Çocuk odak‘sız’ habercilik: internet gazetelerinde çocuk içerikli haberlerin sunumu ve etik ihlaller
Öz
İnternetin haber üretimini ve sunumunu kolaylaştırıcı olanakları internet gazetelerinde basılı gazetelere kıyasla çok daha fazla haber yer almasını sağlamaktadır. Fakat gerek habercilerin daha fazla ve 'anlık' haber sunma kaygısı gerekse yeterli mesleki bilgiye sahip olmamaları, haberin niteliksel/etik unsurlarının ihmal edilmesine sebep olabilmektedir. Bu hatalar, söz konusu çocuk içerikli haberler olduğunda çok daha bariz bir hal almaktadır. Bu araştırmada Türkiye’de en çok okunan internet gazeteleri Hürriyet, Habertürk, Sözcü ve Haberler.com’un çocuk içerikli haberlere ne oranda yer verdikleri ve bu haberlerin sunumunda ne tür etik ihlaller yapıldığını saptamak amaçlanmıştır. Araştırmada niceliksel içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. 6-20 Mayıs 2015 tarihleri arasını kapsayan 15 günlük inceleme sonucunda 4 gazetede çocuk içerikli toplam sadece 122 habere rastlanmıştır. Bu da, ülkemiz nüfusunun 3’te 1’lik gibi önemli bir bölümünü oluşturan çocukların, incelenen toplam haberler içinde yer alma oranının yüzde 1,4 gibi düşük bir düzeyde olduğunu göstermektedir. İncelenen 122 haberin yüzde 79’unun Polis/Adliye kategorisinde sunulduğu görülmüştür. Değerlendirilen 122 haberin yüzde 79,5’inde çocukların ‘suç odağı’ veya ‘mağdur’ olarak yer alması, çocukların daha çok ‘‘olumsuz’’ olarak nitelendirilebilecek haberlerin konusu olduğunu göstermektedir. Bu haberlerin yüzde 73’ünde ise çeşitli etik ihlaller bulunmaktadır. Çalışma, çocuk içerikli haberlerin sunumunun internet gazeteleri üzerinden araştırılması bakımından özgündür.
Anahtar Kelimeler: İnternet gazeteciliği, çocuk içerikli haberler, çocuk hakları, etik, gizlilik
Kaynakça
- ALANKUŞ, Sevda (2007). Çocuk Odaklı Habercilik, İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
- ATABEK, Necdet; UZTUĞ, Ferruh (1998). ‘’Haberlerde Çerçeveleme ve Öne Çıkarma’’, Kurgu Dergisi, 15.
- BİLGİN, Nuri (2014). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi, (3.Baskı), Ankara: Siyasal Kitabevi.
- BELSEY, Andrew and CHADWICK, Ruth (2011). Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar, (2. Baskı), Çev. Nurçay Türkoğlu), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- ÇAPLI, Bülent (2002). Medya ve Etik, Ankara: İmge Kitabevi.
- ENTMAN, Robert M. (1993). ‘’Framing: Toward Clarification of a Fractured Paradigm’’, Journal of Communication, 43 (4).
- ERDOĞAN, Oktay (2011). Çocuk Hakları, İstanbul: Acar Basım.
- GAMSON, William A.; MODIGLIANI, Andre (1989). ‘’Media Discourse and Public Opinion on Nuclear Power: A Constructionist Approach’’, The American Journal of Sociology.
- GİRGİN, Atilla (2008). Gazeteciliğin Temel İlkeleri, İstanbul: Der Yayınları.
- GOFFMAN, Erving (1986). An Essay On The Organization of Experience Frame Analysis, Boston: Northeastern University Press.
- KILIÇ, Seyfi (2011). ‘’Tekel Eylemi Haberlerinde Çerçeveleme: Türk Yazılı Basın Örneği’’, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 32.
- NELSON, Thomas E.; CLAWSON, Rosalee A., OXLEY, Zoe M. (1997 a). ‘’Media Framing of a Civil Liberties Conflict and its Effect on Tolerance’’, The American Political Science Review, September, 91 (3).
- ÖZMEN, Şule (2012). ‘‘Çocuğun Adı Yok: Televizyon Haberlerinde Çocuğun Sunumu ve Çocuk Hakları Bağlamında Değerlendirilmesi’’, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 34.
- SCHEUFELE, Bertram (2004). ‘’Framing-Effects Approach: A Theoretical And Methodological Critique’’, Communications, 29.
- TANKARD, James W. (2001). The Empirical Approach to the Study of Media Framing, Reese, Stephen D. vd. (eds), Framing Public Life Perspectives on Media and Our Understanding of the Social World, London: Lawrence Erlbaum Associates.
- TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do? id=18622 , Erişim Tarihi: 19.02.2016.
- TUTAR, Cem (2014). ‘‘Yazılı Basında Çocuk Haklarının Temsili: Hürriyet, Cumhuriyet, Sabah Ve Zaman Gazeteleri Üzerinde Yapılan Bir Araştırma’’, Journal of Yasar University, Sayı 34.
- TOKGÖZ, Oya (2012). Temel Gazetecilik, Ankara: İmge Kitabevi.
- UNESCO (2015). Freedom of Expression and Public Order, Tunisia: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.
- UNICEF (2007). Çocuk Hakları ve Gazetecilik Uygulamaları, Ankara.
