SOSYAL MEDYADA ENFORMASYON YOĞUNLUĞU VE HABERDEN KAÇINMA DAVRANIŞLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 1 - 22, 30.06.2023

Selman Selim Akyüz , Gönül Akpınar

https://doi.org/10.53495/e-kiad.1277367

Cited By: 1

Öz

İnternet, sosyal medya ve dijital araçlarla birlikte insanların talep ettiğinin ötesinde maruz kaldığı enformasyon yoğunluğu, günümüz haber tüketme davranışlarında önemli değişikliklere neden olmuştur. Yaşadığı çevrede ve dünyada olup bitenlerden haberdar olmak isteyen haber tüketicileri, geleneksel ve yeni medyadaki kaynak ve araçların hızlı artışı, sosyal medya uygulamalarının algoritmalarının da etkisiyle özellikle kriz dönemlerinde yoğun bir enformasyona maruz kalmaktadır. Bilgi ve haber ekosistemindeki bu sorunun psikolojik olarak yorgunluk, yılgınlık, tükenmişlik, çaresizlik gibi sorunlara yol açtığı ve insanların haber tüketmekten kaçınarak kendisini korumaya çalıştığı son dönemde sıklıkla tartışılmakta ve araştırmalara konu olmaktadır.
Bu çalışmada, enformasyon yoğunluğu ve sosyal medya kullanıcılarının haberden kaçınma davranışlarının nedenleri araştırılmıştır. Türkiye’de farklı demografik özelliklere sahip 419 sosyal medya kullanıcısıyla yapılan saha araştırması sonucunda, katılımcıların büyük bölümümün her gün ya da günde birkaç kez haber takip ettiği, karşılaştığı olumsuz konularla ilgili haberlerin kendilerini yorduğu ancak haberden kaçınma davranışının orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Haberden kaçınma nedenleri arasında ilk sırada yalan haberlerle karşılaşmama isteği görülürken, sürekli aynı konularda haberlerle karşılaşmak, haberlerin olumsuz konularla ilgili olması ve COVID-19 döneminin oluşturduğu yorgunluğun da haberden kaçınma davranışında önemli etkenler olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Enformasyon yoğunluğu, sosyal medya, haber, haberden kaçınma, yeni medya.

