THE IMPORTANCE OF SUBVERTISING IN ESTABLISHING ABSOLUTE DEMOCRACY: THE CASE OF “BAN FOSSIL FUEL ADS” MOVEMENT

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 1, 120 - 156, 23.03.2023

Yusufcan Karaoğlu

https://doi.org/10.19145/e-gifder.1194751

Öz

From past to present, societies proclaim their demands via social movements. Today, groups that could not get a result in line with their demands from the ruling power or the political representatives that representing them gathered in many places from city squares to the streets and tried to express these demands in a democratic way. In movements, participants use certain tactics like artistic forms to make these demands clearer and turn ambience to carnival. This helps them both to benefit from the affect power of art and to gather more participants in their struggle, and to openly reveal their struggle with the capital or the ruling power. Today, social movements are at the forefront of the practices that bring art and struggle together. Especially, Situationism, one of the art movements defined as the new avant-garde at the beginning of the second half of the 20th century, today constitutes the artistic basis of subvertising, which is one of the culture jamming tactics. The concept of detournement, which the thought of situationism built on, is a preferred method in many tactics of culture jamming. Michael Hardt and Antonio Negri, who conceptualize the relationship between social movements and democracy as absolute democracy, use the concepts of empire, multiplicity, immaterial labour and the commons. In this study, based on argument that subvertising will be an important tool in realizing the ideal of absolute democracy, the ban fossil ads campaign is supported by the Subvertisers International which is consist of many artist collectives.

Anahtar Kelimeler

Subvertising, social movements, absolute democracy, culture jamming, empire.

YIKICI REKLAMLARIN MUTLAK DEMOKRASİNİN TESİS EDİLMESİNDEKİ ÖNEMİ: “FOSİL YAKIT REKLAMLARINI YASAKLA” HAREKETİ

Öz

çmişten günümüze toplumlar taleplerini bir araya geldikleri toplumsal hareketler aracılığıyla duyurmuşlardır. Bugün yönetici erkten veya onları temsil eden siyasi temsilcilerden talepleri doğrultusunda bir sonuç alamayan gruplar, kent meydanlarından sokaklara kadar birçok yerde toplanıp bu talepleri demokratik bir biçimde ifade etmeye çalışmışlardır. Bu hareketleri gerçekleştirip taleplerde bulunurken belli başlı yöntemler kullanan katılımcılar sanatsal formlarla meydanları karnaval ortamına çevirme gayreti içerisindedirler. Bu hem sanatın duygulanım yaratma gücünden yararlanıp mücadelelerine çok daha fazla katılımcı toplamak, hem de sermaye veya yönetici erkle olan mücadelesini açıkça ortaya koymalarına vesile olmaktadır. Günümüzde sanatı ve mücadeleyi bir araya getiren pratiklerin başında toplumsal hareketler gelmektedir. Özellikle, 20. Yüzyılın ikinci yarısının başlarında yeni avangart olarak tanımlanan sanat akımlarından biri olan Sitüasyonizm bugün kültür bozumu taktiklerinden biri olan yıkıcı reklamların sanatsal temellerini oluşturmaktadır. Sitüasyonizm düşüncesinin üzerine inşa edildiği detournement (saptırma) kavramı kültür bozumuna ait birçok taktikte tercih edilen bir yöntemdir. Bir kültür bozumu tekniği olan yıkıcı reklamlar bugün başta Avrupa ve Amerika kıtasında olmak üzere dünya genelinde sermaye ve merkezi otoriteye karşı varlığını sürdürmüş önemli bir sanatsal direniş formu olarak karşımıza çıkmaktadır. Toplumsal hareketler ve demokrasi ilişkisini mutlak demokrasi olarak kavramsallaştıran Michael Hardt ve Antonio Negri, imparatorluk, çokluk, maddi olmayan emek ve müşterekler kavramlarını kullanmaktadırlar. Bu çalışmada yıkıcı reklamların mutlak demokrasi idealini gerçekleştirmede önemli bir araç olacağı argümanından yola çıkılarak birçok sanatçı kolektifinden oluşan Subvertisers International’in desteklediği Fosil Yakıt Reklamlarını Yasakla hareketi analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yıkıcı Reklamlar, Toplumsal Hareketler, Mutlak Demokrasi, Kültür Bozumu, İmparatorluk