- UZUN, Ruhdan (2007). İletişim Etiği Sorunlar ve Sorumluluklar, Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Baskıevi.
- http://www.sanalbasin.com/haber-siteleri, Erişim Tarihi: 18.02.2016.
- http://www.connectedvivaki.com/hangi-site-ne-kadar-tiklaniyor-ocak-ayi-gemius-verileri-01-2014/ Erişim Tarihi: 18.02.2016.
Non-centered children journalism: presentation of children themed news on the online newspapers and ethical violations
Öz
Internet offers some opportunities in the sense of ease of news production and presentation that there are much more news take place on the online newspapers compare to traditional paper-based newspapers. However, not only concerns of journalists about offering more and instant news, but also lack of enough occupational knowledge can be the reason of ignorance of qualitative/ethical factors of the news. These mistakes, when it is about children themed news, are more obvious. In this study, most read 4 internet newspapers in Turkey that, Hürriyet, Habertürk, Sözcü and Haberler.com to what extent give place to children themed news and what kind of ethical violations are done on the presentation of those news are aimed to analyze. On the research, quantitative content analyze method is used. At the end of 15 days-analyze, covering 6-20 May 2015 dates, it is seen that all of those 4 newspapers have just 122 news about children. This shows that children, with the one out of three population rate in Turkey which is a substantial part of the population, represented on the news with a very low level rate of 1,4 percent. It is found that 79 percent of all those 122 news are analyzed, presented under the category of Police/Justice.79,5 percent of 122 news evaluated shows that children take place on the news as ‘victim’ or ‘suffered’ means they are mostly the subject of ‘negative’ news. There are various ethical violations 73 percent of these news. This study is the first, in terms of children themed news’ presentation analyzed over online newspapers.
Keywords: Internet journalism, children themed news, children rights, ethic, privacy
Kaynakça
- ALANKUŞ, Sevda (2007). Çocuk Odaklı Habercilik, İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
- ATABEK, Necdet; UZTUĞ, Ferruh (1998). ‘’Haberlerde Çerçeveleme ve Öne Çıkarma’’, Kurgu Dergisi, 15.
- BİLGİN, Nuri (2014). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi, (3.Baskı), Ankara: Siyasal Kitabevi.
- BELSEY, Andrew and CHADWICK, Ruth (2011). Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar, (2. Baskı), Çev. Nurçay Türkoğlu), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- ÇAPLI, Bülent (2002). Medya ve Etik, Ankara: İmge Kitabevi.
- ENTMAN, Robert M. (1993). ‘’Framing: Toward Clarification of a Fractured Paradigm’’, Journal of Communication, 43 (4).
- ERDOĞAN, Oktay (2011). Çocuk Hakları, İstanbul: Acar Basım.
- GAMSON, William A.; MODIGLIANI, Andre (1989). ‘’Media Discourse and Public Opinion on Nuclear Power: A Constructionist Approach’’, The American Journal of Sociology.
- GİRGİN, Atilla (2008). Gazeteciliğin Temel İlkeleri, İstanbul: Der Yayınları.
- GOFFMAN, Erving (1986). An Essay On The Organization of Experience Frame Analysis, Boston: Northeastern University Press.
- KILIÇ, Seyfi (2011). ‘’Tekel Eylemi Haberlerinde Çerçeveleme: Türk Yazılı Basın Örneği’’, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 32.
- NELSON, Thomas E.; CLAWSON, Rosalee A., OXLEY, Zoe M. (1997 a). ‘’Media Framing of a Civil Liberties Conflict and its Effect on Tolerance’’, The American Political Science Review, September, 91 (3).
- ÖZMEN, Şule (2012). ‘‘Çocuğun Adı Yok: Televizyon Haberlerinde Çocuğun Sunumu ve Çocuk Hakları Bağlamında Değerlendirilmesi’’, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 34.
- SCHEUFELE, Bertram (2004). ‘’Framing-Effects Approach: A Theoretical And Methodological Critique’’, Communications, 29.
- TANKARD, James W. (2001). The Empirical Approach to the Study of Media Framing, Reese, Stephen D. vd. (eds), Framing Public Life Perspectives on Media and Our Understanding of the Social World, London: Lawrence Erlbaum Associates.
- TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do? id=18622 , Erişim Tarihi: 19.02.2016.
- TUTAR, Cem (2014). ‘‘Yazılı Basında Çocuk Haklarının Temsili: Hürriyet, Cumhuriyet, Sabah Ve Zaman Gazeteleri Üzerinde Yapılan Bir Araştırma’’, Journal of Yasar University, Sayı 34.
- TOKGÖZ, Oya (2012). Temel Gazetecilik, Ankara: İmge Kitabevi.
- UNESCO (2015). Freedom of Expression and Public Order, Tunisia: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.
- UNICEF (2007). Çocuk Hakları ve Gazetecilik Uygulamaları, Ankara.
- UZUN, Ruhdan (2007). İletişim Etiği Sorunlar ve Sorumluluklar, Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Baskıevi.
- http://www.sanalbasin.com/haber-siteleri, Erişim Tarihi: 18.02.2016.
- http://www.connectedvivaki.com/hangi-site-ne-kadar-tiklaniyor-ocak-ayi-gemius-verileri-01-2014/ Erişim Tarihi: 18.02.2016.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 14 Kasım 2016 |
| Gönderilme Tarihi | 26 Ocak 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 4 Sayı: 2 |
