Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi’ne gönderilen makaleler çift taraflı kör hakemlik süreciyle değerlendirilmekte ve ücretsiz erişimle elektronik olarak yayımlanmaktadır. Aşağıda yazarların, dergi editörünün, hakemlerin ve yayıncının etik sorumlulukları, rolleri ve görevleri yer almaktadır. Aşağıda yer alan etik ilkeler ve kurallar ‘Yayın Etiği Komitesi’nin (Committe on Publication Ethics - COPE (https://publicationethics.org/)) yönergesine göre hazırlanmıştır. Ayrıca Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi‘nde intihal ve etik dışı davranışlar olarak kabul edilen durumlara ilişkin bilgi verilmiştir.

Yazar(lar)

Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi’ne gönderilen makalelerin Veteriner Hekimliğinin; Temel Bilimleri (Anatomi, Biyokimya, Fizyoloji, Histoloji, Laboratuvar Hayvanları, Veteriner Hekimlik Tarihi ve Deontoloji) Klinik Öncesi Bilimleri (Farmakoloji ve Toksikoloji, Mikrobiyoloji, Parazitoloji, Patoloji, Su Ürünleri Sağlığı, Viroloji), Klinik Bilimleri (Cerrahi, Dahiliye, Doğum ve Jinekoloji, Dölerme ve Suni Tohumlama), Zootekni ve Hayvan Besleme Bilimleri (Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları, Zootekni, Hayvan Sağlığı Ekonomisi ve İşletmeciliği, Biyoistatistik, Genetik), Gıda Hijyeni ve Teknolojisi ve hayvanlarda biyolojik çeşitlilik taksonomisi, hayvanların doğal ortamlarında biyolojisi ve yaban hayatı alanlarıyla alakalı özgün çalışmalar olması gerekmektedir.
Makalelerde yararlanılan tüm kaynaklar (yazarlar, çevrimiçi sayfalar, tez vb.) için doğru ve uygun bir şekilde kaynak gösterilmelidir.
Dergiye gönderilen makalelerin başka bir dergiye gönderilmediği belirtilmeli ve Telif Hakkı Devir Formu doldurulmalıdır.
Makaleye katkıda bulunmayan kişiler yazar olarak belirtilmemelidir.
Gönderilen makaleye ilişkin çıkar çatışmaları belirtilmeli ve nedeni açıklanmalıdır.
Yazarların, hakem sürecindeyken çalışmalarına ilişkin ham verileri editörler kuruluna iletmesi istenebilir, bu durumda yazarların ham verilerini editörler kuruluyla paylaşmaları beklenmektedir.
Yazarlar, yayımlanan bir makaleye ilişkin verileri 5 yıl süreyle saklamakla yükümlüdürler.
Yazarlar çalışmalarında bir hata tespit ettiklerinde editörü ve editörler kurulunu bilgilendirmeli, düzeltme ya da geri çekme süreci için işbirliği kurmalıdırlar.

Hakemler

Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi’ne gönderilen tüm makaleler çift taraflı kör hakemlik süreci ile değerlendirilmektedir. Çift taraflı kör hakemlik, yansız, nesnel ve bağımsız bir değerlendirme sürecinin sağlanabilmesi için yazarların hakemlerden, hakemlerin de yazarlardan gizli tutulması anlamına gelmektedir. Hakemlere makaleler değerlendirilmek üzere dergi yönetim sisteminden iletilmektedir. Hakemlerin, değerlendirdikleri makalenin Veteriner Hekimliğinin; Temel Bilimleri (Anatomi, Biyokimya, Fizyoloji, Histoloji, Laboratuvar Hayvanları, Veteriner Hekimlik Tarihi ve Deontoloji) Klinik Öncesi Bilimleri (Farmakoloji ve Toksikoloji, Mikrobiyoloji, Parazitoloji, Patoloji, Su Ürünleri Sağlığı, Viroloji), Klinik Bilimleri (Cerrahi, Dahiliye, Doğum ve Jinekoloji, Dölerme ve Suni Tohumlama), Zootekni ve Hayvan Besleme Bilimleri (Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları, Zootekni, Hayvan Sağlığı Ekonomisi ve İşletmeciliği, Biyoistatistik, Genetik), Gıda Hijyeni ve Teknolojisi ve hayvanlarda biyolojik çeşitlilik taksonomisi, hayvanların doğal ortamlarında biyolojisi ve yaban hayatı alanlarına katkısı ve makalenin yayımlanabilir olup olmadığına ilişkin kararları ve bu kararlarına ilişkin gerekçelerini içeren sistemde bulunan formu doldurmaları gerekmektedir. Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi’nin hakemlerinin etik sorumlulukları ve rolleri aşağıda belirtildiği gibidir:

