Suça Yönelmiş Çocukların Medyada Temsili: Bir Alan Araştırması

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 1, 0 - 0, 18.04.2016

Özlem Duğan

https://doi.org/10.19145/guifd.81259

Cited By: 3

Öz

Kitle iletişim araçlarının en önemli işlevi toplumu bilgilendirmektir. Toplumda meydana gelen ve rutin olayların dışında yer alan olağanüstü her durum haber niteliği taşır. Çocukların yer aldığı haberler de toplum tarafından ilgi çekici bulunduğu için önemlidir. Özellikle suça karışmış veya suç işlediği iddia edilen çocuk, medyada her zaman haber olarak yerini alır. Bu süreçte önemli olan çocuk ve suçun nasıl haberleştirildiğidir. Çünkü medya dolayımı ile oluşturulan haberin aktarılma şekli insanların çocuklarla ilgili konulara ya da sorunlara bakış açılarını ve düşüncelerini önemli ölçüde etkilemektedir. Araştırmalar çocuk konulu haberlerin birçoğunda, haberin sunumunun ve kullanılan haber dilinin çocukların sorunlarının çözümüne katkı sağlamak yerine onları damgaladığını göstermiştir. Çocukların korunmaya muhtaç varlıklar olması nedeniyle, suça yönelmiş çocuklarla ilgili haberler de dahil çocukları konu alan bütün haberlerin çocuk haklarına ve etik ilkelere bağlı yapılması, çocuğun korunması açısından önemlidir. Bu çalışmada 01 Ocak 2013– 01 Eylül 2014 tarihleri arasında Hürriyet, Zaman ve Cumhuriyet gazetelerinde yayınlanan çocuk ve suç konulu haberler incelenmiştir. Değerlendirmeye uygun bulunan 113 haber, içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Çalışma sonucunda gazetelerin; çocukların kimlik bilgilerinin ve fotoğraflarının kullanılması, olayla ilgili görüşlerinin alınmaması, haber başlıklarının ve içeriklerinin damgalayıcı unsurlar içermesi gibi konularda yeterince özen göstermedikleri ve çocukların korunmasına yönelik birçok yasal ve etik düzenlemeye rağmen, suç işlediği iddia edilen çocuklarla ilgili haberlerde etik ilkelerin göz ardı edildiği görülmüştür. Oysa gazetelerin suç işlediği iddia edilen çocuklarla ilgili oluşturacağı algı, bu çocukların topluma kazandırılmasında oldukça etkilidir. Bu noktadan hareketle çocuk hakları ve gazetecilik etiği çerçevesinde yapılacak haberciliğin, toplumsal duyarlılığa ve dolayısıyla suça yönelmiş çocukların topluma kazandırılmasına katkı sağlayacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler: Gazete, çocuk suçları, içerik analizi, habercilik ve etik

The Presentation of The Children in The Media WhO Head for Crime: A Field Research

Öz

The most important function of the mass media is to inform the public. Any events occurring in the society and extraordinary cases except for routine ones are newsworthy. As they are considered as intriguing by the society, news about children appearing in the press are also important. Especially children allegedly involved in committing crimes usually take place in media. Because the way the news  is  conveyed via media influences largely the viewpoints of the people regarding the issues and the problems on children. The studies carried out shows that, in most of the  news coverage of children, the way the news is presented and the language used stigmatize the children rather than contribute to the  solution of the problems of the children. As the children are entities who need protection, that   all the news regarding the children, including the news about the children who head for crime should be made by respecting the children' s rights and ethical principles are important in terms of the protection of the child. What is important in this process is that how the child and crime is reported as news. In this study, child and crime news published in Hürriyet, Zaman and Cumhuriyet newspapers, reflecting different opinions, between January 1st 2013 and September 1st 2014 are analyzed. One hundred and thirteen reports appeared in these mass media are examined via content analysis. Study results reveals that newspapers do not exercise due diligence on some issues such as using pictures or personal identifying information of the children who were involved in crime, not receiving opinions of the children about the incident and using headlines and content with stigmatizing elements and that despite many legal and ethical regulations for the protection of children, ethical principles were ignored on the news about the alleged child criminal. However, the perception that newspapers generate about the children allegedly committing crime is very effective in reintegrating children into the society. From this point of view, it can be concluded that reporting within the framework of child rights and ethical journalism will contribute to social sensitivity and reintegration of the children who were forced into commit a crime into the society.

Key Words: Newspaper, juvenile crime, content analysis, reporting and ethics

Kaynakça

• AKBULUT, Berrin (2013). "Ceza Mevzuatında Çocuk ve Çocukların Yakalanması, Gözaltına Alınması", Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi (Özel Sayı), Cilt: 19 No: 2, 541-586.
• BAYINDIR, Nida, ÖZEL Ali ve KÖKSAL, Emrah (2007). “Çocuk Suçluluğu Demografisi: Kütahya Şehri Örneği” Polis Bilimleri Dergisi, Cilt: 9 No:1-4, 95-108.
• CAN, Özge (2014). "Bütünce Çalışması: Üçüncü Sayfa Gazete Haber Metinleri Örneği", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 7 No: 29, 145-175.
• CANGÖZ, İncilay (2007). Haberde "Çocuk Birey", (Hazırlayan), Sevda Alankuş. Çocuk Odaklı Habercilik, İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları, s.196-223.
• EREŞ, Figen (2009). "Toplumsal Bir Sorun: Suçlu Çocuklar ve Ailenin Önemi", Aile ve Toplum Eğitim-Kültür ve Araştırma Dergisi, Cilt: 17 No: 5, 88-96.
• GÖKPINAR, Mahmut (2007). "Sosyal ve Kriminal Boyutlarıyla Çocuk Suçluluğu", TBB Dergisi, Cilt: 72, 206-233.
• GÜRCAN, Halil İbrahim (2013). Haber Yazma Teknikleri. Halkla İlişkiler Yazarlığı, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir. http://www.azanadolu.edu.az/images/Dersler/PDF/EKITAP/Acik_oyretim_fakultesi/Halka_ilishkiler_ve_tanitim_onlisans_programi/4_yariyil_dersleri/Halkla%20ilishkiler%20yazaeligi.pdf, Erişim Tarihi: 18.01.2016.
• İLKİZ, Fikret (2008). “Şiddet Haberlerinde İnsan Hakları”. “Türkiye'de Bireysel Silahsızlanma Ve Şiddet Haberleri” Yerel Medya Eğitim Semineri Antakya. Umut Vakfı Yayınları, İstanbul.
• KARAKEHYA, Hakan (2013). “Yazılı Haber Medyasında Suçun Temsili”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası c. LXXI, Cilt: 71 No: 1, 731-744.
• KASIM, Metin (2008). "Basında Haberin Anlatımında Fotoğrafın Rolü", Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, Cilt: 10 Sayı:1-2, 431-448.
• MORA, Necla (2016). Medya ve Çocuk. http://www.sosyalhizmetuzmani.org/medyacoc.htm. Erişim:16.01.2016.
• NARİN, Bilge (2011). Suça Karışmış Çocuklara Yönelik Temsil Çalışması: Taş Atan Çocuklara Taş Atan Medya, I. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi, Şubat 2011, İstanbul.
• ÖZDEMİR, Murat (2010). “Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:11 No: 1, 323-343.
• ÖZTÜRK, Meral (2015). "Medya ve Suç Korkusu Arasındaki İlişki", The Journal Of Academic Social Science Studies No: 36, 251-263.
• SOLAK, Adem (2011). “Türkiye’de Çocuk Suçluluğu ve Mağduriyeti”, I. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi, Şubat 2011, İstanbul.
• ŞEN Seçil, KARBEYAZ Kenan, TOYGAR Mehmet ve AKKAYA Harun (2012). "Eskişehir’de Suça İtilen Çocukların Sosyo demografik Değerlendirilmesi", Adli Tıp Dergisi, Vol:26 No:3, 146-155.
• TUTAR, Cem (2014). Yazılı Basında Çocuk Haklarının Temsili: Hürriyet, Cumhuriyet, Sabah Ve Zaman Gazeteleri Üzerinde Yapılan Bir Araştırma, Journal Of Yasar University, Cilt: 9 No: 34, 5760-5786.
• UNİCEF (2007). Çocuk Hakları ve Gazetecilik Uygulamaları, Hak Temelli Perspektif, UNİCEF Orta Ve Doğu Avrupa Ve Bağımsız Devletler Topluluğu Bölge Ofisi Tarafından Kabul Edilen Program, Dublin Teknoloji Enstitüsü, http://www.unicef.org.tr/files/bilgimerkezi/doc/Cocuk%20Haklari%20ve%20Gazetecilik.pdf, Erişim Tarihi: 18.01.2016.
• ZİYALAR, Neylan ve SALİHOĞLU, Seda (2006). 2006 Yılında Cumhuriyet, Hürriyet ve Zaman Gazetelerinde Çıkan Mağdur ve Şüpheli Konumundaki Çocuklara İlişkin Haberler, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, Cilt:1 No:38, 121-140.