Dünya ve Türk sinemasından örneklerle sinemada rüyaların kullanımı

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 2, 0 - 0, 14.11.2016

Selin Kiraz

https://doi.org/10.19145/gujofoc.94093

Öz

Rüyalar, insanlığın var oluşundan bu yana ilgi duyulan, birçok bilimsel çalışmaya konu olan, ayrıca tüm sanat dallarında özgün şekillerde ifade edilebilen bir olgudur. Toplumda var olan, bireyin yaşamını etkileyen her olayın karşılığını sinemada bulmak mümkün olduğundan, rüyalar da sinema sanatının vazgeçilmez bir unsuru haline gelmiştir. Rüyaların sinemada kullanımı üzerine hazırlanan bu çalışmada, Dünya ve Türk sinemalarında, biçim ve/veya içeriğinde rüya teması kullanılan filmler analiz edilmiştir. Burada, rüya olgusunun bilimsel, dini ve kültürel işlevleri göz önünde bulundurularak, sinemada rüyanın kullanım aşamaları, teknolojinin ve sinema sanatının gelişimiyle birlikte rüyanın da film içinde geçirdiği değişiklikler ve bu kullanımın sinema filmine etkisi incelenmiştir. Günümüzde Dünya ve Türk sinemalarında biçim ve içerik yönünde yaşanan gelişmelerle birlikte metaforik anlatımlar ön plana çıkmıştır.  Bu çalışmanın amacı, bireyin duygu ve düşüncelerinin en gerçek haliyle ortaya çıktığı rüyaların, kişinin, toplumun ve aklımıza gelebilecek her türlü olayın yansımalarını görebileceğimiz sinema sanatında kullanılmasının filmlere olan katkılarını belirlemektir. Çalışmada, rüyaların kültürel, dini ve bilimsel fonksiyonları dikkate alınarak sinema filmleri örnekleme yöntemiyle incelenmiş, çözümlemede ise teknik ve içerik boyutları üzerinde durulmuştur. Bu anlamda, birçok filmde az veya çok rüya olgusunun kullanımın filmin tamamının izleyici tarafından daha etkileyici bir şekilde algılanmasına imkan sağladığı, ayrıca karakter analizinde oldukça önemli olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Rüya, sinemada rüya, sinema

The use of dreams in cinema with examples of world and Turkish cinema

Öz

Dreams are interesting facts since the beginning of mankind and they have been the subjects of many scientific studies. Moreover, dreams could be expressed in unique ways in all fields of art. “The concept of dream” has become an indispensable element of cinema, because it is possible to observe each fact that exists in society and their reflections which affect the individual life in cinema. In this study prepared concerning dreams using in cinema, it has been analyzed films which are about dreams in Turkish and World Cinema. In here; with considering its scientific, religious and cultural functions of the dream fact, it is studied that phases of dreams on cinema, its changings in films and the impacts of this using with developments on technology and the cinema. Today, metaphorical expressions have emerged with developments in forms and contents especially in World and Turkish Cinemas. What the purpose of this study is to determine their contributions on films, of using dreams where are revealed people’s feelings and thinkings in most clear form on the cinema we could see the reflections of people, society and everything could be come up our mind. In this study, motion pictures are analyzed with examplification mehtod while cultural, scientific and religious functions of dreams are regarded and it is emphasized its technical and content aspect on analysis. In this sense, it has been detected that dreams are fairly impressive to understand the characters and the movies.

Key Words: Dreams, dreams in cinema, cinema

Kaynakça

• AKARSU, Pınar (2010). Sürrealizm ve Rüya, Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• BELTZER, Thomas, (2000). “Last Year at Marienbad: An Intertextual Meditation”, http://sensesofcinema.com/2000/novel-and-film/marienbad/, Erişim Tarihi: 14.02.2016.
• BOTZ- BORNSTEIN, Thorsten (2011). Filmler ve Rüyalar, (Çev: Cem Soydemir), İstanbul: Metis Yayınları.
• ÇİÇEK, Aziz (2013). Sinemada Rüya Temsili ve Gerçeklik İlişkisi: Jungcu Yaklaşımla Inception Adlı Filmin Çözümlenmesi Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• DEE, Nerys (1997). Rüyaları Anlamak, (Çev: Nilüfer Kavalalı), İstanbul: İlhan Yayınevi.
• FREUD, Sigmund (2006). Rüya Yorumları 1, (Çev: Akın Kanat), İzmir: İlya Yayınları.
• GÜLENSOY, Tuncer (2011). Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• HARMAN, Ömer Faruk (2013). Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• HOCKLEY, Luke (2004). Film Çözümlemesinde Jungcu Yaklaşım, (Çev: Simtem Gündeş), İstanbul: Es Yayınları.
• HÖKELEKLİ, Hayati, (2003). Din Psikolojisi, Ankara: TDV Yayınları.
• KÖKTÜRK, Milay, (1997). “Farabi’de Psikoloji”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, s.55- 72.
• NİŞANYAN, Sevan (2002). Sözlerin Soyağacı: Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü, İstanbul, Adam Yayınları.
• ÖGEL, Bahattin (2014). Türk Mitolojisi, 1. Cilt, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• PACKER, Sharon (2002). Dreams In Myth, Medicine and Movies, London: Praeger Publishers.
• PÜSKÜLLÜOĞLU, Ali (2003). Arkadaş Türkçe Sözlük, Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• SORLIN, Pierre (2004). Düş Söylemleri (Çev: Süha Sertabiboğlu), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• SÖYLEMEZ, Yavuz Selim (2014). “Türk Sinemasında Rüya Gerçeği: Semih Kaplanoğlu ve Yusuf Üçlemesi”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2011, 11 (25), s.143-157.
• ŞİRİN, Uygar (2010). Yusuf’un Rüyası, İstanbul: Timaş Yayınları.
• YAYLAGÜL, Levent (2012). “2000’ler Türkiyesi’nde Sinema ve Din: Takva Filmi Örneği”, Gazi Üniversitesi İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, Bahar 2012, 34, s.42-65