Yetiştirici Koşullarında Akkaraman-Şavak Kuzularının Büyüme Performanslarının Araştırılması

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 2, 126 - 130, 31.12.2021

Hasan Çetin Şahin Tez Tahir Bayrıl

https://doi.org/10.47027/duvetfd.989143

Öz

Bu çalışma, yetiştirici koşullarında beslenen Akkaraman-Şavak kuzularının cinsiyet, doğum tipi ve büyüme performanslarının araştırılması için tasarlandı. Araştırma, Tunceli ili merkez ve Pertek ilçesine bağlı 7 yerleşim bölgesinde toplam 14336 veri kullanılarak yürütüldü. Kuzuların yıllara göre doğum, 30, 60 ve 90. gün canlı ağırlık artışlarının istatistiki olarak birbirinden farklı olduğu (p<0.0001), en yüksek doğum ağırlığının 2019 yılında 3.77±0.76 kg, en yüksek 30. gün canlı ağırlığının 2020 yılında 12.79±2.72kg ve en yüksek 60 ve 90. gün canlı ağırlıklarının ise sırasıyla, 2018 yılında 22.72±5.50 ve 33.91±8.25kg olarak gerçekleşti. Bölgelere göre doğum, 30, 60 ve 90. gün canlı ağırlıkları incelendiğinde bölgeler arasında doğum ve canlı ağırlık artışları arasında önemli derecede istatistiksek farkın olduğu (p < 0.0001), en yüksek doğum ağırlığının Aşağıgülbahçe’de 3.96±0.87kg, 30, 60 ve 90. gün canlı ağırlıklarının ise sırasıyla, Ayazpinar bölgesinde 12.86±2.36, 22.75±4.95 ve 32.64±7.72 kg olarak gerçekleştiği tespit edildi. Akkaraman-Şavak kuzularının yıllara göre en düşük cinsiyet oranının 2019 yılında % 50.3 olduğu ve istatistiki farklığının (p<0.05) bu düşük orandan kaynaklandığı, 2018 ve 2020 yıllarında ise cinsiyet oranının % 52.5 ile benzer olduğu görüldü. İkizlik oranının yıllar arasında önemli ölçüde istatistiki olarak birbirinden farklı olduğu (p<0.0001), en yüksek ikizliğin 20109 yılında % 10.2, en düşük ikizliğin ise 2018 yılında % 4.2 olarak gerçekleştiği tespit edildi.
Sonuç olarak; 30, 60 ve 90. günlerdeki Akkaraman-Şavak kuzularının büyüme performanslarının yüksek olması, yetiştirici koşullarında yapılan kontrollü ıslah çalışmalarının önemli bir pozitif etkisinin olduğunu göstermiş oldu.