Kaynakça

• Aharoni T., Kligler-Vilenchik N. ve Tenenboim-Weinblatt K. (2021). “Be Less of a Slave to the News”: A Texto-Material Perspective on News Avoidance among Young Adults, Journalism Studies, 22:1, 42-59.
• Akyüz, A. (2012). TV Reklamlarından Kaçınma: Davranışsal ve mekanik kaçınmaya etki eden faktörler. Öneri Dergisi, 9 (35), 143-151. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruoneri/issue/17898/187769
• Akyüz, S. S., Kazaz, M. ve Gülnar, B. (2021). İletişim Fakültesi Öğrencilerinin Sahte/Yalan Haberlerle İlgili Görüşlerine Yönelik Betimleyici Bir Çalışma. Selçuk İletişim Dergisi 2021; 14(1): 216- 239.
• Edgerly, S. (2017). Seeking Out and Avoiding the News Media: Young Adults’ Proposed Strategies for Obtaining Current Events Information. Mass Communication and Society, 20 (3): 358–377.
• Karlsen, R., Beyer, A. ve Steen-Johnsen, K. (2020). Do High-Choice Media Environments Facilitate News Avoidance? A Longitudinal Study 1997–2016, Journal of Broadcasting & Electronic Media, 64 (5), 794-814.
• Ksiazek, T. B., E. C. Malthouse, and J. G. Webster. (2010). News-seekers and Avoiders: Exploring Patterns of Total News Consumption Across Media and the Relationship to Civic Participation. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 54 (4): 551–568.
• Kuşay, Z. (2010), Sosyal Medyanın Gücü ve Uygulama Örnekleri, İstanbul: Alfa
• McCombs, M., Holbert, R. L., Kiousis, S., ve Wanta, W. (2011). The News and Public Opinion: Media Effects on Civic Life. Polity.
• Napoli, P. M. (2011). Exposure Diversity Reconsidered. Journal of Information Policy, 1, 246–259.
• Narin, B. (2018). Kişiselleştirilmiş çevrimiçi haber akışının yankı odası etkisi, filtre balonu ve siberbalkanizasyon kavramları çerçevesinde incelenmesi. Selçuk İletişim, 11(2), 232- 251.
• Newman, N., Fletcher, R., Robertson, C. T., Eddy, K., Nielsen, R. K. (2022). Reuters Institute Digital News Report-2022. Reuters Institute, University of Oxford. https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/2022-06/Digital_News-Report_2022.pdf
• Neuman, W. R. (2016). The Digital Difference: Media Technology and The Theory of Communication Effects. Harvard University Press.
• Pentina, I., ve Tarafdar, M. (2014). From ‘Information’ to ‘Knowing’: Exploring the Role of Social Media in Contemporary News Consumption. Computers in Human Behavior 35, 211–223.
• Portwood-Stacer, L. (2013). Media Refusal and Conspicuous Non-Consumption: The Performative and Political Dimensions of Facebook Abstention. New Media & Society 15 (7): 1041–1057.
• Prior, Markus. (2007). Post-Broadcast Democracy: How Media Choice Increases Inequality in Political Involvement and Polarizes Elections. New York: Cambridge University Press.
• Ribak, R., ve M. Rosenthal. (2015). Smartphone Resistance as Media Ambivalence. First Monday 20 (11).
• Shu, K., Sliva, A., Wang, S., Tang, J., Liu, H. (2017). Fake News Detection on Social Media: A Data Mining Perspective. ACM SIGKDD Explorations Newsletter, September 2017 https://doi.org/10.1145/3137597.3137600
• Skovsgaard, M. ve Andersen K. (2020). Conceptualizing News Avoidance: Towards A Shared Understanding of Different Causes and Potential Solutions. Journalism Studies 21 (4): 459–76.
• Strömbäck, J., M. Djerf-Pierre, and A. Shehata. (2013). The Dynamics of Political Interest and News Media Consumption: A Longitudinal Perspective. International Journal of Public Opinion Research, 25 (4): 414–435.
• Suher, H. & İspir, N. (2013). Televizyon ve Gazetede Reklamdan Kaçınmayı Etkileyen Değişkenler. Selçuk İletişim, 6(2), 5-23. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/josc/issue/19020/200630
• Thorson, K., Cotter K., Medeiros M., and Pak C. (2019). Algorithmic Inference, Political Interest, and Exposure to News and Politics on Facebook. Information, Communication & Society 24 (2): 183–200.
• Toff, B., ve Palmer, R. A. (2019). Explaining the Gender gap in News Avoidance: ‘News-is-for -Men’ Perceptions and the Burdens of Caretaking. Journalism Studies, 20 (11): 1563–1579.
• Toff, B. ve Nielsen R. K. (2018). “I Just Google it”: Folk Theories of Distributed Discovery. Journal of Communication, 68 (3): 636–657.
• Trilling, D., ve Schönbach, K. (2013). Skipping Current Affairs: The Non-users of Online and Offline News. European Journal of Communication, 28(1), 35–51.
• Tsfati, Y. ve Cappella, J. N. (2003). Do People Watch What They Do Not Trust? Exploring the Association
• Between News Media Skepticism and Exposure. Communication Research, 30 (5): 504–529.
• URL 1: Medya Endüstrisi Şampiyonları Araştırması-2022, https://www.gemius.com.tr/972/id-2022-dijital-medya-enduestri-sampiyonlar.html
• URL 2: Journo Haber Tüketicisi Araştırması-2022, https://journo.com.tr/medya-reklam-erisim-haber?utm_source=mailpoet&utm_medium=email&utm_campaign=journo-e-bulten-haftanin-ozeti_3