IMAGE OF CONTEMPORARY TURKISH WOMEN IN THE PROCESS OF CREATING THE ROLE CUMHURİYET NEWSPAPERS

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 3, 62 - 89, 11.04.2014

Burak Yenituna

https://doi.org/10.19145/guifd.46221

Cited By: 1

Öz

The staff who founded the Turkish Republic aimed that Turkish woman to be equal with men in social and cultural domains including law, education and work life from the beginning. However it was not an easy task to be able to impose revolutions which aimed to raise the level of Turkish woman to the modern world whom their rights reduced to almost zero level due to the religion related issues. In this study, I analyzed that how Cumhuriyet newspaper provided a contribution to the shaping of the modern Turkish woman image, based on the suggestion that how mass media contributed to the modern life style and values of society. During the study newspapers from 1930 to 1935 scanned to introduce the modern, contemporary image of Turkish women. The study done with a descriptive analysis methodology by scanning and processing news articles to find out how Turkish women fictionalized, mirrored and represented.

Anahtar Kelimeler

The 1930s, the Republican era, Turkish women, Cumhuriyet newspaper.

Çağdaş Türk Kadını İmajı Yaratma Sürecinde Cumhuriyet Gazetesinin Rolü (1930-1935)

Öz

Cumhuriyeti kuran kadrolar Türk kadınının, sosyal ve kültürel alanlarda, hukuk, eğitim ve çalışma hayatında erkeklerle eşit olmasını hedeflemiştir. Fakat dinsel nedenler öne sürülerek rolleri neredeyse sıfıra indirgenmiş olan Türk kadınını çağdaş bir seviyeye yükseltebilmek için yaşama geçirilen inkılapları, geleneksel yapının etkisinden kurtulamamış bir topluma benimsetebilmek kolay iş değildir. Bu çalışmada, kitle iletişim araçlarının çağdaş hayat tarzları ve modern değerlerin topluma aşılanması için yol gösterici olarak görev yapabildikleri yaklaşımından yola çıkarak, Cumhuriyet döneminde, çağdaş Türk kadını imajı yaratma sürecine Cumhuriyet gazetesinin nasıl bir katkı sağladığı incelenecektir. Türk kadınlarının çağdaş yeni imajının tanıtılması çerçevesinde, gazetenin 1930 ile 1935 yılları arasındaki sayıları taranmıştır. Haber ve makaleler dikkate alınarak yapılan taramada Türk kadınının nasıl kurgulandığı, işlendiği ve nasıl temsil edildiği betimsel çözümleme yöntemi ile incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

1930‟lu yıllar, Cumhuriyet dönemi, Türk kadını, Cumhuriyet gazetesi.

