Denizli’de Yayılış Gösteren Bazı Nadir ve Endemik Taksonlar Üzerinde Palinolojik Araştırmalar

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 2, 116 - 126, 29.12.2023

Abouzar Hassanpour , Batıkan Günal , Gürkan Semiz

Öz

Bu çalışmada Denizli ili sınırları içinde dar bir yayılışa sahip olan nadir ve endemik türlerin (Colchicum figlalii, Linum punctatum subsp. pycnophyllum, Thlaspi leblebicii, Noccaea cariensis ve Echinops emiliae) polen morfolojilerinin tanımlanması amaçlanmıştır. Türlerin polen morfolojisi ışık mikroskobu (LM) ve polen örneklerinin ayrıntılı yüzey ornamentasyonları incelenmesi taramalı elektron mikroskobu (SEM) kullanılarak belirlenmiştir. C. figlalii türünün polen şeklinin genellikle oblat nadiren peroblat, polar eksen uzunluğunun (P) 27,31±3,27 (22,04‒34,29) µm ve ekvatoral eksen uzunluğunun (E) 47,69±3,88 (41,20‒55,50) µm olduğu tespit edilmiştir. L. punctatum subsp. pycnophyllum’un polen şekli genellikle suboblat nadiren oblat-sferoidal ve polar eksen uzunluğu (P) 51,85±3,41 (47,40‒58,03) µm ve ekvatoral eksen uzunluğu (E) 59,38±4,32 (51,36‒67,03) µm olarak ölçülmüştür. T. leblebicii türünün polenlerinin anizopolar ve bilateral simetrili olduğu belirlenmiştir. Polar eksen uzunluğu (P) 16,10±1,91 (13,64‒20,56) µm, ekvatoral eksen uzunluğu (E) 17,12±0,83 (15,20‒18,63) µm’dir. N. cariensis türün polen şekli oblat-sferoidal nadiren prolat-sferoidal olarak belirlenmiş, polar eksen uzunluğu (P) 15,32±0,84 (13,90‒17,21) µm, ekvatoral eksen uzunluğu (E) 16,30±0,70 (15,16‒18,03) µm’dir. Echinops emiliae türünün polen şekli oblat-sferoidal nadiren prolat-sferoidal olarak belirlenmiştir. Polar eksen uzunluğu (P) 59,54±4,61 (50,04‒68,65) µm, ekvatoral eksen uzunluğunun (E) 58,60±4,11 (48,04‒66,72) µm olduğu ortaya koyulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Denizli, Endemik, Palinoloji, Polen, Türkiye

