MYTHOLOGICAL ELEMENTS, SYMBOLS and RITES in V for VENDETTA

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 1, 0 - , 01.06.2013

Doç. Dr. Kemalettin Özden

Öz

Bu makale, sinemada kullanılan kahraman ya da kurtarıcı temalarının mitolojik öğelerle beslendiğini ve böylece mitlerin bir şekilde yaşamını sürdürdüğünü, V for Vendetta filmi üzerinden incelemeyi amaçlamaktadır. Film öncelikle kendisine ve topluma yaşatılan/dayatılan acı deneyimlerin intikamı peşinde koşan V'nin öyküsünü anlatırken, paralel olarak da Evey ve müfettiş Finch'in dönüşümüne sahne olmaktadır. Film aynı zamanda, tüm toplumu bilinçlendirmeyi ve aydınlatmayı amaçlayan eylemler peşinde koşmaktadır. V for Vendetta'da öykünün ilerleyiş aşamalarında mitler, simgeler ve kadim ritüellerle sıklıkla karşılaşıldığı kolayca gözlemlenebilir. Mitlerin insani eylemlerin önemli parçası olduğu geçmiş zamanlardan, modern toplumun görece seküler dünyasına da bir şekilde sızdığını görmek mümkündür. Mitler çeşitli ritüeller aracılığıyla yaşatılır, ritüeller ile görünür olurlar. Bu ritüeller, tüm toplum tarafından kabul edilmiş, gerçek deneyimleri aktarır. Film içerisinde kahramanın ve davayı aktardığı kişilerin erginlenme ritüelleri, bu eski anlayış bağlamında şematize edilmektedir. Bu şematik anlatım, acı ile erginlenme, ateş ve su simgeciliği bağlamında devam edip, uterusa geri dönerek (regressus ad uterum) ritüel ölümü ve yeniden doğuşu kapsamaktadır. Erginlenme sonrası ölüp yeniden doğan birey önceki yaşamından düşünsel ve bedensel olarak farklı bir görüntü çizer. Erginlenme sonrasında kişinin gerçekten değiştiğine dair bazı işaretler olmalıdır. Söz konusu filmde tematik anlamın yanında, film içinde geçen simge ve mitsel özelliklerin nasıl kullanıldığı irdelenmiştir.
This article aims to study on the film of V for Vendetta that the figures of hero and liberator using cinema nourishing with mythic elements and so myths living anyhow. The film tells a story of V who wants to take revenge on tragic experiences to be lived/ to be obstinated herself and community first of all and stages transformation of Evey and inspector Finch parallelly. The film runs after the actions aiming to render conscious and enlighten to community at the same time. In V for Vendetta, we can simply observe to be encountered myths, symbols and ancient rituals in further stages of stories. We can obviously see that the myths ooze to relatively secular world of modern community anyhow, as they were important part of human actions in the past. Mythes are lived by various rituals and they become visible by rituals. The rituals transfer real experiences that are expected by all of the community. In this film, the initiation rituals of hero and the persons who belongs to assertion, are outlined in context of old intelligence. This diagramatic expression goes on the context of symbolism of water and fire, pain and initiation and then it comprehends ritual death by regression to uterus (regressus ad uterum) and rebirth. The person who die after initiation and then is reborn appears different as phsical and intellectual from his previous life. Several signs must be about real changes of person after initiation. In this film, the mythic properities and symbols, which is attired on film, are scrutinized how they use besides thematic meaning.

Anahtar Kelimeler

V for Vendetta, rite of passage, rebirth

V for VENDETTA’DA MİTOLOJİK ÖĞELER, SİMGELER ve RİTLER

Öz

Bu makale, sinemada kullanılan kahraman ya da kurtarıcı temalarının mitolojik öğelerle beslendiğini ve böylece mitlerin bir şekilde yaşamını sürdürdüğünü, V for Vendetta filmi üzerinden incelemeyi amaçlamaktadır. Film öncelikle kendisine ve topluma yaşatılan/dayatılan acı deneyimlerin intikamı peşinde koşan V‟nin öyküsünü anlatırken, paralel olarak da Evey ve müfettiş Finch‟in dönüşümüne sahne olmaktadır. Film aynı zamanda, tüm toplumu bilinçlendirmeyi ve aydınlatmayı amaçlayan eylemler peşinde koşmaktadır. V for Vendetta‟da öykünün ilerleyiş aşamalarında mitler, simgeler ve kadim ritüellerle sıklıkla karşılaşıldığı kolayca gözlemlenebilir. Mitlerin insani eylemlerin önemli parçası olduğu geçmiş zamanlardan, modern toplumun görece seküler dünyasına da bir şekilde sızdığını görmek mümkündür. Mitler çeşitli ritüeller aracılığıyla yaşatılır, ritüeller ile görünür olurlar. Bu ritüeller, tüm toplum tarafından kabul edilmiş, gerçek deneyimleri aktarır. Film içerisinde kahramanın ve davayı aktardığı kişilerin erginlenme ritüelleri, bu eski anlayış bağlamında şematize edilmektedir. Bu şematik anlatım, acı ile erginlenme, ateş ve su simgeciliği bağlamında devam edip, uterusa geri dönerek (regressus ad uterum) ritüel ölümü ve yeniden doğuşu kapsamaktadır. Erginlenme sonrası ölüp yeniden doğan birey önceki yaşamından düşünsel ve bedensel olarak farklı bir görüntü çizer. Erginlenme sonrasında kişinin gerçekten değiştiğine dair bazı işaretler olmalıdır. Söz konusu filmde tematik anlamın yanında, film içinde geçen simge ve mitsel özelliklerin nasıl kullanıldığı irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

