Koyunlarda C Vitamini İlavesinin İleri Gebelik ve Laktasyon Dönemleri ile Bunlardan Doğacak Kuzularda Kan Gazı Parametreleri Üzerine Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 2, 79 - 84, 31.12.2022

İlyas Alak Sema Gürgöze

https://doi.org/10.47027/duvetfd.1147210

Öz

Memelilerde gebelik döneminde, maternal ve fetal yapılar arasındaki madde alışverişi ile laktasyon periyodundaki süt sentezi, anne ve yavruda asit-baz, kan gazı ve elektrolit dengesinde farklılıklara neden olmaktadır. Çalışma C vitamininin farklı dozda uygulamalarının, gebelik ve laktasyon dönemindeki koyunlarda ve bunlardan doğacak kuzularda asit-baz ve elektrolit dengesi üzerindeki etkilerini araştırmak amacıyla yapıldı. Çalışmada toplam 48 adet Konya merinosu koyun ile bunlardan doğan 50 kuzu kullanıldı. Koyunlar dört gruba ayrıldı. Grup 1 (negatif (-) kontrol, n:8) ve Grup 2 (pozitif (+) kontrol, n:13)’deki koyunlara serum fizyolojik, Grup 3 (n:13) ve Grup 4 (n:14)’teki koyunlara ise gebeliğin 4. ayının başlamasıyla birlikte doğuma kadar her hafta sırasıyla 2.5 ml ve 5 ml C vitamini enjeksiyonu yapıldı. Gebe koyunlarda gruplar arası karşılaştırmalarda C vitamini uygulamasının pH (potansiyel hidrojen veya hidrojenin gücü), pCO2 (kısmi karbondioksit basıncı), cSO2 (oksijen doygunluğu) ve BE (b) (kan baz fazlalığı) parametreleri üzerine önemli bir etkisi olmazken; gebeliğin O. gününde pO2 (kısmi oksijen basıncı) parametresinde azalma, BE (ecf) (ekstrasellüler sıvı baz fazlalığı) parametresinde artma, gebeliğin 5. ayında pO2 parametresinde artma, cHCO3– (bikarbonat) ve TCO2 (toplam karbondioksit) parametrelerinde azalma, laktasyonun 1. ayında ise pO2, cHCO3–, BE (ecf) ve TCO2 parametrelerindeki artma istatistiki açıdan önemli bulundu. Kuzularda gruplar arası karşılaştırmalarda C vitamininin ölçülen parametreler üzerinde etkili olmadığı görüldü. Sonuç olarak; Konya merinosu koyunlarının gebelik ve laktasyon dönemlerinde, bazı kan gazı parametreleri üzerine C vitamini enjeksiyonunun etkili olduğu, bununla birlikte C vitamininin kan gazları üzerindeki etkisini daha iyi anlayabilmek için C vitamininin farklı doz ve uygulama yollarının denenebileceği kanaatine varıldı.

Anahtar Kelimeler

C vitamini, gebelik, kan gazları, koyun, laktasyon

Destekleyen Kurum

Dicle Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu Başkanlığı

Proje Numarası

VETERİNER.17.012

Teşekkür

Çalışmada emeği geçen; Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü Küçükbaş Hayvan Yetiştirme Bölümü Başkanı Mesut KIRBAŞ ile çalışanlarına teşekkür ederiz.

