Mali Anestezinin Ölçülmesi Üzerine Bir Alan Araştırması

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 3, 109 - 132, 30.09.2021

Ulvi Sandalcı İnci Sandalcı

Öz

Dolaylı vergiler yoluyla vergi erozyonun önlenmesi, vergi uyum ve idari maliyetlerin azaltılması ve vergilerin zamanında tahsil edilmesine çalışılmaktadır. Ancak dolaylı vergiler yapıları gereği bireyler nezdinde birçok dezavantaja sahiptir. Bu dezavantajlardan en önemlisi bireylerin ödedikleri vergileri hissedememesi olan mali anestezidir. Mali anestezi altında bireyler ödedikleri verginin farkına yeterince varamamaktadır. Bu durum da bireylerin mali olarak yanılmasına, idareye güvenin azalmasına ve vergi yüklerini tam olarak hesaplayamamasına neden olmaktadır. Çalışmanın amacı dolaylı vergilerin ağırlıkta olduğu vergi sistemimizde bireylerin mali anestezi düzeyini ölçmektir. Bu kapsamda TR10 Bölgesinde ikamet eden 597 bireye anket uygulanmış ve veriler SPSS 22 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz sonucuna göre mali anestezi düzeyi ortalamanın üstündedir. Bununla birlikte yaş ve gelir düzeyi arttıkça mali anestezi düzeyi azalmaktadır. Ayrıca mali anestezi düzeyi kadınlar, ücretli kamu, bekâr ve iş, aile ve çevrenin bulundukları gruplara göre daha yüksektir.

Anahtar Kelimeler

Mali Anestezi, Vergi, Anket,

Kaynakça

• Akdoğan, A. (2009), Kamu Maliyesi, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Altuğ, E. F. (2010), Türkiye'de Vergi Bilinci: İstanbul Araştırması, yay. haz. Çak, M., Şeker, M., Bingöl, Ö., İstanbul: İSMMMO Yayınları, 134.
• Arıkan, Z. ve Önkan, Ö. (2020), “Mali Anestezi ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 381, 9-18.
• Ay, H. M. ve Talaşlı, E. (2008), “Ülkelerin ekonomik gelişmişlik seviyeleri ve vergi yapıları arasındaki ilişki”, Maliye Dergisi, Sayı 154, Ocak-Haziran 2008, 136-137.
• Başaran Yavaşlar, F. (2012), “Bir adaletsizlik örneği: ücret gelirlerinin vergilendirilmesi”, Fasikül Dergisi, Sayı: 30, 6-12, Erişim adresi: https://www.fundabasaran.com/pdf/bir-adaletsizlik-ornegi-ucret-gelirlerinin-vergilendirilmesi.pdf
• Bay, H. ve İnneci, A. (2017), “Vergi Adaleti Açısından Türkiye’de Ücret Gelirlerinin Vergilendirilmesi”, International Journal of Public Finance, 2(2), 196 – 219.
• Csontosl, L., Kornai, J. ve Gyorgy, I. (1998), “Tax Awareness And Reform Of The Welfare State: Hungarian Survey Results”, Toth Economics of Transition, 6 (2), 287-312.
• Cural, M. ve Çevik, N. K. (2015), “Ekonomik Kalkınmanın Vergi Yapısı Üzerindeki Etkisi: 1924-2013 Dönemi Türkiye Örneği”, Amme İdaresi Dergisi, 48 (3), 128-129.
• Çelikkaya, A. (2019), Vergi teorisi. İçinde İ. Sağbaş (Edt.), Vergilerin Sınıflandırılması Ve Vergi Dışı Kamu Gelirleri, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 3623 Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 2451
• Demir, İ. C. (2016), “Katlanılabilir Vergi Yükü ve Belirleyicileri: Türkiye Üzerine Bir Araştırma”, AKÜ İİBF Dergisi, XVIII (2), 79-87.
• Demir, İ. C. (2017), Fiscal Anaesthesia And Changing İn The Fiscal Limits Of Taxation: Review To Laffer Curve, İçinde A. Gerçek ve Ö. Çetinkaya (Edt.), 32nd International Public Finance Conference (ss. 39-42), Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Eğilmez, M. (2016), Ödediği Vergiyi Bilmeyen Toplum, Erişim adresi: https://www.mahfiegilmez.com/2016/07/odedigi-vergiyi-bilmeyen-toplum.html, 14.01.2021
• George, D. ve Mallery, P. (2003), Spss For Windows Step By Step: A Simple Guide And Reference. 14.0 update, (7th ed.), Allyn & Bacon, Boston, USA, 1-61.
• George, D. ve Mallery, M. (2010), SPSS For Windows Step By Step: A Simple Guide And Reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson, 1-158.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. ve Tatham, R. L. (2013), Multivariate Data Analysis: Pearson Education Limited, 1-287.
• Islamiah Kamil, N. (2015), “The Effect of Taxpayer Awareness, Knowledge, Tax Penalties And Tax Authorities Services On The Tax Complience: (Survey On The Individual Taxpayer At Jabodetabek & Bandung”, Research Journal of Finance and Accounting, 6 (2), 104-111.
• Kaba, H. ve Beşel, F. (2018), “Vergi Usul Kanunu’nda Yer Alan Hakları Konusunda Mükelleflerin Farkındalığı”, Maliye Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 39-58.
• Koretskaya-Garmash, V. A. (2017), “Taxation Awareness And İts Impact On Financial Literacy”, Journal of Tax Reform, 3(2), 131–142.
• Krejcie, R. V. ve Morgan, D. W. (1970), “Determining Sample Size For Research Activities”, Educational And Psychological Measurement, 30(3), 607-610.
• Naing, L., Winn, T. ve Rusli, B. (2006), “Practical Issues In Calculating The Sample Size For Prevalence Studies”, Archives of orofacial Sciences, 1(1), 9-14.
• Negara, H. K. S. ve Purnamasari, D. I. (2019), “The effect of tax knowledge, tax awareness and fiscal service on taxpayer compliance (a study of msmes in the special region of Yogyakarta)”, IJCSN - International Journal of Computer Science and Network, 8 (5), 398-402.
• Ömürbek, N., Çiçek, H. G. ve Çiçek, S. (2007), “Vergi Bilinci Üzerine Bir İnceleme: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Yapılan Anketin Bulguları”, Maliye Dergisi, Sayı 153, Temmuz-Aralık 2007, 102-122.
• Özgün, Z. ve Yüksel, C. (2018), “Mersin’de Vergi Mükelleflerinin Vergi Algısı, Vergi Bilinci Ve Vergi Ahlakı Düzeyinin Ölçülmesi”, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü e-dergi, 1 (2), 33-48.
• Sandalcı, U. (2019), “Ücretler Üzerinden Vergilendirilen Mükelleflerin Vergi Farkındalığı: Bir Alan Araştırması”, İçinde B. Karaca, E. İslamoğlu & E. Kirik (Edt.), 4. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi (ss. 397-413), Ankara: Doğuhan Tanıtım – Matbaa – Yayıncılık.
• Saruç, N. T. (2010), Vergi Teorisi, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Maliye Lisans Programı, Erişim adresi: http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/maliye_ue/vergiteorisi.pdf, 10.01.2021
• Sheldon, R. S. ve Robert, W. M. (2007), Ethics, Tax Evasion, Gender And Age: An Empirical Study Of Utah Opinion, Andreas School of Business Working Paper. Barry University. Miami Shores, FL 33161 USA.
• Şen, H. ve Sağbaş, İ. (2017), Vergi Teorisi Ve Politikası, Ankara: Barış Arıkan Yayınları.
• Şahpaz, K., Akgül, Ö. ve Yardımcıoğlu, F. (2014), Fırıncı Esnafının Vergi Bilinci Ve Vergi Algısı: Sakarya İli Örneği”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2 (3), 29-48.
• Schumacker, R. E. ve Lomax, R. G. (2004), A Beginner's Guide To Structural Equation Modeling, (3rd ed.), Psychology Press.
• Tabachnıck, B.G. ve Fıdell, L.S. (2013), Using Multivariate Statistics (sixth ed.) Pearson, Boston.
• Turan, T. (2008), Maliye Politikası Araçlarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Bir Literatür Incelemesi”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 69, 17-35.
• Torgler, B. ve Schneider, F. (2004), Does Culture İnfluence Tax Morale? Evidence from Different European Countries.Crema Working Paper No:17, http://www.crema-research.ch/papers/2004-17.pdf, Erişim Tarihi: 15.03.2021
• Uyanık, A. (2019), Vergi Bilinci Ve Vergiye Gönüllü Uyumun Vergi Gelirlerine Etkilerinin Değerlendirilmesi”, Maliye Dergisi, Temmuz-Aralık 2019, 177, 354-386.
• Yardımcıoğlu, M., Yusuf, A. ve Yahya, G. (2014), Vergi Okuryazarlığı Ve Vergisel Farkındalık: Kahramanmaraş Araştırması”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 95-119.
• Yücenur, G. N., Demirel, N. Ç., Ceylan, C. ve Demirel, T. (2011), “Hizmet Değerinin Müşterilerin Davranışsal Niyetleri Üzerindeki Etkisinin Yapısal Eşitlik Modeli İle Ölçülmesi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12 (1), 156-168.