Kaynakça

• Akıncı, Ş. (1987). Linum tauricum Willd. subsp. bosphori Davis üzerinde sistematik, anatomik ve palinolojik araştırmalar. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Atasagun, B. (2022). Comparative anatomy and pollen morphology of two endemic Noccaea species (Brassicaceae) and their taxonomic significance. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca, 50 (3), 12849-12849.
• Bayhun, G. (2020). Linum L. (Linaceae) cinsi Linum seksiyonunun bazı türleri üzerinde morfolojik ve palinolojik araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Tekirdağ.
• Bekat, L. (1992). Denizli-Acıpayam Bozdağ’ın flora ve vejetasyonu, Ege Üniversitesi, Araştırma Fonu Projesi, İzmir.
• Bülbül, A. S., Fırat, M., and Tarıkahya-Hacıoğlu, B. (2016). Pollen morphology of an endangered, endemic anatolian species, Noccaea aghrica (P.H.Davis & Kit Tan) M.Fırat & Özüdoğru (Brassicaceae), Hacettepe Journal of Biology and Chemistry, 44(2), 115-118.
• Çiçek, M. (2001). Çökelez Dağı’nın (Denizli) florası. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Denizli.
• Davis, P.H. (1965-1985). Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol 1-9, Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Davis, P. H. & Tan, K. (1988). Flora of Turkey and the Aegean Islands. Vol 10, Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Demirtaş, A.F. (2003). Uludağ’da yayılışı olan Linum L. türleri üzerinde palinolojik araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilm Dalı, Bursa.
• Düşen, O. & Sümbül, H. (2013). Pollen morphology of some Colchicum L. taxa (Colchicaceae) from Mediterranean region in Turkey. International Journal of Plant, Animal and Environmental Sciences, 3(2), 169-177.
• Fagri, K. & Iversen, J. (1989). Textbook of pollen analysis. New York: Wiley & Sons. Garnatje, T. & Martin, J. (2007). Pollen studies in the genus Echinops L. and Xeranthemum group (Asteraceae). Botanical Journal of the Linnean Society, 154(4), 549-557.
• Gemici, Y. (1986). Akdağ (Afyon-Denizli) ve çevresinin flora ve vejetastonu. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Botanik Anabilim Dalı, İzmir.
• Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T. & Başer, K. H. C. (2000). Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol, 11, Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Gürcan, B. & Düşen, O. (2015). The flora of Denizli city. Biodicon, 8(2), 92-113.
• Hesse, M. & Blackmore, S. (2013). Preface to the special focus manuscripts. Plant Systematics and Evolution, 299(6), 1011-1012.
• Karaca, Z, Yaşar, A, Vural, E. & Vural, C. (2007). Erciyes Dağı’nda (Kayseri) doğal olarak yetişen bazı geofit bitkilerin (Liliaceae, Iridaceae) polen morfolojisi. Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, 23(1), 37-46.
• Karaismailoğlu, M. C. & Erol, O. (2019). Pollen morphology of some taxa of Thlaspi L. sensu lato (Brassicaceae) from Turkey and its taxonomical importance. Palynology, 42, 244-254.
• Médail, F. & Diadema, K. (2009). Glacial refugia influence plant diversity patterns in the Mediterranean Basin. Journal of Biogeography, 36(7), 1333-1345.
• Moore, P. D. & Webb, J. A. (1983). An illustrated guide to pollen analysis. London: Hodder and Stoughton. Moore, P. D., Webb, J. A. & Collinson, M. E. (1991). Pollen analysis. London: Blackwell.
• Oluk, S. (1999). Babadağ’ın (Denizli) flora ve vejetasyonu. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Botanik Anabilim Dalı, İzmir.
• Ozgisi, K, Koyuncu, O, Sezer, O, Ozturk, D, Ocak, A, Yaylacı, K. O. & Erkara, İ. P. (2018). Comparative pollen morphology studies of two endemic Noccaea Moench (Brassicaceae) taxa from Turkey. Communications Faculty of Sciences University of Ankara Series C Biology, 27(2), 79-87.
• Özhatay, E. (1981). Sandras Dağı’nın (Muğla) florası ve bazı endemik türleri üzerinde palinolojik, sitolojik araştırmalar. Doçentlik Tezi. İstanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi, İstanbul.
• Özhatay, N, Kültür, Ş. & Gürdal, B. (2022). Check-list of additional taxa to the supplement of flora of Turkey X. Istanbul Journal of Pharmacy, 52(2), 226-249.
• Punt, W, Hoen, P. P, Blackmore, S, Nilsson, S. & Le Thomas, A. (2007). Glossary of pollen and spore terminology. Review of Palaeobotany and Palynology, 143 (1-2), 1-81.
• Sarıkaya, M. A., Ciner, A. & Zreda, M. (2011). Quaternary glaciations of Turkey, In: Ehlers, J., Gibbard, P. L., and Hughes, P. D. (eds). Developments in Quaternary Sciences, Vol 15, Elsevier, 393-403.
• Semiz, G. & Celik, A. (2005). Flora of Mt Aydogdu (Denizli/Turkey). Natura Croatica, 14(3), 185-212.
• Semiz, G, Yılmaz, Ö. (2020). A new distribution area of Linum punctatum Presl subsp. pycnophyllum (Boiss. & Heldr.) Gustavsson. Bağbahçe Bilim Dergisi, 7 (2), 29–33.
• Stuessy, T. F. (2009). Plant taxonomy, the systematic evaluation of comparative data. Columbia: Columbia University Press.
• Stuessy, T. F. & Brunken, J. N. (1979). Artificial interspecific hybridization in Melampodium section Zarabellia (Compositae). Madrono, 26(2), 53-63.
• Sungu, D. (1993). İstanbul çevresindeki Colchicum türleri üzerinde dış morfolojik, palinolojik ve moleküler düzeyde çalışmalar. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Tıbbi Biyoloji ve Genetik Anabilim Dalı, İstanbul.
• Şafak, N. (2008). Linum L. cinsinin Dasylinum (Planchon) Juz. seksiyonunun revizyonu. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
• Şafak Odabaşı, N. (2022). Pollen morphology of Linum L. section Syllinum Griseb. (Linaceae) of Turkey. Grana, 61(4), 256-283.
• Tuzlacı, E. (1977). Honaz Dağı’nın bitkileri-II, Istanbul Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi Mecmuası, 13, 47–61.
• Wodehouse, R. P. (1935). Pollen grains, Their structure, identification and significance in science and medicine. London: Mc Graw-Hill Publishing Co, Ltd.