs ve Tıbbi Bitkiler Botanik Bahçesi Dergisi 2(1)
Yazarlar

Mehmet Emin Tekin

Yayımlanma Tarihi 30 Haziran 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023 Cilt: 2 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Tekin, M. E. (2023). Diyarbakır’da Yeni Saptanan Anıt Kestane (Castane sativa Mill.) Ağacı. Düzce Üniversitesi Süs Ve Tıbbi Bitkiler Botanik Bahçesi Dergisi, 2(1), 27-44.
AMA Tekin ME. Diyarbakır’da Yeni Saptanan Anıt Kestane (Castane sativa Mill.) Ağacı. DÜSTIBİD. Haziran 2023;2(1):27-44.
Chicago Tekin, Mehmet Emin. “Diyarbakır’da Yeni Saptanan Anıt Kestane (Castane Sativa Mill.) Ağacı”. Düzce Üniversitesi Süs Ve Tıbbi Bitkiler Botanik Bahçesi Dergisi 2, sy. 1 (Haziran 2023): 27-44.
EndNote Tekin ME (01 Haziran 2023) Diyarbakır’da Yeni Saptanan Anıt Kestane (Castane sativa Mill.) Ağacı. Düzce Üniversitesi Süs ve Tıbbi Bitkiler Botanik Bahçesi Dergisi 2 1 27–44.
IEEE M. E. Tekin, “Diyarbakır’da Yeni Saptanan Anıt Kestane (Castane sativa Mill.) Ağacı”, DÜSTIBİD, c. 2, sy. 1, ss. 27–44, 2023.
ISNAD Tekin, Mehmet Emin. “Diyarbakır’da Yeni Saptanan Anıt Kestane (Castane Sativa Mill.) Ağacı”. Düzce Üniversitesi Süs ve Tıbbi Bitkiler Botanik Bahçesi Dergisi 2/1 (Haziran 2023), 27-44.
JAMA Tekin ME. Diyarbakır’da Yeni Saptanan Anıt Kestane (Castane sativa Mill.) Ağacı. DÜSTIBİD. 2023;2:27–44.
MLA Tekin, Mehmet Emin. “Diyarbakır’da Yeni Saptanan Anıt Kestane (Castane Sativa Mill.) Ağacı”. Düzce Üniversitesi Süs Ve Tıbbi Bitkiler Botanik Bahçesi Dergisi, c. 2, sy. 1, 2023, ss. 27-44.
Vancouver Tekin ME. Diyarbakır’da Yeni Saptanan Anıt Kestane (Castane sativa Mill.) Ağacı. DÜSTIBİD. 2023;2(1):27-44.
 Kapak Resmi İndir