Öz
The Prussian-French War, in
1870-1871, which led to radical changes in European politics was closely
followed by the Ottoman public. In the meantime, a few newspapers, such as Basîret published in Istanbul,
carried this war to their pages. In this war, the Basîret newspaper followed a broadcast line that supported
Prussia and exhibited an obvious partiality. In this attitude of the newspaper, the writers Konstanty Borzecki and Karol
Karsky, who were originally Polish, had a role. Basîret newspaper by some historians, the first newspaper to receive help
from a foreign state, his owner Ali Efendi is considered to be the first
Germanofil. It is
thought that Germany took advantage of Basîret newspaper’s policy and obtained
an advantage in terms of securing a psychological basis for its Drang nach
Osten (Drive to the East) policy that was to continue until the Abdülhamid II
era. In this article, the reflections of the 1870-1871
Prussian-French War on the Ottoman public will be determined by using the news
and commentaries in the newspaper Basîret.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- A- Arşiv Belgeleri
- BOA. HR. ŞFR. 199/17 (Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Hariciye Nezareti Şifre Kalemi Evrakı).
- BOA. HR. ŞFR. 199/200 (Başbakanlık Osmanlı Arşivi Hariciye Nezareti Şifre Kalemi Evrakı).
- B- Süreli Yayınlar
- Asır gazetesi, 1870.
- Basiret gazetesi, 1870, 1871.
- Salname-i Devlet-i Aliyye-i Osmaniye, 1288 (1871).
- C- Araştırma-İnceleme Eserler
- AKKUŞ, Muhammed (2014). “Tanzimat Dönemi İstanbul Gazetelerinden Basîret Gazetesi (1870)”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırklareli.
- ARMAOĞLU, Fahir (1997). 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Ankara: TTK. Yayınları.Asır Gazetesi, (Yay. Haz. Ali Emre Özyıldırım) (2014). Ankara: TTK. Yayınları.
- BASÎRETÇİ ALİ EFENDİ (1997). İstanbul’da Yarım Asırlık Vekayi-i Mühimme, (Haz. Nuri Sağlam), İstanbul: Kitabevi Yayınları.
- BASÎRETÇİ ALİ EFENDİ (2010). Bir Zamanlar İstanbul-Şehir Mektupları, (Haz. Nuri Sağlam), İstanbul: Simya Reklam ve İletişim Hizmetleri.
- ÇAVDAR, Necati (2017). Muhbir: Osmanlı Basınının Sivri Dili, İstanbul: Kriter Yayınevi.
- EBÜZZİYA, Ziyad (1989). “Ali Efendi, Basîretçi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c. 2, s. 388-389.
- FULBROOK, Mary (2018). Almanya’nın Kısa Tarihi, (Çev: Sabri Gürses), İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
- GİRGİN, Atilla (2001) Türk Basın Tarihi’nde Yerel Gazetecilik, İstanbul: İnkılap Yayınları.
- GÜMÜŞ, Musa. (2007) “1848 İhtilâlleri Sonrasında Osmanlı Devleti’ne Sığınan Leh ve Macar Mültecilerinin Osmanlı Modernleşmesine Etkileri.”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- İNUĞUR, M. Nuri (2005). Basın ve Yayın Tarihi, İstanbul: Der Yayınları.
- KOLOĞLU, Orhan (2018). Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi, İstanbul: Pozitif Yayınları.
- NAZIR, Bayram (2006). Osmanlı’ya Sığınanlar-Macar ve Polonyalı Mülteciler, İstanbul: Yeditepe Yayınları.
- ÖZCAN, Azmi (1996). “Fransa”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 13, s. 177-181.SAĞLAM, Nuri (1996). “XIX. Yüzyıl Osmanlı Siyasi Hayatında Basiret Gazetesi Üzerine”, İlmi Araştırmalar Dergisi, S. 3, s. 183-190.
- SAYLAN, Kemal (2013). “Bir Mültecinin Balkan İzlenimleri (1849-1851)”, History Studies, vol. 5, s. 113-130.
- UÇAROL, Rifat (2000). Siyasi Tarih, İstanbul: Filiz Kitabevi.
- WAWRO, Geoffrey (2005). The Franco-Prussian War, The German Conquest of France in 1870-1871, London: Cambridge University Press.
- YERLİKAYA, İlhan (1992). “Basîret”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c. 5, s. 103-105.
