HABER ÜRETİMİNDE İDEOLOJİNİN ROLÜ: SURİYELİ SIĞINMACILARI HEDEF ALAN ŞİDDET OLAYLARI HABERLERİNİN ELEŞTİREL SÖYLEM ÇÖZÜMLEMESİ

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 1, 141 - 162, 31.03.2025

İpek Tok

https://doi.org/10.19145/e-gifder.1582792

Öz

1 Temmuz 2024 tarihinde, bir Suriyelinin, akrabası olan bir çocuğu taciz ettiği iddiası üzerine Kayseri’de yaşanan olaylarda, bölgede yaşayan halk protesto gösterileri düzenleyerek Suriyelilere ait çok sayıda ev, işyeri ve araca zarar vermiştir. Yaşanan şiddet olayları farklı illere de sıçramış, çok sayıda insan tutuklanmış ve olaylar medyada geniş bir biçimde yer almıştır. Çalışmanın amacı, Kayseri’de yaşanan ve Suriyeli sığınmacıları hedef alan şiddet olaylarının medyaya nasıl yansıdığını ortaya koymaktır. Eleştirel söylem analizi yönteminin benimsendiği çalışmada, sol basını temsilen Birgün, liberal/merkez sağ basını temsilen Hürriyet ve sağ/muhafazakâr basını temsilen Yeni Şafak gazeteleri seçilmiştir. Buna göre Birgün Gazetesi’nin olayı “ırkçı saldırı”, olayın sorumlusunu ise “iktidar” olarak gördüğü, Yeni Şafak Gazetesi’nin ise sorumluları “provokatör”, yaşanan olayları ise “provokasyon” olarak yansıttığı görülmüştür. Hürriyet Gazetesi ise sorumluları dolaylı yollardan anlatmış, olayları fazla büyütmemeyi tercih ederek daha merkezi bir konumda yer almıştır. Yeni Şafak ve Hürriyet gazeteleri, iktidar söylemlerini geniş bir biçimde yer verdiği doğrudan alıntılarla sunmuştur. Dolayısıyla söz konusu gazetelerin egemen söylemi yeniden ürettiğini ve meşrulaştırdığını söylemek mümkündür. Çalışmada, haber üretiminin ideolojik farklılıklar çerçevesinde gerçekleştirildiği sonucuna ulaşılmıştır. İdeolojik olarak farklı referanslara sahip gazetelerde, aynı konu, farklı biçimlerde işlenmiştir. Haber söyleminin inşa edilme sürecinde, gazetelerin ideolojisi, en temel belirleyici konumunda yer almıştır.

Anahtar Kelimeler

Suriyeli sığınmacı, Şiddet, Haber, İdeoloji, Eleştirel söylem çözümlemesi

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında kullanılan tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı bildirir, etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim.

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum bulunmamaktadır.

THE ROLE of IDEOLOGY in NEWS PRODUCTION: A CRITICAL DISCOURSE ANALYIS of NEWS REPORTS on VIOLENT INCIDENTS TARGETING SYRIAN REFUGEES

Öz

On July 1, 2024, allegations of a Syrian individual molesting a child, reportedly a relative, sparked widespread protests and violence in Kayseri, Turkey. Local residents took to the streets, demonstrating against the Syrian community and causing significant damage to numerous Syrian-owned homes, businesses, and vehicles. The unrest quickly spread to other provinces, leading to numerous arrests and extensive media coverage. This study aims to analyze media representations of the violent incidents targeting Syrian refugees in Kayseri. Employing Critical Discourse Analysis (CDA), the research examines news coverage in three newspapers representing distinct ideological positions within the Turkish media landscape: Birgün (left-wing), Hürriyet (liberal/center-right), and Yeni Şafak (right-wing/conservative). The analysis reveals distinct framings of the Kayseri events across the selected newspapers. Birgün characterizes the incident as a “racist attack” attributing responsibility to the "government". In contrast, Yeni Şafak portrays the events as a "provocation" placing blame on "provocateurs". Hürriyet adopts a more centrist position, alluding to those responsible indirectly and downplaying the scale of the violence, opting for a less sensationalized narrative. Yeni Şafak and Hürriyet extensively reproduce government narratives through direct quotations, effectively amplifying and legitimizing the dominant discourse. This suggests that these newspapers play a role in reinforcing existing power structures. The study concludes that news production is significantly shaped by ideological considerations. Despite covering the same incident, each outlet constructs a distinct narrative reflecting its ideological references. The analysis demonstrates that a newspaper's ideology acts as a primary filter shaping the construction of news discourse.

Anahtar Kelimeler

Syrian refugees, Violence, News, Ideology, Critical discourse analysis

Kaynakça

• ...........................