Hakemlerin yalnızca uzmanlık alanlarına ilişkin makalelere hakemlik yapmaları gerekmektedir.
Hakemlerden çıkar çatışmaları bulunmayan makalelere hakemlik yapmayı kabul etmeleri beklenmektedir.
Hakemler herhangi bir çıkar çatışması fark ettiklerinde editörü bilgilendirmeli ve ilgili makalenin hakemliğini yapmayı reddetmelidirler.
Hakemler makaleleri yansız ve nesnel olarak değerlendirmelidirler.
Hakemlerin değerlendirdikleri makalelere ilişkin Hakem Değerlendirme Formu’nu doldurmaları gerekmekte, çift taraflı kör hakemlik sürecine zarar vermemek için formlarda isimlerini belirtmemeleri beklenmektedir.
Hakemlerin değerlendirdikleri makalenin yayımlanabilir olup olmadığına ilişkin kararları ile kararlarına ilişkin gerekçelerini de bu formda belirtmeleri gerekmektedir.
Hakemlerin önerilerinde kullandıkları üslubun kibar, saygılı ve bilimsel olması gerekmektedir. Hakemler saldırgan, saygısız ve öznel kişisel yorumlardan kaçınmalıdırlar. Hakemlerin bu tür bilimsel olmayan yorumlarda bulundukları tespit edildiğinde yorumlarını yeniden gözden geçirmeleri ve düzeltmeleri için editör ya da editörler kurulu tarafından kendileriyle iletişime geçilebilmektedir.
Hakemlerin kendilerine verilen süre içerisinde değerlendirmelerini tamamlamaları gerekmekte ve burada belirtilen etik sorumluluklara uymaları beklenmektedir.
Editör
Editörün “Yayın Etiği Komitesi’nin (Committe on Publication Ethics-COPE (https://publicationethics.org/)) yayınlamış olduğu ‘COPE Dergi Editörleri için Etik Davranışlar ve En İyi Uygulamalar Kılavuzu’ (COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for journal Editors (https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf)) ve “COPE Dergi Editörleri için En İyi Uygulamalar Kılavuzu’nda (COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors (https://publicationethics.org/files/u2/Best_Practice.pdf)) yer alan ve aşağıda listelenen etik sorumluluklara uyması gerekmektedir.
Editör dergide basılan tüm makalelerden sorumludur. Editörün etik görevleri ve sorumlulukları aşağıdaki gibidir:
Genel Sorumluluklar
Editör derginin niteliğinin artırılması ve gelişimine katkıda bulunmak için çaba sarf etmekle yükümlüdür. Editörün, yazarların ifade özgürlüğünü desteklemesi gerekmektedir.
Okuyucularla İlişkiler
Editörün, dergide hakem değerlendirmesinin gerekli olmadığı bölümlerin (editöre mektup, davetli yazılar, konferans duyuruları vb.) açıkça belirtildiğinden emin olması gerekmektedir.
Editörün yayımlanan makalelerin dergi okuyucularının bilgi ve becerileriyle uyumlu olabilmesi için çaba sarf etmesi gerekmektedir.
Hakemlerle İlişkiler
Editör, hakemlerin bilgi ve uzmanlıklarına uygun makaleleri değerlendirmelerini istemelidir. Böylece makalelerin alanında uzman kişilerce uygun bir şekilde değerlendirilmesi sağlanmalıdır. Editör, hakemlerin bir makaleyi değerlendirmeden önce makaleye ilişkin çıkar çatışmaları bulunmadığını belirtmelerini talep etmekle yükümlüdür. Editörün hakem değerlendirme sürecine ilişkin gerekli tüm bilgileri ve hakemlerden yapması beklenenleri hakemlere iletmesi gerekmektedir.
Editör, hakem değerlendirme sürecinin çift taraflı kör hakemlik ile sürdürüldüğünden emin olmalı ve yazarlara hakemleri, hakemlere de yazarları ifşa etmemelidir. Editör, hakemleri zamanlama ve performanslarına göre değerlendirmelidir. Editör, hakemlere ilişkin bir veri tabanı oluşturmalı ve hakemlerin performansına göre veri tabanını güncellemelidir. Editör, kaba ve niteliksiz yorumlarda bulunan ya da geç dönen hakemleri hakem listesinden çıkarmalıdır. Editör, hakem listesini hakemlerin uzmanlık alanlarına göre sürekli yenilemeli ve genişletmelidir.