V for Vendetta, erginlenme töreni, yeniden doğma

Kaynakça

• ALATLI, Alev (2010). Batı’ya Yön Veren Metinler (Cilt IV). İstanbul: İlke Eğitim ve Sağlık Vakfı
• BAYAT, Fuzuli (2006). Ana Hatlarıyla Türk Şamanlığı. İstanbul: Ötüken Neşriyat CIRLOT, J. E (2001). A Dictionary of Symbols. 2. Baskı, London: Taylor & Francis DONIGER, Wendy (2006a). Encyclopedia of World Religions. ABD: Encyclopedia Britannica
• DONIGER, Wendy (2006b). Encyclopedia of World Religions. ABD: Encyclopedia Britannica
• EBERHARD, Wolfram (2000). Çin Simgeleri Sözlüğü. (Aykut Kazancıgil, Ayşe Bereket, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınları
• ELIADE, Mircea (1992). İmgeler Simgeler. (Mehmet Ali Kılıçbay, Çev.). Ankara: Gece Yayınları
• ELIADE, Mircea (1994). Ebedi Dönüş Mitosu (Ümit Altuğ, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları
• ELIADE, Mircea (2003). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi, (Ali Berktay, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınları
• EMİROĞLU, Kudret; AYDIN, Suavi (2003). Antropoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları
• FİRDEVSİ (2009). Şahnȃme. (Necati Lugal, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınları
• GRIMAL, Pierre (1997). Mitoloji Sözlüğü. (Sevgi Tamgüç, Çev.). İstanbul: Sosyal Yayınlar
• HOCKLEY, Luke (2004). Film Çözümlemesinde Jungcu Yaklaşım. (Simten Gündeş, Çev.). İstanbul: Es Yayınları
• HOOKE, Samuel Henry (2002). Ortadoğu Mitolojisi. (Alaeddin ġenel, Çev). 4. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları
• JUNG, Carl Gustav (2003). Dört Arketip. (Zehra Aksu Yılmazer, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları
• JUNG, Carl Gustav (2007). İnsan ve Sembolleri. (Ali Nahit Babaoğlu, Çev.). İstanbul: Okuyan Us Yayın
• KINGSLEY, Peter (2002). Antik Felsefe Gizem ve Büyü. (Kenan Kalyon, Çev). İstanbul: Kabalcı Yayınları
• Le BRETON, David (2010). Acının Antropolojisi, 2. Baskı. (İsmail Yerguz, Çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık
• LOCKE, Liz; VAUGHAN, Theresa A; GREENHILL, Pauline (2009). Encyclopedia of Women’s Folklore and Folklife. 1. cilt, London: Greenwood
• MERCATANTE, Anthony S; DOW James R (2009). Encyclopedia of World Mythology and Legend. 3. baskı, New York: Facts On File
• PATTON, Kimberley Christine (2009). Religion of the Gods: Ritual, Paradox, and Reflexivity. New York: Oxford University Press
• ROUX, Jean-Paul (2002). Türklerin ve Moğolların Eski Dini. (Aykut Kazancıgil, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınları
• SALT, Alparslan; ÇOBANLI, Cem (2001). Dharma Ansiklopedi. İstanbul: Dharma Yayınları
• SANDNER, Donald F; WONG, Steven H (t.y.). Kutsal Miras. (Nur Yener, Çev.). İstanbul: Okyanus Yayıncılık SCHURE, Edouard; GÜNGÖREN, Ahmet (2008). Gizemler Kitabı: Eskiçağ Gizemleri. Ankara: Ayraç Yayınevi
• STOCK, Jennifer; HUNT Kim (Ed) (2009a). Encyclopedia of World Mythology. 2. cilt, New York: Gale, Cengage Learning
• STOCK, Jennifer; HUNT Kim (Ed) (2009b). Encyclopedia of World Mythology. (4. cilt, s. 835-837). New York: Gale, Cengage Learning
• VOGLER, Christopher (2009). Yazarın Yolculuğu (Kenan ġahin, Çev.). İstanbul: Okuyan Us Yayın
• WERNER, Helmut (2005). Ezoterik Sözlük. İstanbul: Omega
• WILKINSON, Kathryn (2010). Semboller ve İşaretler. (Seda Toksoy, Çev.). İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım