SOSYAL MEDYA KULLANIM ALIŞKANLIKLARI VE SİBER ZORBALIĞA MARUZ KALMA: ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 1, 37 - 61, 01.04.2024

Murat Koçyiğit

https://doi.org/10.19145/e-gifder.1406229

Öz

Dijital iletişim teknolojilerinin hızlı gelişimi ile birlikte sosyal medya platformlarının kullanımı her geçen gün daha da artmaktadır. Enformasyon akışını hızlandıran sosyal medya platformları toplumsal ve kültürel faaliyetlerin yanında bireysel etkileşim hızını da artırmıştır. Kullanımı her geçen gün artan sosyal medya platformlarının avantajlarının yanında bazı riskleri de beraberinde getirdiğini ifade etmek gerekmektedir. Günümüzde sosyal medya platformlarında sıklıkla karşılaşılan risklerin başında tehdit, taciz, öfke, zorbalık ve nefret gibi unsurlar gelmektedir. Bu bağlamda araştırmanın amacı sosyal medya kullanım alışkanlıklarının siber zorbalığa maruz kalma üzerindeki yordayıcı rolünü tespit etmektir. Bu bağlamda amaçlı örnekleme yöntemiyle yüzyüze olarak n=525 aktif sosyal medya kullanıcısı olan üniversite öğrencileri ile gerçekleştirilen araştırmanın verileri kullanılarak kullanıcıların siber zorbalığa maruz kalma düzeyleri araştırılmıştır. Araştırmada sosyal medya kullanım alışkanlıkları ve siber zorbalığa maruz kalma gözlenen değişkenleri aracılığıyla oluşturulan ve kurgulanan ölçme materyali kullanılmıştır. Verilerin analizi istatistiksel paket programı kullanılarak yapılmıştır. Ampirik bulgular doğrultusunda, bağımsız değişkenler ile bağımlı değişkenler arasında anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Bu doğrultuda, sosyal medya kullanım alışkanlıklarının siber zorbalığa maruz kalma üzerinde β=,491 (p=,000) kuvvetinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte, sosyal medya kullanım alışkanlıkları alt boyutlarının da (etkileşim, boş zaman değerlendirme, bilgi edinme, paylaşım) her birinin siber zorbalığa maruz kalma üzerinde yordayıcı bir role sahip olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Siber Zorbalık, Siber Mağduriyet, Dijital Teknoloji

Kaynakça

• ANTONIADOU, Nafsika; KOKKINOS, M. Constantinos; MARKOS, Angelos (2016). Possible common correlates between bullying and cyber-bullying among adolescents. Psicología Educativa, 22(1), 27–38.
• ALTUNBAŞ, Fuat ve KUL, Mehmet (2015). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanımı Alışkanlıklarının Ölçümlenmesi: Van Yüzüncü Yıl Örneği. Akademik Bakış Dergisi, 51, 414–423.
• BARLETT, Christopher; DEWİTT, Caroline; MARONNA, Brittany; JOHNSON, Kaleigh. (2018). Social media use as a tool to facilitate or reduce cyberbullying perpetration: A review focusing on anonymous and nonanonymous social media platforms. Violence and gender, 5(3), 147-152.
• BOUGHMAN, Laurie. (2010). Friend Request or Foe? Confirming the Misuse of Internet and Social Networking Sites By Domestic Violence Perpetrators. Widener Law Journal, 19, 933–966.
• BOYD, Danah ve ELLISON, Nicole (2007). Social Network Sites: Definition, History and Scholarship, Journal of Computer-Mediated Communication. 13(1), 210– 230.