Anahtar Kelimeler

Şavak kuzu, büyüme performansı, ikizlik, cinsiyet, yetiştirici koşulları

Destekleyen Kurum

TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Proje Numarası

62SAV2012-01

Kaynakça

• Referans1 Soysal Mİ, Ünal EÖ, Gürcan EK. (2018). Evcil Hayvan Genetik Kaynakları Koruma Süreçlerinde Yok Olma Risk Derecesini Değerlendirme Metotları, Journal of Animal Science and Products (JASP). 1 (1):14-24
• Referans2 Ertuğrul M, Dellal G, Soysal İ, Elmacı C, Akın O, Arat S, Barıtçı İ, Pehlivan E, Yılmaz O. (2009). Türkiye Yerli Koyun Irklarının Korunması, U. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi. 23(2): 97-119.
• Referans3 Rege JEO. and Gibson, JP. (2003). Animal genetic resources and economic development: issue in relation to economic valuation. Ecological Economics. 45:319-330.
• Referans4 Daşkıran İ, Koluman N, Savaş T, Keskin M, Ankaralı B. (2015). Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islah Projesi ve Kazanımları. 9. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 3-5 Eylül.
• Referans5 Yıldırım E. (2003). Çemişgezek ve Pertek Yörelerinde Yaşayan Şavak Türkmenlerinde Dini ve Sosyal Hayat, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Referans6 Yağcı S, Baş S, Tatlıyer A. (2018). Şavak Akkaraman Kuzuların Yetiştirici Koşullarında Büyüme ve Yaşama Gücü Özellikleri, Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg. 58 (2): 81-88.
• Referans7 Çelik R, Arserim NB, Durak MH. (2012). Some production Characteristics of Zom sheeps types. Asian Journal of Animal and Veterinary Advances. 7(10): 1035-1040.
• Referans8 Altıoğlu A. (2007). Adana İli Tufanbeyli İlçesi Köylerinde Koyun Yetiştiriciliğinin Karakterizasyonu. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniv. Fen Bilimleri Enst., Adana.
• Referans9 Ülker H, Gökdal Ö, Aygün T, Karakuş F. (2004). Karakaş ve Norduz Koyunlarının Temel Üreme Özellikleri Bakımından Karşılaştırılması. Yüzüncü Yıl Üniv. Ziraat Fak. Tarım Bilimleri Derg. 14(1):59-63.
• Referans10 Özbey O, Akcan A. (2003). Morkaraman, Kıvırcık x Morkaraman (F1) ve Sakız x Morkaraman (F1) Melez Kuzularda Verim Özellikleri I. Büyüme, Yaşam Gücü, Vücut Ölçüleri. Kafkas Üniv. Vet. Fak. Derg. 9(1):15-2.
• Referans11 Canatan T, Keleş G, Akbulut NK, Teke BE, Kan M, Doğan Ş, Dağ B. (2011). Etçi Genotiplerin Baba Hattı Olarak Kullanımı ile Elde Edilen Dağlıç Kuzuların Yetiştirici Koşullarında Performansları. 7. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 14-16 Eylül 2011). Adana/ Türkiye.
• Referans12 Koncagül S, Akça N, Vural EM, Karataş A, Bingöl M. (2012). Zom Koyunlarının Morfolojik Özellikleri. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. Makale Kodu Article Code: KVFD-2012-6522.
• Referans13 Yıldız N, Denk H. (2006). Van Bölgesinde Halk Elinde Yetiştirilen Akkaraman Koyunlarının Çeşitli Verim Özelliklerinin Araştırılması. 2. Kirli Yapağı Verimleri, Lüle Uzunlukları, Beden Ölçüleri, Kuzuların Doğum Ağırlıkları ve Yaşama Güçleri. F. Ü. Sağlık Bilimleri Dergisi. 20(1):29-37.
• Referans14 Yağcı S. (2017). Şavak Akkaraman Koyununun Bazı Morfolojik, Fizyolojik Özellikleri ve Moleküler Filogenetik Analizleri, Doktora Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniv. Fen Bil. Enst. Kahramanmaraş.
• Referans15 Akçapınar H, Özbeyaz C, Ünal N, Avcı M. (2000). Kuzu eti üretimi¬ne uygun ana ve baba hatların geliştirilmesinde Akkaraman, Sakız ve Kıvırcık koyun ırklarından yaralanma imkanları I. Akkaraman koyunlarda döl verimi, Akkaraman, Sakız X Akkaraman F1 ve Kıvırcık X Akkaraman F1 kuzularda yaşama gücü ve büyüme. Turkısh Journal of Veterinary and Animal Science. 24: 71-79.
• Referans16 Ünal N. (2002). Akkaraman ve Sakız X Akkaraman F1 kuzular¬da yaşama gücü, büyüme ve bazı vücut ölçüleri. Turk Journal of Veterinary and Animal Sciences. 26: 109-116.
• Referans17 Kaymakçı, M. (2006). İleri Koyun Yetiştiriciliği (Genişletilmiş ikinci baskı). Bornova-İzmir.
• Referans18 Ülker H, Gökdal Ö, Aygün T, Karakuş F. (2004). Karakaş ve Norduz Koyunlarının Temel Üreme Özellikleri Bakımından Karşılaştırılması, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi (J. Agric. Sci.). 14(1): 59-63.
• Referans19 Sönmez R, Kaymakçı M, Eliçin A, Tuncel E, Wassmuth R, Taşkın T. (2009). Türkiye Koyun Islahı Çalışmaları. U Ü Ziraat Fakültesi Dergisi. 23(2): 43-65.
• Referans20 Koyuncu M, Akgün H. (2018). Yetiştirici Koşullarında Kıvırcık Koyunlarının Bazı Döl Verimi Özellikleri, J. Anim. Prod. 59 (1):33-40.
• Referans21 Kaymakçı M, Sönmez R. (1987). Koyunlarda Döl Verimi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Yayın. No: 404.