MARGINALISATION CULTURE IN PUBLIC BROADCASTING: TRT1 AND 16 APRIL REFERENDUM CASES

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 2, 1145 - 1178, 30.09.2020

Ferhat Zengin , Bahadır Kapır

https://doi.org/10.19145/e-gifder.731222

Öz

It is not possible to provide a global definition for the public broadcasting concept. However, this concept is often used for representing broadcasting type that is financed by the public, that favours public interest, and that had audited broadcasts by the public. Therefore, the most distinct property of public broadcasting is it is not linked to any type of authority in terms of broadcasting and economy. In terms of public broadcasting, it is expected that broadcasting institute considers all segments of the society for broadcasting to entertain, inform and educate the society. Television channels that are operating legally under state and established as public economic enterprise are criticised as these channels broadcast along an axis determined by the limits of official ideology and within this framework of ideology, not providing equal right of speaking to ethnic and religious minorities or alienated such minorities with hate speech. As a part of this ideologic “equal distance”, this study aims to discover how ideas and opinions of political parties that represent different segments of society and different groups are represented in evening news broadcast in TRT1 as a public institution and how these ideas and opinions are reflected across the public during 16 April constitution referendum process. In terms of timeframe related with the referendum, 1 April and 15 April and “TRT News with Erhan Çelik” broadcast during weekdays are selected and evaluated with content analysis method. Thus, the representation of different political parties, NGOs and critical approaches in TRT1 evening news are analysed.

Anahtar Kelimeler

Public broadcasting, Referendum, Constitution, Marginalisation, Representation in Public Space.

KAMU YAYINCILIĞINDA ÖTEKİLEŞTİRME KÜLTÜRÜ: TRT1 VE 16 NİSAN REFERANDUMU ÖRNEKLİĞİ

Öz

Kamu hizmet yayıncılığı kavramının tüm dünyada geçerli tek bir tanımı olmasa da genel olarak kavram; finansmanı kamu tarafından sağlanan, kamu yararını gözeterek yayın yapan ve bu yayınların denetiminin kamu tarafından yapıldığı yayın biçimini ifade etmek için kullanılır. Bu nedenle kamu yayıncılığının en belirgin özelliği yayıncılık ve ekonomik anlamda hiçbir otoriteye bağlı olmamasıdır. Kamu yayıncılığı bağlamında yayın yapan kurumun toplumun tüm kesimlerine tarafsız olarak yaklaşarak toplumu eğlendirici, bilgilendirici ve eğitici amaçlar doğrultusunda yayın yapması beklenir. Hukuksal olarak devlete bağlı bulunan ve kamu iktisadi teşebbüsü olarak kurulan televizyon kanalları resmî ideolojinin belirlediği sınırlar ekseninde yayınlarını gerçekleştirdiği ve bu ideolojik çerçeve dâhilinde gerek etnik gerekse dini yapıda azınlık olarak genel bir kavramda tanımlanan belirli bir topluma veya gruba yayınlarında eşit söz hakkı tanımadığı ve bu grupları ötekileştirdiği için eleştirilmektedirler. Bu çalışmanın konusu 16 Nisan Anayasa Referandumu sürecinde bir kamu kuruluşu olan TRT1’de yayınlanan ana haber bültenlerinde toplumun farklı düşünce yapısına sahip kesimlerini temsilen siyasi partilerin ve çeşitli ideolojik görüşe sahip olan grupların düşüncelerinin ve görüşlerinin nasıl yer aldığı ve kamuya nasıl yansıtıldıkları olmuştur. Zaman aralığı bağlamında referandumla ilişkili olarak 1 Nisan ve 15 Nisan tarihleri seçilmiş ve bu aralıktaki hafta içi yayınlanan ‘Erhan Çelik ile TRT Ana Haber’ bültenleri içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Böylelikle, farklı siyasi partilerin, sivil toplum örgütlerinin veya eleştirel yaklaşımların TRT1 ana haber bültenlerinde nasıl temsil edildikleri ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kamusal Yayıncılık,, Referandum,, Anayasa,, Ötekileştirme,, Kamusal Alanda Temsil.

