GÖRME ENGELLİLER İÇİN MUTFAK TASARIMI

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 3, 970 - 983, 15.12.2017

Ali İhsan Kaya Tuncer Dalğar Betül Halime Uzunay

Öz

Dünyada yaklaşık 45-50 milyon kişiyi kapsayan görme
engelliler için konut içerinde de özel tasarımlara ihtiyaç duyulmaktadır.
Engelli bir kişinin kendi kendine yetebilmesi ve özgür hareket edebilmesi çok
önemlidir. Engelliler açısından fiziksel erişe bilirlik sorunu çözülmesi
gereken en önemli sorunlardandır. Görme engellilerde bu sorun diğer duyu
organlarına uyarı sisteminin geliştirilmesi ile çözümlenebilmektedir. Özellikle
görme engellilerin mutfakta rahatlıkla yemek hazırlayabilecekleri, kendi
ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri bir ortam oluşturulması onlar için büyük bir
kolaylık sağlayacaktır.  Görme engelliler
için tasarlanacak mutfak mekânında güvenlik, konfor ve verimlilik gibi tüm
detayları ile tasarlanmalıdır. Bu çalışmada görme engelli bireyler ile görüşme
sonucunda onların ihtiyaçları doğrultusunda en uygun mutfak mekânı tasarım
ilkeleri ve olması gereken özellikler incelenmiştir. Bu amaçla örnek tasarımlar
yapılmış, karşılaştırmalar ve öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Erişilebilirlik, görme engelliler, mutfak, tasarım

Kaynakça

• [1]. Resnikoff, S., Pascolini, D., Etya‟ale, D., Kocur, I., Pararajasegaram, R., Pokharel, G. P. ve Mariotti, S. P. (2002). Global data on visual impairment in the year 2002. Bull World Health Organ, 82 (11), 844-851. [2]. Akçalı, Ş. (2015). Görme Engellilere Yönelik Tasarlanan Mekânların Erişilebilirlik Standartları Kapsamında İrdelenmesi: Görme Engelli Kütüphaneleri. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir. [3]. Hallahan, D. P. & Kauffman, J. M., (2006). Exceptional Learners: Introduction to Special Education. Pearson Education, 9th Edition, USA. [4]. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs282/en/ (Erişim tarihi:15.09.2017) [5]. Özsan, M., Hasret, F. (2017). Görme Engelli Bireylerin Günlük Yaşamını Kolaylaştırmak Adına Bir Önerme: Braille Alfabeli Giysiler. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, (5), 89-94. [6]. Yıldırım, K. (1999). Konut Mutfaklarının Mekân ve Donatı Organizasyonunda Ergonomik Yaklaşım. Doktora Tezi, GÜ Fen. Bil. Enst., Ankara, 242-248. [7]. Barker, P., Barrick, J. and Wilson, R. (1995), Building Sight: A Handbook of Building and Interior Design Solutions to Include the Needs of Visually Impaired People, Royal National Institute for the Blind, London, 180 p. [8]. Bright, K. (1997). A Design Guide for the Use of Colour and Contrast to Improve the Built Environment for Visually Impaired People, Royal National Institute for the Blind, Reading, MA. [9]. Cocke, E.A. (1992). ‘‘Housing modifications for persons who are blind or visually impaired’’, Re:view,Vol. 24 No. 1, p. 6, Questia Article. [10]. Mann, W.C., Hurren, D., Karuza, J. and Bentley, D.W. (1993). ‘‘Needs of home based older visually impaired persons for assistive devices’’, Journal of Visual Impairment & Blindness, Vol. 87 No. 4, pp. 106-10. [11]. Riazi, A., Ying Boon, M., Bridge, C., & Dain, S. J. (2012). Home modification guidelines as recommended by visually impaired people. Journal of Assistive Technologies, 6(4), 270-284. [12]. Percival, J. (2007). ‘‘‘I don’t want to live for the day any more’: visually impaired people’s access to support, housing and independence’’, British Journal of Visual Impairment, Vol. 25 No. 1, pp. 51-67. [13]. Belir, Özlem.(2012), Görme engellilerin mekân okumasına etki eden parametrelerin saptanması. Diss. YTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü. [14]. Dostoğlu, N, Şahin, E. ve Taneli, Y. (2009).” Evrensel Tasarım: Tanımlar, Hedefler, İlkeler”, Mimarlık, 347: 23-27. [15]. American Foundation for the Blind, Düzenleyen: William R. Wiener, Ph.D., Richard L. Welsh, Ph.D. ve Bruce B. Blasch, (2011). Foundations of Orientation and Mobility, 3, 1 (1), New York. [16]. Özyürek, M. (1995). Görme Yetersizliği Olan Çocuğu Bağımsızlığa Hazırlamak için Ana Baba Rehberi, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, 87, Ankara. [17].Ataman, A., (2005). İşitme, Konuşma ve Görme Sorunları Olan Çocukların Eğitimi, Tüfekçioğlu, Ü. [Ed], 3.Baskı, Anadolu Üniversitesi Yayını, 1514, Eskişehir. [18]. TS 9111 (2011). Özürlüler ve hareket kısıtlılığı bulunan kişiler için binalarda ulaşılabilirlik gerekleri. Ankara: Türk Standartları Enstitüsü. [19]. Damon A., Stoudt H. W. and McFarland R. A. (1966). The Human Body in Equipment Design. Cambridge; Harvard University Press [20].Dushman W. H. and Rosenberg J. D. (1991). Human Factors in Product Design. Amsterdam; Elsevier. [21]. Vanderheiden G. C. (1987). Design for People with Functional Limitations Resulting from Disability, Aging, or Circumstance. In Salvendy G. (Ed). Handbook of Human Factors (2011- 2051). New York: Wiley. [22]. Özkan, T. (2006). Vısually-Impaıred Users And Product Interactıon: A Study On The Interfaces Of Washıng Machınes, Vacuum Cleaners And Irons (Doctoral Dissertation, Mıddle East Technıcal Unıversıty). [23]. Şirel, Ş.,(1997) “Müzelerde ve Bürolarda Aydınlatma”,http://www.yfu.com/booklets /booklet-08.doc. [24]. Hanson, J., (2005). "The Housing and Support Needs of adults Aged 18-55 with Impaired Vision: A good practice guide.". 1-216. [25]. Özbudak, Y. B., Gümüş, B., & Çetin, F. D. (2003). İç mekân aydınlatmasında renk ve aydınlatma sistemi ilişkisi. II. Ulusal Aydınlatma Sempozyumu ve Sergisi Bildiriler Kitabı, TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Diyarbakır Şubesi, Diyarbakır. [26]. Özyürek, M. (1995). Görme Yetersizliği Olan Çocuğu Bağımsızlığa Hazırlamak için Ana Baba Rehberi, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, 87, Ankara.