Kaynakça

• 1. Parraguez VH, Atlagich M, Araneda O et al. (2011). Effects of Antioxidant Vitamins on Newborn and Placental Traits in Gestations at High Altitude: Comparative Study in High and Low Altitude Native Sheep. Reprod Fertil Dev. 23:285-296.
• 2. Luck MR, Jeyaseelan I, Scholes RA. (1995). Ascorbic Acid and Fertility. Biology of Reproduction. 52:262-266.
• 3. Nockels CF. (1988). The Role of Vitamins in Modulating Disease Resistance. Veterinary Clinics of North America: Food Animal Practice. 4(3):531-542.
• 4. McDowell LR. (1989). Vitamins in Animal Nutrition: Vitamin C, Folacin. Comparative Aspects to Human Nutrition. 298-322.
• 5. Scott PR, Woodman MP. (1993). An Outbreak of Pregnancy Toxemia in a Flock of Scottish Blackface Sheep. Vet Rec. 133:597-598.
• 6. Chattopadhyay R, Choudhury G, Sinra R. (1972). Studies on The Ascorbic Acid Content of Blood Plasma During Different Stages of Oestrus Cycle and Early Pregnancy in Cross Bred Cows (Jersey X Hariana Cross). Proc Session Indian Cong. 59(4):26-27.
• 7. Verwaerde P, Malet C, Lagente M, De La Farge F, Braun JP. (2002). The Accuracy of The i-STAT Portable Analyser for Measuring Blood Samples and pH in Whole-blood Samples from Dogs. Res Vet Sci. 73:71-75.
• 8. Nava S, Bocconi L, Zuliani G, Kustermann A, Nicolini U. (1996). Aspects of Fetal Physiology from 18 to 37 Weeks’ Gestation as Assessed by Blood Sampling. Obstet Gynecol. 87:975-980.
• 9. Pardi G, Cetin I, Marconi AM et al. (1993). Diagnostic Value of Blood Sampling in Fetuses with Growth Retardation. N Engl J Med. 328:692-696.
• 10. Siggaard-Andersen O, Huch R. (1995). The Oxygen Status of Fetal Blood. Acta Anaesthesiol Scand Suppl. 107:129-135.
• 11. Soothill PW, Nicolaides KH, Rodeck CH, Campbell S. (1986). Effect of Gestational Age on Fetal and Intervillous Blood Gas and Acid-base Values in Human Pregnancy. Fetal Ther. 1:168-175.
• 12. Weiner CP, Sipes SL, Wenstrom K. (1992). The Effect of Fetal Age upon Normal Fetal Laboratory Values and Venous Pressure. Obstet Gynecol. 79:713-718.
• 13. NRC-National Research Council (2007). Nutrients Requirements of Small Ruminant: Sheep, Goats, Cervids and New World Camelids. National Academy, Washington, DC.
• 14. Antunovic Z, Speranda M, Novoselec J et al. (2017). Blood Metabolic Profile and Acid-base Balance of Dairy Goats and Their Kids During Lactation. Veterinarski Arhiv. 87(1):43-55.
• 15. Cummins KA, Bush LJ, White TW. (1992). "Ascorbate in Cattle: a Review." The Professional Animal Scientist. 8(1):22-29.
• 16. Ortolani EL. (2003). Diagnóstico e Tratamento de Alterações Ácido-básicas em Ruminantes. Anais do I Simpósio de Patologia Clínica Veterinária do Rio Grande do Sul, Porto Alegre, RS. p.15-29.
• 17. Brouilette RT, Waxman DH. (1997). Evaluation of The Newborn's Blood Gas Status. National Academy of Clinical Biochemistry. Clin Chem. 43(1):215-21.
• 18. Tainsh RE Jr. (1988) Anesthesia for Obstetrics and Gynecology. in Clinical Anesthesia Procedures of The Massachusetts General Hospital 3rd edn (eds Firestone LL, Lebowitz PW & Cook CE), Boston: Little, Brown. pp 414-431.
• 19. Huff RW. (1989). Asthma in pregnancy. Medical Clinics of North America 7:1, 653-660.
• 20. Santarosa BP, Dantas GN, Ferreira DOL et al. (2019). Comparison of Electrolyte and Acid-base Balances of Dorper Breed Ewes Between Single and Twin Pregnancies. Pesq Vet Bras. 39(10):789-795.
• 21. Barzago MM, Bortolotti A, Omarini D, Aramayona JJ and Bonati M. (1992). Monitoring of Blood Gas Parameters and Acid-base Balance of Pregnant and Non-pregnant Rabbits (Oryctolagus cuniculus) in Routine Experimental Conditions. Laboratory animals. 26(2):73-79.
• 22. Khatun A, Wani GM, Bhat JIA, Choudhury AR and Khan MZ. (2011). Biochemical Indices in Sheep During Different Stages of Pregnancy. Asian J Anim Vet Adv. 6(2):175-181.
• 23. Loughran CM, Kemp MW and Musk GC. (2017). Maternal and Fetal Arterial Blood Gas Data in Normotensive, Singleton, Isoflurane Anesthetized Sheep at 124‐126 Days of Gestation. Canadian Journal of Veterinary Research. 81(3):231-234.
• 24. Maurer-Schweizer H, Wilhelm U und Walser K. (1977). Blutgas und Saure-BasenVerhaltnisse bei Lebensfrischen Kaiserschnittkiilbem in den Ersten 24 Lebensstunden. BerI Münch Tierarztl Wochenschr. 90:215-218.
• 25. Sehulz J und Vollhardt W. (1983). Vitalitiitskriterienfür Neugeborene Kalber. Mh Yet Med. 38:62-64.
• 26. Maurer-Schweizer H und Walser K. (1977). Azidose und Klinischer Zustand bei Asphyktischen Kalbem. BerI Münch Tierarztl Wochenschr. 90:364-366 und 369-371.
• 27. Szenci O, Törös I and San A. (1981). Changes of Acid-base Balance in HolsteinFriesian Calves During The First Two Days After Birth. Aeta Yet Aead SeL Hung. 29:143-151.
• 28. Sehlerka G, Petschenig W und Jahn J. (1979). Untersuchungen Uber die Blutgase, den Saure-Basen-Haushalt, Elektrolytgehalt, Einige Enzyme und Inhaltsstoffe im Blut neugeborener Kalber. Dtseh Tierarztl Wsehr. 86:95-100.
• 29. Şahal M, İmren HY, Ünsüren H, Kalınbacak A, Irmak K, Tanyel B. (1991). Enteritisli Kuzularda Klinik Dehidrasyon ve Metabolik Asidosis Olaylarının Sağaltımı. AÜ Vet Fak Derg. 38(3):302-321.
• 30. Şahal M, Börkü MK, Kalınbacak A, Kurtdede A ve ark. (1994). Kuzularda Doğum Sonrası Venöz Kan Gazları, Asit-Baz Dengesi, Kan Serumu Glikoz, Laktat, Üre ve Elektrolit Düzeyleri ile Apgar Puanlama Sistemine Göre Saptanan Kriterler Arasındaki İlişkiler. AÜ Vet Fak Derg. 41(3-4):373-387.
• 31. Aydogdu U, Coskun A, Yuksel M, Basbug O, Agaoglu ZT. (2018). The effect of Dystocia on Passive Immune Status, Oxidative Stress, Venous Blood Gas and Acid-base Balance in Lambs. Small Ruminant Research. 166:115-120.
• 32. Mülling M. (1974). Perinatale Kiilberverluste. BerI Münch Tierarztl Wochenschr. 87:473-475.
• 33. Akkuş T, Korkmaz Ö, Emre B, Zonturlu AK, Polat Dinçer PF ve Yaprakcı Ö. (2022). The Effect of Dystocia on Oxidative Stress, Colostral Antibody/Passive Immune Status, and Blood Gases in Damascus Goats and Their Kids. Turkish Journal of Veterinary & Animal Sciences. 46(1):18-27.