Kaynakça

• Kaynakça Aksüt, A. (2011). Kamuyayıncılığı açısından TRT haberciliği, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazetecilik Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi. Konya.
• Arar, Y. B. (2009). Sosyo-Politik Baglama Göre Türk Basınının “Öteki”leri, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazetecilik Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi. İzmir.
• Arar, Y. B., & Bilgin, N. (2010). Gazetelerde Ötekileştirme Pratikleri: Türk Basını Üzerine Bir İnceleme. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi(30).
• Arsan, E. D. (2004). Medya-güç-ideoloji ekseninde Merve Kavakçı haberlerinin iki farklı sunumu. Ç. Dursun (Dü.) içinde, Haber, hakikat ve iktidar ilişkisi (s. 151-182). Ankara: Elips kitap.
• Avşar, S. (1990). Birinci Dünya savaşı'nda Rus propaganda faaliyetleri ve Osmanlı Devleti. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi dergisi, XIV(14), 65-127.
• Aydoğan, F. (2004). Kamu yayıncılarının editoryal bağımsızlığı sorunu: Kelly olayı’nın BBC ve TRT açısından gösterdikleri. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi(2), 47-64.
• Bayram, Y. (2015). Bı̇r hak ı̇hlalı̇ olarak ötekı̇leştı̇rme: gazetelerı̇n üçüncü sayfa haberlerı̇nde surı̇yelı̇ sığınmacıların ‘ötekı̇’ temsı̇lı̇ . Güvenlik Çalışmaları Dergisi, XVII(3), 1-36.
• Canoruç, M. Ş. (2009). Anayasal kurum olan TRT'nin "özerkliği". Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, VIII(27), 293-322. Caplı, B. (1995). Televizyon ve siyasal sistem. İstanbul: İmge kitabevi yayınları.
• Caplı, B. (2002). Medya ve etik. İstanbul: İmge kitapevi.
• Celenk, S. (2010). Ayrımcılık ve medya. B. Çaplı, & H. Tuncel (Dü) içinde, Televizyon Haberciliğinde Etik (s. 211-228). Ankara: Fersa Matbaacılık.
• Chomsky, N. (1993). Medya gerçeği. (A. Yılmaz, Çev.) İstanbul: Tümzamanlar yayıncılık.
• Doob W., L. (1968). Goebbels' Principles of Propaganda \ Goebbels'in propaganda ilkeleri. (Ü. Oskay, Dü.) Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, III(23), 337-366. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/42/418/4641.pdf adresinden alındı
• Dursun, Ç. (2004). Haberde gerçekliğin inşa edilmesi ne demektir? D. Çiler (Dü.) içinde, Haber, hakikat ve iktidar ilişkisi (s. 37-65). Ankara: Elips Kitap.
• Edward, H., & Chomsky, N. (1988). Manufacturing consent; the political economy of the mass media. New York: Pantheon books. Edward, W. (2004). Şarkiyatçılık; batı'nın şark anlayışları. (B. Ülner, Çev.) İstanbul: Metis yayınları.
• Ensari, P., Kan, E., Nebioğlu, M., & Tekin, F. (2017, Nisan 10). Nefret söylemi. Temmuz 1, 2017 tarihinde nefretsoylemi.org: http://hrantdink.org/attachments/article/829/Medyada%20Nefret%20Söylemi%20İzleme%20Raporu%20Ocak-Nisan%202017.pdf adresinden alındı
• Eren, E. (2008). Kamu yayıncılığı ve bir kitle iletişim kurumu olarak Türkiye Radyo Televizyon Kurumu, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sinema-Tv Anasanat Dalı, Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi. İstanbul.
• Fiske, J. (1997). Postmodernizm ve televizyon. S. İrvan (Dü.) içinde, Medya kültür siyaset (s. 29-48). Ankara: Bilim sanat yayınları. Gökçe, O. (2006). İçerik Analizi Kuramsal ve Pratik Bilgiler. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Güliz, U. (2009). Medya ve oryantalizm; Yabancı, farklı ve garip...öteki. İstanbul: Anahtar kitaplar yayınevi.
• Geray, H. (2011). Toplumsal Araştırmalarda Nicel ve Nitel Yöntemlere Giriş. Ankara.