Kaynakça

• ADAMAN, Fikret; AKBULUT, Bengi; KOCAGÖZ, Umut. (2017). Müşterekler: Çatışkılar, Hatlar, İmkanlar, (Derleyenler), Fikret Adaman, Bengi Akbulut ve Umut Kocagöz. Herkesin Herkes İçin: Müşterekler Üzerine Eleştirel Bir Antoloji, İstanbul: Metis Yayınları, s. 13-23.
• AHMED, Sara (2019). Duyguların Kültürel Politikası, (Çev: Sultan Komut), İstanbul: Sel Yayıncılık.
• ARTUN, Ali (2019). Kuramda Avangard ve Bürger’in Avangard Kuramı. Avangard Kuramı İstanbul: İletişim Yayınları. s. 7-31.
• BAHTİN, Mihail (2019). Rabelais ve Dünyası, (Çev: Çiçek Öztek), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• CASTANEDA, Ernesto. (2020). Challenging The 1 Percent: The Indignados and Occupy Movements. Social Movements: 1768-2018. London & New York: Routledge. s. 194-207.
• ÇETİNKAYA, Yusuf Doğan (2018). Tarih ve Kuram Arasında Toplumsal Hareketler, (Derleyen), Yusuf Doğan Çetinkaya. Toplumsal Hareketler: Tarih, Teori ve Deneyim. İstanbul: İletişim Yayınları. s. 25-74.
• DAY, Richard J. F. ve MONTGOMERY, Nick (2016). Yunan Bir Anarşiste Mektup: Çokluklar, Halklar ve Yeni İmparatorluklar Üzerine, (Derleyenler), Alexandros Kioupkiolis ve Giorgos Katsambekis. Radikal Demokrasi: Kitlenin Biyopolitikası, Halkın Hegemonyası. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. s. 69-107.
• DE ANGELİS, Massimo (2017). Omnia Sunt Communia: On The Commons And The Transformation To Postcapitalism. London: Zed Books.
• DEBORD, Guy (2006). Report On The Construction Of Situations And On The International Situationist Tendency's Conditions Of Organization And Action, (Editors.), Ken Knabb. Situationist International Anthology. Kanada: Bureau of Public Secrets. s. 25-43.
• DEKEYSER, Thomas (2018). Subvertising: On The Life And Death Of Advertising Power. University of Southampton Yayınlanmamış Doktora Tezi, England.
• DEKEYSER, Thomas (2020b). “Dismantling The Advertising City: Subvertising and The Urban Commons to Come” EPD: Society and Space, 38(4), s.1-19.
• DELLA PORTA, Donatella ve DİANİ, Mario (2020a). Toplumsal Hareketler, (Çev: Pelin Çakır & Ceren Gülbudak), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• DELLA PORTA, Donatella ve DİANİ, Mario (2020b). Social Movements: An Introduction. USA & UK & Australia: Blackwell Publishing.
• DERY, Mark (2017). Culture Jamming: Hacking, Slashing, and Sniping in The Empire of Signs, (Editors.), Marilyn DeLaure ve Moritz Fink. Culture Jamming: Activism And The Art Of Cultural Resistance. New York: New York University Press. s. 126-186.
• DOUZINAS, Costas (2015). Krizde Felsefe ve Direniş: Yunanistan Ve Avrupa’nın Geleceği, (Çev: Tulga Buğra Işık), İstanbul: Metis Yayınları.
• GİLBERT, Jeremy (2012). Antikapitalizm ve Kültür: Radikal Kültür ve Popüler Politika, (Çev: Tuğba Sağlam), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• HARDT, Michael (2005). İtalyan Laboratuvarı, (Derleyenler), Selen Göbelez ve Sinem Özer. İtalya’da Radikal Düşünce ve Kurucu Politika. İstanbul: Otonom Yayıncılık. s. 19-29.