- D- Elektronik Kaynaklar
- http://francoprussianwar.com/war.htm
- http://militaryhistory.about.com/od/battleswars1800s/Franco-Prussian-War-Battle-of-Sedan.htm
- http://tr.wikipedia.org/wiki/Sedan_Muharebesi
- https://books.google.com.tr
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Nazım_Hikmet
Öz
1870-1871
yıllarında, Avrupa siyasetinde köklü değişikliklere yol açan Prusya-Fransa
Savaşı Osmanlı kamuoyu tarafından da yakından takip edilmiştir. O esnada
İstanbul’da yayınlanmakta olan Basîret başta olmak üzere az sayıdaki gazete bu
savaşı sayfalarına taşımıştır. Özellikle Basîret gazetesi bu savaşta Prusya’yı
destekleyen bir yayın çizgisi takip ederek bariz bir Prusya tarafgirliği
sergilemiştir. Gazetenin bu tutumunda, yazarları arasında bulunup aslen Polonya
(Leh) mültecisi olan Konstanty Borzecki ve Karol Karsky adlı şahısların önemli
rolü olduğu anlaşılmaktadır. Bazı çevreler tarafından Basîret gazetesi, yabancı
bir devletten yardım gören ilk gazete, onun nâşiri Ali Efendi ise ilk
Germanofil olarak gösterilmiştir. Basîret gazetesinin bu yayın politikasını bir
fırsat olarak kullanan Almanya’nın, II. Abdülhamid devrine uzanacak olan “Drang
Nach Osten (Doğu’ya Yayılma)” siyasetinin psikolojik zeminini sağlamlaştırma
adına Osmanlı kamuoyunda bir avantaj elde etmiş olduğu düşünülmektedir.
Çalışmamızda, Basîret gazetesinde yer alan haber ve yorumlardan faydalanılarak
1870-1871 Prusya-Fransa Savaşı ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- A- Arşiv Belgeleri
- BOA. HR. ŞFR. 199/17 (Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Hariciye Nezareti Şifre Kalemi Evrakı).
- BOA. HR. ŞFR. 199/200 (Başbakanlık Osmanlı Arşivi Hariciye Nezareti Şifre Kalemi Evrakı).
- B- Süreli Yayınlar
- Asır gazetesi, 1870.
- Basiret gazetesi, 1870, 1871.
- Salname-i Devlet-i Aliyye-i Osmaniye, 1288 (1871).
- C- Araştırma-İnceleme Eserler
- AKKUŞ, Muhammed (2014). “Tanzimat Dönemi İstanbul Gazetelerinden Basîret Gazetesi (1870)”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırklareli.
- ARMAOĞLU, Fahir (1997). 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Ankara: TTK. Yayınları.Asır Gazetesi, (Yay. Haz. Ali Emre Özyıldırım) (2014). Ankara: TTK. Yayınları.
- BASÎRETÇİ ALİ EFENDİ (1997). İstanbul’da Yarım Asırlık Vekayi-i Mühimme, (Haz. Nuri Sağlam), İstanbul: Kitabevi Yayınları.
- BASÎRETÇİ ALİ EFENDİ (2010). Bir Zamanlar İstanbul-Şehir Mektupları, (Haz. Nuri Sağlam), İstanbul: Simya Reklam ve İletişim Hizmetleri.
- ÇAVDAR, Necati (2017). Muhbir: Osmanlı Basınının Sivri Dili, İstanbul: Kriter Yayınevi.
- EBÜZZİYA, Ziyad (1989). “Ali Efendi, Basîretçi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c. 2, s. 388-389.
- FULBROOK, Mary (2018). Almanya’nın Kısa Tarihi, (Çev: Sabri Gürses), İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
- GİRGİN, Atilla (2001) Türk Basın Tarihi’nde Yerel Gazetecilik, İstanbul: İnkılap Yayınları.
- GÜMÜŞ, Musa. (2007) “1848 İhtilâlleri Sonrasında Osmanlı Devleti’ne Sığınan Leh ve Macar Mültecilerinin Osmanlı Modernleşmesine Etkileri.”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- İNUĞUR, M. Nuri (2005). Basın ve Yayın Tarihi, İstanbul: Der Yayınları.
- KOLOĞLU, Orhan (2018). Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi, İstanbul: Pozitif Yayınları.
- NAZIR, Bayram (2006). Osmanlı’ya Sığınanlar-Macar ve Polonyalı Mülteciler, İstanbul: Yeditepe Yayınları.
- ÖZCAN, Azmi (1996). “Fransa”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 13, s. 177-181.SAĞLAM, Nuri (1996). “XIX. Yüzyıl Osmanlı Siyasi Hayatında Basiret Gazetesi Üzerine”, İlmi Araştırmalar Dergisi, S. 3, s. 183-190.
- SAYLAN, Kemal (2013). “Bir Mültecinin Balkan İzlenimleri (1849-1851)”, History Studies, vol. 5, s. 113-130.
- UÇAROL, Rifat (2000). Siyasi Tarih, İstanbul: Filiz Kitabevi.
- WAWRO, Geoffrey (2005). The Franco-Prussian War, The German Conquest of France in 1870-1871, London: Cambridge University Press.
- YERLİKAYA, İlhan (1992). “Basîret”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c. 5, s. 103-105.
- D- Elektronik Kaynaklar
- http://francoprussianwar.com/war.htm
- http://militaryhistory.about.com/od/battleswars1800s/Franco-Prussian-War-Battle-of-Sedan.htm
- http://tr.wikipedia.org/wiki/Sedan_Muharebesi
- https://books.google.com.tr
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Nazım_Hikmet
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Aralık 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 25 Haziran 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 7 Sayı: 3 |