• Golding, P., & Murdock, G. (2008). İdeoloji ve kitle iletişim araçlari: Belirlenim sorunu. L. Yaylagül, & N. Korkmaz (Dü) içinde, Medya, popüler kültür ve ideoloji (s. 23-58). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Hall, S. (1997). İdeoloji ve iletişim kuramı. S. İrvan (Dü.) içinde, Medya kültür siyaset (A. Gürata, Çev.). Ankara: Bilim sanat yayınları. İnceoğlu, Y. (2012). Nefret Söylemi ve/veya Nefret Suçları "önsöz". Y. İnceoğlu (Dü.) içinde, Nefret Söylemi ve/veya Nefret Suçları (s. 11-23). İstanbul: Ayrıntı yayınları.
• Karaboğa, T. (2010). Medya ve toplum ilişkileri. Ankara: Karınca Yayınları.
• Kasım, M. (2011). Hitler Döneminde Propaganda Aracı Olarak Radyo. Selçuk üniversitesi iletişim fakültesi akademik dergisi, VI(4), 64-75.
• Kaya, R. (1985). Kitle İletişim Sistemleri. Ankara: Teori.
• Keane, J. (1993). Medya ve demokrasi. (H. Şahin, Çev.) İstanbul: Ayrıntı yayınları.
• Kearney, R. (2012). Yabancılar, Tanrılar ve Canavarlar. (B. Özkul, Çev.) İstanbul: Metis yayınları.
• Kocabaşoğlu, U. (1980). Şirket Telsizinden Devlet Radyosuna ( TRT öncesi dönemde radyonun tarihsel gelişimi ve Türk siyasal hayatı içindeki yeri). Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal bilgiler Fakültesi yayınları .
• Meyer, T. (2004). Medya demokrasisi; medya siyaseti nasıl sömürgeleştirir? (A. Fethi, Çev.) İstanbul: İş Bankası yayınları.
• Mutlu, E. (1999). Televizyon ve toplum. Ankara: TRT genel sekreterlik baş dağıtım basım ve yayım müdürlüğü ofset tesisleri.
• Nahya, N. (2011). İmgeler Ve Ötekileştirme: Cadılar, Yerliler, Avrupalılar. Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, I, 27-38.
• Neşe, K. (1996). Televizyonda sermaye ve haber. Yeni Türkiye dergisi Medya özek sayısı, XI(2), 495-523.
• Qualter, T. (1980). Propaganda teorisi ve propagandanın gelişimi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, xxxv(1), 255-307.
• Robson, C. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri; Gerçek Dünya Araştırması. Ankara: Anı Yayıncılık.
• S. Herman, E. (2003). Propoganda modeline dönüş. Kapitalizm ve enformasyon çağı; küresel iletişim devriminin politik ekonomisi (N. S. Çınga, E. Baltacı, & Ö. Yalçın, Çev., s. 223-240). içinde Ankara: Epos yayınları.
• Schiller, H. (2005). Zihin yönlendirenler. (C. Cerit, Çev.) İstanbul: Pınar yayınları.
• Schnapper, D. (2005). Sosyoloji düşüncesinin özünde öteki ile ilişki. (A. Sönmezay, Çev.) İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi yayınları.
• Türkiye Radyo Televizyon Kurumu. (2017). Tarihçe. Mayıs 5, 2017 tarihinde TRT: http://www.trt.net.tr/Kurumsal/Tarihce.aspx adresinden alındı
• Taşcıoğlu, R. (2009, Mayıs 1). Siyasetin teknikleşmesi bağlamında Türkiye'de siyasal reklamcılık. Nisan 25, 2017 tarihinde Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi:
• http://www.tasam.org/Files/Icerik/File/siyasetin_tekniklesmesi_baglaminda_turkiyede_siyasal_reklamcilik_ded86b23-ec42-4b33-8b46-751dd844afad.pdf adresinden alındı
• Torun, A. (2015, Eylül 16-18). Öteki ile biz ilişkisinde yeni medya. Sosyal ve Beşeri Bilimlere ve Küresel Yaklaşımlar: Kuram ve Uygulamalar Uluslararası Sempozyumu Varşova\Polonya: https://www.academia.edu/20718984/_ÖTEKİ_ile_BİZ_İLİŞKİSİNDE_YENİ_MEDYA adresinden alındı
• Vardal, Z. B. (2015). Nefret Söylemi ve Yeni Medya. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, II(1), 132-156.
• Yaylagül, L. (2016). Kitle iletişim kuramları; egemen ve eleştirel yaklaşımlar. Ankara: Dipnot Yayınları.
• YSK. (2015, 11 11). Yurt İçi Seçim Sonucu. Temmuz 14, 2018 tarihinde Yüksek Seçim Kurumu: http://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/Milletvekili/1Kasim2015/KesinSecimSonuclari/96-A.pdf adresinden alındı
• Zizek, S. (2011). Kırılgan Temas. (T. Birkan, Çev.) İstanbul: Metis yayınları.