• HARDT, Michael ve NEGRİ, Antonio (2012). İmparatorluk, (Çev: Abdullah Yılmaz), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• HARDT, Michael ve NEGRİ, Antonio (2019a). Meclis, (Çev: Akın Emre Pilgir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• HARDT, Michael ve NEGRİ, Antonio (2019b). “Empire, Twenty Years On” New Left Review, 120, s. 67-92.
• HARDT, Michael ve NEGRİ, Antonio (2020). Çokluk: İmparatorluk Çağında Savaş ve Demokrasi, (Çev: Barış Yıldırım). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• JASPER, James MacDonald. (2017). Protesto: Toplumsal Hareketlere Kültürel Bir Giriş, (Çev: Aslı Önal). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• KATSAMBEKİS, Giorgos (2016). Halkın Çokluksal Momenti Ya Da Momentleri: Yerleşik İkilikleri Bozan Demokratik Eylemlilik, (Derleyenler), Alexandros Kioupkiolis ve Giorgos Katsambekis. Radikal Demokrasi: Kitlenin Biyopolitikası, Halkın Hegemonyası. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. s. 245-276.
• KLEİN, Naomi (2012). No Logo, (Çev: Necip Uysal), İstanbul: Bilgi Yayınları.
• LAZZARATO, Maurizio (2005). Maddi Olmayan Emek, (Derleyenler), Selen Göbelez ve Sinem Özer. İtalya’da Radikal Düşünce ve Kurucu Politika. İstanbul: Otonom Yayıncılık. s. 227-246.
• LEFEBVRE, Henri (2020). Gündelik Hayatın Eleştirisi 1, (Çev: Işık Ergüden), İstanbul: Sel Yayıncılık. MASSUMİ, Brian (2019). Duygu Politikası, (Çev: Hakan Erdoğan), İstanbul: Otonom Yayıncılık.
• NEGRİ, Antonio. (2006). İmparatorluktaki Hareketler: Geçişler ve Görünümler, (Çev: Kemal Atakay), İstanbul: Otonom Yayıncılık.
• SHUKAİTİS, Stevphen (2016). The Composition Of Movements To Come: Aesthetics And Cultural Labor After The Avant-Garde, London; New York: Rowman & Littlefield International.
• Situationist International Anthology. (2006). Detournement as Negation and Prelude, (Editor), Ken Knabb. Canada: Bureau of Public Secrets.
• DEBORD, Guy ve WOLMAN Gil (2006). A User’s Guide to Detournement, (Editor), Ken Knabb. Situationist International Anthology. Canada: Bureau of Public Secrets.
• Sitüasyonist Enternasyonal. (2008). Sitüasyonist Enternasyonale Temel Giriş. Nu.1.
• The Subvertisers International (2022), “About”, https://subvertisers-international.net/about/ Erişim Tarihi: 20 Eylül 2022.
• The Subvertisers International (2022), “Our Vision”, https://subvertisers-international.net/about/our-vision Erişim Tarihi: 5 Eylül 2022.
• TILLY, Charles (2020). Inventions Of The Social Movement. Social Movements: 1768-2018 London & New York: Routledge. s. 18-40.
• TILLY, Charles ve WOOD, Lesley. (2020). Democratization and Social Movements. Social Movements: 1768-2018. London & New York: Routledge. s. 128-148.
• TOURAİNE, Alain (2017). Eşitliklerimiz ve Farklılıklarımızla – Birlikte Yaşayabilecek Miyiz?, (Çev: Olcay Kunal), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• VANEİGEM, Raoul (1996). Gençler İçin Hayat Bilgisi El Kitabı: Gündelik Hayatta Devrim, (Çev: Ali Çakıroğlu ve Işık Ergüden), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• VİRNO, Paolo. (2013). Çokluğun Grameri: Çağdaş Yaşam Biçimlerine Dair Bir Çözümleme, (Çev: Volkan Kocagül & Münevver Çelik), Otonom Yayıncılık.