Yazarlarla İlişkiler
Editör, yazarlara kendilerinden ne beklendiğine ilişkin yayım ve yazım kuralları ile örnek şablonu sürekli güncellemelidir. Editör dergiye gönderilen makaleleri dergi yazım kuralları, çalışmanın önemi, özgünlüğü açısından değerlendirmeli ve makaleyi ilk gönderim sürecinde reddetme kararı alırsa, yazarlara bunun nedenini açık ve yansız bir şekilde iletmelidir. Bu süreçte, makalenin dilbilgisi, noktalama ve/veya yazım kuralları (kenar boşlukları, uygun şekilde referans gösterme, vb.) açısından tekrar gözden geçirilmesi gerektiğine karar verilirse, yazarlar bu konuda bilgilendirilmeli ve gerekli düzeltmeleri yapabilmeleri için kendilerine zaman tanınmalıdır.
Makalelerde gönderim ve yayıma kabul tarihleri yer almalıdır.Yazarların makalelerinin durumuna ilişkin bilgi talebi olduğunda çift taraflı kör hakemlik sürecini bozmayacak şekilde yazarlara makalelerinin durumuna ilişkin bilgi verilmelidir.

Editörler Kurulu ile İlişkiler
Editör, yeni editörler kurulu üyelerine yayım ve yazım kurallarını iletmeli ve kendilerinden beklenenleri açıklamalıdır. Editör, editörler kurulu üyelerine yayım ve yazım kurallarının en güncel halini iletmelidir. Editör, editörler kurulu üyelerini değerlendirmeli ve derginin gelişimine aktif olarak katılım gösterecek üyeleri editörler kuruluna seçmelidir. Editör, editörler kurulu üyelerini aşağıda yer alan rolleri ve sorumluluklarına ilişkin bilgilendirmelidir.
- Derginin gelişimini desteklemek
- Kendilerinden istendiğinde uzmanlık alanlarına ilişkin derlemeler yazmak
- Yayım ve yazım kurallarını gözden geçirmek ve iyileştirmek
- Derginin işletiminde gerekli sorumlulukları yerine getirmek
Yayıncı

Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dekanlığı tarafından yayımlanmaktadır. Yayıncının etik sorumlulukları aşağıdaki gibidir:
Yayıncı, Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi’nde makale yayımlama sürecinde karar merciinin ve hakemlik sürecinin editörün sorumluluğu olduğunu kabul eder.
Yayıncı derginin web sayfasında derginin açık, elektronik ve ücretsiz erişimini sağlar.