Kaynakça

• AHMAD, Feroz (2009). Modern Türkiye‟nin Oluşumu, İstanbul: Kaynak Yayınları. ALTUN, Fahrettin (2011). Modernleşme Kuramı: Eleştirel Bir Giriş, İstanbul: Küre Yayınları.
• ARAT, Zehra (1998). “Kemalizm ve Türk Kadını”, (Editör) Ayşe Berktay Hacımirzaoğlu, 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• BAKACAK, Ayça (2009). “Cumhuriyet Dönemi Kadın İmgesi Üzerine Bir Değerlendirme”, Ankara, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 627-638.
• BALİ, N. Rıfat (t.y.) Tek Parti Döneminde Gazete Tirajları, http://www.rifatbali.com/images/stories/dokumanlar/tek_partili_donemde_ga zete_tirajlari.pdf, Erişim Tarihi: 14.09.2012.
• BERKTAY, Fatmagül (1998). “Cumhuriyet‟in 75 Yıllık Serüvenine Kadınlar Açısından Bakmak”, (Editör) Ayşe Berktay Hacımirzaoğlu, 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• ÇALIġLAR, İpek (2011). Biyografisine Sığmayan Kadın Halide Edip, İstanbul: Everest Yayınları
• DEMİR, Vedat (2007). Türkiye‟de Medya ve Siyaset İlişkisi, İstanbul: Beta DURAKBAġA, Ayşe (1998). “Cumhuriyet Döneminde Modern Kadın ve Erkek Kimliklerinin Oluşumu: Kemalist Kadın Kimliği ve Münevver Erkekler”, (Editör) Ayşe Berktay Hacımirzaoğlu, 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• DURNA, Tezcan (2009). Kemalist Modernleşme ve Seçkincilik, Ankara: Dipnot Yayınları.
• ELİUZ, Ülkü(2008). “Meşrutiyete Giden Süreçte Yeni Kadın İmgesi: Fatma Makbule Leman”, Bilig Dergisi, 2008, Sayı 47, 177-192.
• GOLOĞLU, Mahmut (2009). Türkiye Cumhuriyeti Tarihi 1931-1938 Tek Partili Cumhuriyet, İstanbul: Türkiye İşbankası Kültür Yayınları.
• GÖLE, Nilüfer (2011). Modern Mahrem, İstanbul: Metis Yayınları.
• GÜNGÖR, Nazife (2011). İletişim, Kuramlar ve Yaklaşımlar, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• İNCE, Gökçen B.(2010). “Erken Cumhuriyet Dönemi Basınından Üç Portre, Üç Fikir: Sabiha (Zekeriya) Sertel, Ahmet Emin Yalman, Nadir Nadi”, Tercüman-ı Ahval‟in 150. Yılında İstanbul‟da Fikir Gazeteciliği Sempozyumu (21-22 Ekim 2010), Ed. Belkıs Ulusoy Nalcıoğlu, İstanbul.
• KADIOĞLU, Ayşe (1998). “Cinselliğin İnkarı: Büyük Toplumsal Projelerin Nesnesi Olarak Türk Kadınları”, (Editör) Ayşe Berktay Hacımirzaoğlu, 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• KANDİYOTİ, Deniz (2011). Cariyeler Bacılar Yurttaşlar, İstanbul: Metis Yayınları. KANTER, Beyhan(2010). “Osmanlı Basın Hayatında Kadın Yazarlar”, Tercüman-ı Ahval‟in 150. Yılında İstanbul‟da Fikir Gazeteciliği Sempozyumu (21-22 Ekim 2010), Ed. Belkıs Ulusoy Nalcıoğlu, İstanbul.
• KAYNAK, Muhteşem(t.y.). Atatürk Döneminde Büyüme Ve Beşeri Sermayenin Geliştirilmesine Yönelik Girişimler Ve Günümüz İçin Kısa Bir Değerlendirme, http://www.muhtesemkaynak.com/59.pdf, Erişim Tarihi:02.11.2013.
• KIRKPINAR, Leyla (1998). “ Türkiye‟de Toplumsal Değişme Sürecinde Kadın”, (Editör) Ayşe Berktay Hacımirzaoğlu, 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• KOCABAġOĞLU, Uygur (2010). İkinci Meşrutiyet‟in Birinci Meşrutiyeti: Matbuat, (Editör) Hakan Aydın. İkinci Meşrutiyet Devrinde Basın ve Siyaset, Konya: Palet Yayınları.
• KÖKTENER, Aysun (2005). Bir Gazetenin Tarihi: Cumhuriyet, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• NALCIOĞLU, Belkıs (2004). Azerbaycan Siyasi Muhaceretinin İstanbul‟daki Basın Etkinliklerinin Kamuoyu Oluşturmadaki Rolü, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
• OKTAR, Tiğince (1998). Osmanlı Toplumunda Kadının Çalışma Yaşamı, İstanbul: Bilim Teknik Yayınları.
• ÖZGENTÜRK, Nebil (2008). Cumhuriyetten Günümüze Basının Kısa Tarihi, İstanbul: Alfa Yayınları.
• ÖZDEMİR, Murat (2010). Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 323-343.
