Museums as Places of Memory: Ankara Ethnography Museum

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 1, 129 - 143, 01.06.2013

Canan Dural Tasouji

Öz

In this research Ankara Ethnography Museum is keeping alive the collective memory elements considered as a place of memory. The fundamental points have been concentrated on in the article are museum, museum objects, places of memory,  collective memory and construction of the nation-state. Museums, as places in that history is transferred and collective memory is established in the period of nation-state construction, the objects protected are cut off their time, reproduced to serve the natioanl identity in the capitalist world order. In the process of  acontextualization are not art pieces any more but meta. These meta are presented fort the visitors‟ consumption. The things become museum objects and politically reprodeuced. They are performing the task as  keeping collecive memory elements  alive. In this study, Ankara Ethnography Museum is subjected to formal investigation to figüre out,  how the collectons are exhibited, what are their story . Also visitors‟s notes are analyzed with document analysis. In the Ankara Ethnography Museum, collections and  museum objects became acontextalized. As the objects are being apart from their narrative, their usage value and material culture are extinguished. In the museums, the popularity of the collection are used for promotion, The museums are eliminated the history of the objects and push away far from the borders of memory.

Anahtar Kelimeler

Museum, museum objects, Places of memory, Collective Memory, Nation-State.

BİR HAFIZA MEKÂNI OLARAK MÜZE: ANKARA ETNOGRAFYA MÜZESİ

Öz

Bu çalışmada Ankara Etnografya Müzesi bir hafıza mekânı olarak değerlendirilmektedir. Ulus devletin inşa sürecinde aktarılmaya çalışılan tarih olgusu ve toplumsal hafızanın kurulduğu bir mekân olan müzelerde, kapitalist dünya düzeninin etkisi ile koruyup saklanan nesneler yaşadıkları yerden, zamandan koparılmakta ve inşa edilen ulusal kimliğe hizmet eder şekilde yeniden üretilmektedirler. Müzelerde yaşanan bu bağlamsızlaştırma faaliyeti ile sergilenen koleksiyonlar, sanat eseri olmaktan çıkıp raflarda ziyaretçilerini bekleyen metalara dönüşmüşler ve kitlelerin tüketimine sunulmuşlardır. Müzelerde, sergilenen, temsil nesnesi haline getirilen şeyler siyaseten yeniden anlamlar kazandırılıp yeniden üretilirken, müze nesneleri olarak kolektif belleğin unsurlarını canlı tutma görevini de yerine getirirler. Çalışmaya kapsamın Ankara Etnografya Müzesi sahip olduğu eserler ve koleksiyonlar, bunların nasıl sunulduğu, neler anlattığı ve aktardığının anlaşılması için biçimsel olarak incelenirken, müze ziyaretçilerinin gezi notları da doküman analizine tabi tutulmuştur. Ankara Etnografya Müzesi‟nde sergilenen nesnelerin anlatılarından koparıldığı göze çarpmaktadır. Sergilenen müze nesnelerinin tabii oldukları gündelik yaşamda içinde yaşadıkları bağlam ve taşıdıkları anlatıdan koparılarak kullanım değerlerinin ve ögesi oldukları maddi kültürün yok edildiği görülmüştür. Toplumsal hafızanın kurulduğu mekanlar olarak bilinen müzeler sergiledikleri eserlerin ününü ziyaretçi çekmek için promosyon aracı olarak kullanmakta, aynı zamanda kullanılmayan ve eski olarak gördükleri ölü nesneleri koruyup saklamak uğruna ait oldukları geçmişin izlerinden arındırarak belleğin çağıramayacağı kadar uzağa itmektedirler. 

Anahtar Kelimeler

Müze, Müze nesneleri, Hafıza mekanları, Toplumsal hafıza, Ulus-devlet

Kaynakça

• Adorno, T W (2007), Kültür Endüstrisi, Nihat Ülner vd., (Çev.), İletişim, İstanbul.
• Anderson, B (1995), Hayali Cemaatler Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, İskender Savaşır (Çev.), Metis, İstanbul.
• Arabacı, C. (2010), “İletişim araştırmaları ve arşiv” İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, Vol. 30, pp. 19-50.
• Artun, A (tarihsiz), “Ofis müze ve müzenin medyalaşması”, accessed http://www.aliartun.com/content/detail/70 erişim tarihi:14.06.2012.
• Başaran, G. (2007), “Bellek yönetimi ve edebiyat: Türk ulusal kimliğinin inşası ve tarihi romanlar”, Kültür ve İletişim, Vol.10, No.2, pp. 63-91.
• Bennett, T (2005), The Birth of Museum, Routhledge, USA.
• Bumin, K. (2011), “Ulucanlar müzesi: „hafıza ödevi‟nin müsamereye dönüşmüş hali”. Available at: http://yenisafak.com.tr/yazarlar/?t=03.01.2011&y=KursatBumin (erişim tarihi 08.01.2011)
• Chatterjee, P (2002), Ulus ve Parçaları Kolonyal ve Post-Kolonyal Tarihler, İsmail Çekem (Çev.), İletişim, İstanbul.
• Connerton, P (1999), Toplumlar Nasıl Anımsar?, Alaeddin Şenel (Çev.), Ayrıntı, İstanbul.
• Crane, S. A. (1997), “Memory, distortion, and history in the museum”, History and Theory, Vol. 36, No.4, pp. 44-63.
• Çelenk Özen, S. (2010), “Bir bellek mekânı olarak televizyon: bu kalp seni unutur mu?”, Mülkiye, Vol. 269, pp. 171-197.
• Gable, E (2006), “How we study history museums: or cultural studies in monticello ”, in Janet Marstine (Ed.), New Museum Theory and Practice, Blackwell, Australia, pp. 109-129.
• Horkheimer, M ve Theodor, W A (1995), Aydınlanmanın Diyalektiği I, Oğuz Özügül. (Çev.), İstanbul: Kabalcı.
• Horkheimer, M ve Theodor, W A (1996). Aydınlanmanın Diyalektiği II, Oğuz Özügül. (Çev.), İstanbul: Kabalcı.
• Huyssen, A (1999), Alacakaranlık Anıları. Kemal Atakay (Çev.), Metis, İstanbul.
• Low, T. (2004), “What is a museum”, in Gail Anderson (Ed.), Reinventing the Museum, Altamira, USA, pp. 30-42.
• “Madımak Müze Olsun” available at: http://www.hurriyet.com.tr/gundem/11994534.asp. /erişim 08 01 2011).
• Nalçaoğlu, H (1997), “Temsil ve cinayet”, Toplum ve Bilim, Vol. 72, pp. 63-83.
• Nora, P (2006), Hafıza Mekânları, Mehmet Emin Özcan (Çev.), Dost Kitabevi, Ankara.
• Schlereth, T J (1992), Cultural History&Material Culture: Everyday Life, Landscapes, Museums, University Press of Virginia, Virginia.
• Shaw, W M. K. (2004), Osmanlı Müzeciliği, Esin Soğancılar (Çev.), İletişim, Ankara.
• Şahin C, Ş (2006), “Francis Fukuyama ve tarihin sonu tezi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Vol.10, No.2, pp. 233-252.
• Wernick, A (1996), Promosyon Kültürü, Osman Akınhay (Çev.), Bilim ve Sanat, Ankara.
• Wilson, T H. ve Parezo, N J. (Tarihsiz). “The role of museums”. available at: http://copar.org/par/par4_wilson_parezo.pdf (erişim tarihi 05 04 2012).