İntihal ve Etik Dışı Davranışlar
Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi’ne gönderilen tüm makaleler basılmadan önce İntihal.Net (https://intihal.net) intihal tespit sistemi, IThenticate (http://www.ithenticate.com/) ya da Turnitin (https://www.turnitin.com/) yazılım programı ile taranmaktadır. Benzerlik oranı %20 dur (Kaynaklar hariç) ve altında olan makaleler yayına kabul edilir. Bu oranı aşan makaleler ayrıntılı olarak incelenir ve gerekli görülürse gözden geçirilmesi ya da düzeltilmesi için yazarlara geri gönderilir, intihal ya da etik dışı davranışlar tespit edilirse yayımlanması reddedilir.
Aşağıda etik dışı bazı davranışlar listelenmiştir:
• Çalışmaya katkıda bulunmayan kişilerin yazar olarak belirtilmesi.
• Çalışmaya katkıda bulunan kişilerin yazar olarak belirtilmemesi.
• Makale yazarın yüksek lisans/doktora tezinden ya da bir projeden üretilmişse bunun belirtilmemesi.
• Dilimleme yapılması yani, tek bir çalışmadan birden fazla makale yayımlanması.
• Gönderilen makalelere ilişkin çıkar çatışmalarının bildirilmemesi. Çift taraflı kör hakemlik sürecinin deşifre edilmesi.
 TR Dizin kriterlerinin Etik kurallarla ilgili maddelerinin uygulanması konusunda açıklamalar ise aşağıda yer almaktadır.
Kriterlerde geçmiş yıllarda yer alan Etik Kurallarla ilgili maddeler 2020 yılında açıklamalarla detaylandırılmış, araştırma alanında etik kurul izni gerektiren çalışmalar için izinlerin alındığı varsayılarak “izinle ilgili bilgilere makalede yer verilmesi” hususu kriterlere eklenmişti. Ancak geri bildirimlerden anlaşıldığı üzere Etik Kurul İzinlerine ilişkin detay bilgiye ihtiyaç duyulduğu görülmektedir. Bu nedenle kapsamlı bir çalışma daha sonra TR Dizin web sayfasından paylaşılacak ve sizlere duyurusu yapılacaktır.
Sıklıkla gelen sorulardan yola çıkarak yardımcı olacağını düşündüğümüz bilgileri aşağıda bilgilerinize sunuyoruz.
SORU: Tüm makaleler için etik kurul izni gerekli midir?
Hayır. Kriterlerde de “Etik Kurul İzni gerektiren” makaleler olarak belirtilmektedir.
Etik Kurul izni gerektiren araştırmalar aşağıdaki gibidir.
o Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar
o İnsan ve hayvanların (materyal/veriler dahil) deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanılması,
o İnsanlar üzerinde yapılan klinik araştırmalar,
o Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar,
o Kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif çalışmalar,
Ayrıca;

o Olgu sunumlarında “Aydınlatılmış onam formu”nun alındığının belirtilmesi,
o Başkalarına ait ölçek, anket, fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden izin alınması ve belirtilmesi,
o Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğunun belirtilmesi
SORU: Geçmiş yıllarda tamamlanmış çalışma ve tezden üretilen yayınlar için geriye dönük etik Kurul İzni alınmalı mıdır?
2020 yılı öncesi araştırma verileri kullanılmış, yüksek lisans/doktora çalışmalarından üretilmiş (makalede belirtilmelidir), bir önceki yıl dergiye yayın başvurusunda bulunulmuş, kabul edilmiş ama henüz yayımlanmamış makaleler için geriye dönük etik kurul izni gerekmemektedir.

SORU: TR Dizin’in bu kuralları ile üniversiteler dışında yapılan yayınlara kısıt mı getirilmiştir ?

Hayır. Üniversite mensubu olmayan araştırmacılar da bölgelerinde bulunan Etik Kurul’lara başvurabilmektedir.

