Transhümanizm Konulu Çalışmaların Bibliyometrik Analizi

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 2, 1323 - 1347, 30.09.2025

Elif Akçay

https://doi.org/10.19145/e-gifder.1680755

Öz

Transhümanizm, insan kapasitesini aşan ve biyolojik sınırları geliştirmeyi amaçlayan felsefi, teknolojik ve küresel bir harekettir. Transhümanizme duyulan ilginin artması, akademik yazında da yankı bulmuş ve farklı disiplinlerden araştırmacılar, bu kavramı çeşitli yönleriyle ele almıştır. Bu çalışma, Türkiye'deki transhümanizm konulu akademik yayınları bibliyometrik yöntemle inceleyerek, alanın akademik literatürdeki yerini belirlemek ve gelişimini analiz etmeyi amaçlamaktadır. 2012-2024 yılları arasında Dergipark platformunda yayımlanan 64 makale, yıl, sayfa sayısı, anahtar sözcük, yayın dili, konu başlıkları, araştırma yöntemleri ve yazar özelliklerine göre değerlendirilmiştir. İncelenen makalelerin 51’i Türkçe, 13’ü İngilizce dilinde yayınlanmıştır. Makalelerde 184’ü benzersiz olmak üzere toplam 311 anahtar sözcük kullanıldığı görülmüştür. En sık kullanılan ilk beş anahtar sözcük “Transhümanizm” (56), “Yapay Zekâ” (13), “Posthümanizm” (10), “Ölümsüzlük” (7) ve “Teknoloji” (6) şeklindedir. Araştırmaların büyük bir kısmının din alanında yazıldığı ve sırasıyla felsefe, edebiyat, sinema, sanat, hukuk ve iletişim konularına odaklandığı gözlenmiştir. İncelenen tüm makaleler nitel araştırma yöntemine dayanmaktadır. Bulgular, transhümanizm konusundaki akademik ilginin son yıllarda arttığını, ancak özellikle nicel yöntemlerin ve ampirik çalışmaların eksikliğinin, alanın metodolojik çeşitliliğini sınırladığını ortaya koymaktadır. Türkiye’deki transhümanizm literatürü, disiplinlerarası bir çeşitlilik sergileyerek gelişmekte olan bir araştırma alanını temsil etmektedir. Çalışma, gelecekte transhümanizmin hukuki, sosyal ve etik etkilerini inceleyen daha kapsamlı araştırmaların yapılması gerektiğini önermektedir.

Anahtar Kelimeler

Transhümanizm , Yapay Zekâ , Posthümanizm , Bibliyometrik Analiz

Bibliometric Analysis of Studies on Transhumanism

Öz

Transhumanism is a philosophical, technological and global movement that aims to develop biological limits that exceed human capacity. The increasing interest in transhumanism has found an echo in the academic literature and researchers from different disciplines have addressed this concept in various aspects. This study aims to analyse the place and development of the field in the academic literature by examining academic publications on transhumanism in Türkiye through bibliometric method. The 64 articles published on the Dergipark platform between 2012 and 2024 were analysed according to year, number of pages, keywords, language of publication, subject headings, research methods and author characteristics. Of the articles analysed, 51 were published in Turkish and 13 in English. It was observed that a total of 311 keywords were used in the articles, 184 of which were unique. The first five most frequently used keywords are ‘Transhumanism’ (56), ‘Artificial Intelligence’ (13), ‘Posthumanism’ (10), ‘Immortality’ (7) and ‘Technology’ (6). It was observed that most of the studies were written in the field of religion and focused on philosophy, literature, cinema, art, law and communication respectively. All articles analysed were based on qualitative research method. The findings reveal that academic interest in transhumanism has increased in recent years, but the lack of quantitative methods and empirical studies in particular limits the methodological diversity of the field. The transhumanism literature in Türkiye represents an emerging field of research, exhibiting an interdisciplinary diversity. The study suggests that more comprehensive research examining the legal, social and ethical implications of transhumanism should be conducted in the future.

Anahtar Kelimeler

Transhumanism , Artificial Intelligence , Posthumanism , Bibliometric Analysis

Kaynakça

• Acar, A. K. (2023). Din ve Teknoloji Etkileşiminde Yapay Zeka ve Transhümanizm’e Yaklaşımlar. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10(1), 380-406. https://doi.org/10.17859/pauifd.1267034 Adıgüzel, L. (2024). Redefining the Human: Critical Posthumanist Perspectives in Ishiguro’s Klara and the Sun and Keyes’ Flowers for Algernon. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 23(4), 1417-1432. https://doi.org/10.21547/jss.1400837
• Ağın, B. (2020). Posthumanism versus Transhumanism: James Tiptree, Jr.’s The Girl Who Was Plugged In. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 277-298. Ahmedi, E. Ş. (2024). Dijimodernizm Bağlamında Transhümanizm ve Din: Sosyolojik Bir İnceleme. Kocatepe İslami İlimler Dergisi, 7(2), 387-405. https://doi.org/10.52637/kiid.1524122 Akçay, E. (2022). Biyoteknoloji Çağında İnsan Kalabilmek (1. bs). Sarmal. https://www.kitapyurdu.com/kitap/biyoteknoloji-caginda-insan- kalabilmek/610134.html Akgül, Y., Selçi, B. Y., Geçgil, G., & Yavuz, G. (2020). Yenilik Ekonomisi Üzerine Bibliyometrik Bir İnceleme. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 6(1), Article 1. https://doi.org/10.34137/jilses.565275