• ġİRİN, Funda S. (2010). “Ulus Devlet İnşasında Basının Rolü: Falih Rıfkı Atay”, Tercüman-ı Ahval‟in 150. Yılında İstanbul‟da Fikir Gazeteciliği Sempozyumu (21-22 Ekim 2010), Ed. Belkıs Ulusoy Nalcıoğlu, İstanbul.
• TANİLLİ, Server (2006). Ne olursa olsun savaşıyorlar : kadın sorununun neresindeyiz?, İstanbul: Alkım Yayınevi.
• TAZEGÜL, Murat (2005). Modenleşme Sürecinde Türkiye, İstanbul: Babil TOSKA, Zehra (1998). “Cumhuriyet‟in Kadın İdeali: Eşiği Aşanlar ve Aşamayanlar”, (Editör) Ayşe Berktay Hacımirzaoğlu, 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• YAYLAGÜL, Levent (2006). Kitle İletişim Kuramları, Ankara: Dipnot Yayınları.
• YILDIRIM, Ali ve ġİMġEK, Hasan (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları.
• ZÜRCHER, Erik J. (2012). “Kemalist Cumhuriyet‟te Kurumların İnşası: Halk Fırkası‟nın Rolü”, Türkiye ve İran‟da Otoriter Modernleşme, Der. Touraj Atabaki-Erik J. Zürcher, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Gazete
• Cumhuriyet Gazetesi(1930). “İlk Türk kadın şöförün anlattıkları”, 17 Ocak 1930.
• Cumhuriyet Gazetesi(1930). “Türk Kadını Hakkında Bir Makale”, 14 Haziran 1930. Cumhuriyet Gazetesi (1932). “Türkiye‟de Feminizm”, 16 Kasım 1932.
• Cumhuriyet Gazetesi(1933). “Türk Kadınını Zaferi”, 3 ġubat 1933.
• Cumhuriyet Gazetesi (1930). “Kadınlarımız Hayata Muvaffak Oluyorlar”, 9 Ağustos 1930.
• Cumhuriyet Gazetesi(1931). “Operatör Suat Hanım”, 16 Mart 1931.
• Cumhuriyet Gazetesi(1931). “İlk kadın köy muhtarı”, 15 Kasım 1931.
• Cumhuriyet Gazetesi (1933). “İlk Teyyareci Türk kadını”, 29 Temmuz 1933.
• Cumhuriyet Gazetesi (1933). “Kadın ve askerlik”, 7 Kasım 1933.
• Cumhuriyet Gazetesi (1933). “İstihlak ve tasarrufta en büyük vazife kadınlarımıza düşmektedir”, 14 Aralık 1933.
• Cumhuriyet Gazetesi (1934). “Peçenin gölgesinden kurultayın güneşine”, 25 Aralık 19
• Cumhuriyet Gazetesi (1935). “Kadın saylav olursa”, 28 Ocak 1935.
• Cumhuriyet Gazetesi (1935). “Muallim Saadetle ġükriye içtimai ve sosyal hayatta kadının durumunu anlatıyorlar”, 5 ġubat 1935.
• DAVER, Abidin (1934). “Türk Kadını Büyük Millet Meclisinde”, Cumhuriyet Gazetesi, 7 Aralık 1934.
• DAVER, Abidin (1935). “Türk kadını sevin ve kıvanç duy!”, Cumhuriyet Gazetesi, 7 ġubat 1935.
• FEHMİ, Cevat (1931). “ġaziye Berin Hanım Kadınlara Düşman!”, 21 Kasım 1931.
• İNAN, Afet (1937). “Türk Kadını”, Ulus Gazetesi, 14 ġubat 1937.
• NADİ, Yunus (1930). “Güzellik ayıp bir şey değildir”, Cumhuriyet Gazetesi, 13 Ocak 1930.
• NADİ, Yunus (1930). “Haremden gümüş köprüye”, Cumhuriyet Gazetesi, 30 Ocak 19
• NADİ, Yunus (1930). “Kadınlarımızın İntihap Hakkı”, Cumhuriyet Gazetesi, 4 Nisan 1930.
• NADİ, Yunus (1931). “Güzellik İntihabının Münakaşaları”, Cumhuriyet Gazetesi, 24 Ocak 1931.
• NADİ, Yunus (1932). “Türk Kadını, Cemiyette ve Dünyada”, Cumhuriyet Gazetesi, 1 Eylül 1932.
• NADİ, Yunus (1932). “Türk Kadını”, Cumhuriyet Gazetesi, 29 Ağustos 1932.
• NADİ, Yunus (1932). “Ev kadını, Hayat kadını”, Cumhuriyet Gazetesi, 20 Haziran 19
• NADİ, Yunus (1933). “Cumhuriyet devrinde kadın”, Cumhuriyet Gazetesi, 10 Ekim 19
• NİHAL, ġükufe (1935). “Dünyanın her yerinde kadının kurtuluşu yakındır”, 15 Nisan 1935.
• ÖZTÜRK, Halil (1935). “Türk Kadını”, Cumhuriyet Gazetesi, 22 Ocak 1935.
• REġAT, A. (1933). “Amerika ve Fransa‟da onuncu yıl bayramımız”, Cumhuriyet Gazetesi, 20 Kasım 1933.
• SELÇUK, F. (1933). “Kadın asker olabilir mi?” Cumhuriyet Gazetesi, 8 Kasım 19
• TALU, Ercümend (1934). “Tutum Haftası”, Cumhuriyet Gazetesi, 12 Aralık 1934.
• TALU, Ercümend (1935). “Mutlu Kadın”, Cumhuriyet Gazetesi, 2 Ocak 1935.
• ZİYA, Yusuf (1932). “Türk Kadını”, Cumhuriyet Gazetesi, 3 Ağustos 1932.