Ek olarak ;
Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi olarak Yüksek Öğretim Kurulu’nun belirlediği Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler aşağıda sıralanmıştır. Bu kurallara uyulması önem arz etmektedir.
Madde 4 - (1) Bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemler şunlardır:
a) İntihal: Başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek,

b) Sahtecilik: Bilimsel araştırmalarda gerçekte var olmayan veya tahrif edilmiş verileri kullanmak,

c) Çarpıtma: Araştırma kayıtları veya elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,
ç) Tekrar yayım: Mükerrer yayınlarını akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,

d) Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
e) Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek veya olan kişileri dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini sonraki baskılarda eserden çıkartmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,
(2) Diğer etik ihlal türleri şunlardır:
a) Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile bunların katkılarını belirtmemek,
b) Henüz sunulmamış veya savunularak kabul edilmemiş tez veya çalışmaları, sahibinin izni olmadan kaynak olarak kullanmak,
c) İnsan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek,
ç) İnsanlarla ilgili biyomedikal araştırmalarda ve diğer klinik araştırmalarda ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranmak,
d) İncelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri eser sahibinin açık izni olmaksızın yayımlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak,
e) Bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak,
f) Dayanaksız, yersiz ve kasıtlı olarak etik ihlal isnadında bulunmak,
g) Bilimsel bir çalışma kapsamında yapılan anket ve tutum araştırmalarında katılımcıların açık rızasını almadan ya da araştırma bir kurumda yapılacaksa ayrıca kurumun iznini almadan elde edilen verileri yayımlamak,
h) Araştırma ve deneylerde, hayvan sağlığına ve ekolojik dengeye zarar vermek,
ı) Araştırma ve deneylerde, çalışmalara başlamadan önce alınması gereken izinleri yetkili birimlerden yazılı olarak almamak.
i) Araştırma ve deneylerde mevzuatın veya Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin ilgili araştırma ve deneylere dair hükümlerine aykırı çalışmalarda bulunmak.
j) Araştırmacılar ve yetkililerce, yapılan bilimsel araştırma ile ilgili olarak muhtemel zararlı uygulamalar konusunda ilgilileri bilgilendirme ve uyarma yükümlüğüne uymamak,
k) Bilimsel çalışmalarda, diğer kişi ve kurumlardan temin edilen veri ve bilgileri, izin verildiği ölçüde ve şekilde kullanmamak, bu bilgilerin gizliliğine riayet etmemek ve korunmasını sağlamamak,

l) Akademik atama ve yükseltmelerde bilimsel araştırma ve yayınlara ilişkin yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunmak,
Dergiler “Yayın Etiği”, “Araştırma Etiği” ve “Yasal/Özel izin belgesi alınması” ile ilgili kurallara uyduğunu uluslararası standartlara atıf yaparak, hem web sayfasında hem de basılı dergide her biri için ayrı başlık açarak belirtmelidir.
Dergilerde yayımlanacak makalelerde etik kurul izini ve/veya yasal/özel izin alınmasının gerekip gerekmediği makalede belirtilmiş olmalıdır. Eğer bu izinlerin alınması gerekli ise, izinin hangi kurumdan, hangi tarihte ve hangi karar veya sayı numarası ile alındığı açıkça sunulmalıdır.

Çalışma insan ve hayvan deneklerinin kullanımını gerektiriyor ise çalışmanın uluslararası deklerasyon, kılavuz vb uygun gerçekleştirildiği beyan edilmelidir.
Tüm klinik çalışmalarda Helsinki Deklarasyonu İlkelerine uyulması zorunludur.
http://www.wma.net/en/30publications/10policies/b3/index.html).

Bu tür çalışmalarda, yazarların yöntem bölümünde çalışmayı ilkelere uygun olarak yaptıklarını, etik konseylerin ve çalışmaya katılan diğer kişilerin “aydınlatılmış onam” aldıklarını belirtmeleri beklenir.

Deney hayvan çalışmalarında, yazarlar yöntem kısmında Laboratuar Hayvanlarının Bakım ve Kullanım Kılavuzu prensiplerine göre hayvan haklarını korumalı ve etik kurul onayı almalıdırlar (http: //www. nap.edu/catalog/5140.html).
Olgu sunumlarında hastanın (hasta sahibinin) aydınlatılmış onamı alınmalıdır.
Etik kurul onayı bilgileri, yöntem kısmında, komitenin adı, tarihi ve numarası ile birlikte belirtilmelidir.