KAHRAMANMARAŞ DEPREMLERİNİN ETKİLEDİĞİ 10 İLİN İL RİSK AZALTMA PLANLARINDAKİ YAPI STOĞU DURUMLARININ İNCELENMESİ VE DEPREM SONRASI DURUM İLE KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 49 - 56, 29.09.2023

Mehtap Kılıç

Öz

6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde saat 04.17 de 7.7 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmiştir. Depremden Kahramanmaraş ve civarındaki 10 il etkilenmiş ve bu bölgelerde de yıkımlar olmuştur. Aynı gün saat 13.24’te Kahramanmaraş Elbistan merkezli 7.6 büyüklüğünde ikinci bir deprem daha yaşanmış ve ilk depremin ardından ağır hasarlı olan binaların bir kısmı da bu depremde yıkılmıştır. Depremdeki yıkımın bu denli fazla olmasının sebepleri arasında; bölgede uzun yıllardır deprem enerjisinin birikmiş olması, yapılaşmanın oldukça eski olması, zeminin sıvılaşma potansiyelinin yüksek olması, belediyelerin denetim yapmaması, yapı stoğunun bilinmesine rağmen kentsel dönüşüm çalışmalarında geç kalınması, binanın yapısal elemanlarına zarar verilmesi, halkın bilinçsizliği gibi çeşitli sebepler gösterilebilmektedir. Ülkemizde başta deprem afeti olmak üzere diğer tüm afetlerle baş edebilmek için afet öncesi hazırlık ve risk azaltma çalışmalarının yapılması oldukça önemlidir. Bu sebeple AFAD’ın atmış olduğu en önemli adımlardan birisi de her ilin Afet Risk Azaltma Planlarının(İRAP) hazırlatılması olmuştur. Hazırlanan İRAP’ larda illerin mevcut durumları ve kapasiteleri hakkında bilgiler edinilebilmektedir. Bu bağlamda çalışmanın konusu gereği; depremin etkilediği 10 il tarafından hazırlanmış olan İRAP’ larda verilmiş olan mevcut yapı stoğunun durumu, afet meydana geldikten sonraki yapısal hasarın boyutu ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca önceden üretilen deprem senaryoları da incelenmiş ve rasyonellik açısından değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

deprem, il risk azaltma planları, yapısal hasar

Kaynakça

• AFAD Basın Bülteni-3. 2023. https://www.afad.gov.tr/kahramanmaras-pazarcikta-meydana-gelen-deprem-hk--basin-bulteni-3.
• AFAD Basın Bülteni-8. 2023. https://www.afad.gov.tr/kahramanmaras-pazarcikta-meydana-gelen-deprem-hk-basin-bulteni-8.
• AFAD Basın Bülteni-12. 2023. https://www.afad.gov.tr/kahramanmaras-pazarcikta-meydana-gelen-deprem-hk-basin-bulteni12.
• Resmi gazete. “Olağanüstü Hal Kararı” Karar no:6785, Sayı:32098 https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/02/20230208-1.pdf.
• 2935 Sayılı Olağanüstü Hal Kanunu (1983, 25 Ekim) Resmi Gazete(Sayı: 18204) https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/18204.pdf
• AFAD. AFAD ve Tarihçesi. 2023. https://www.afad.gov.tr/afad-hakkinda.
• AFAD. Hasar Tespit Genelgesi. 2014. https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/Genelge/Hasar_Tespit_Genelgesi_ve_Ekleri.pdf.
• Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. Haberler. 2023. https://www.csb.gov.tr/deprem-bolgelerinde-830-bin-783-binadaki-3-milyon-273-bin-605-bagimsiz-birimde-hasar-tespit-calismasi-yapildi-bakanlik-faaliyetleri-38439.
• AFAD. İl Risk Azaltma Planları. 2023. https://www.afad.gov.tr/il-planlari.
• Adana İRAP. 2023. https://adana.afad.gov.tr/kurumlar/adana.afad/Egitim-Dokuman/ADANA-IRAP.pdf.
• Adıyaman İRAP. 2023. https://adiyaman.afad.gov.tr/kurumlar/adiyaman.afad/adiyaman-irap.pdf Erişim Tarihi: 19.02.2023.
• Diyarbakır İRAP. 2023. https://diyarbakir.afad.gov.tr/kurumlar/diyarbakir.afad/Il-plani/Diyarbakir-IRAP-kitapcik.pdf.
• Kayan, A. Kentsel Dönüşüm Ve Diyarbakir Sur Örneği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. 2019;15 (3):758-782. DOI: 10.17130/ijmeb.2019355049.
• Gaziantep İRAP. 2023. https://gaziantep.afad.gov.tr/kurumlar/gaziantep.afad/E-Kutuphane/Il-Planlari/Gaziantep-IRAP.pdf.
• Hatay İRAP. 2023. https://hatay.afad.gov.tr/kurumlar/hatay.afad/HATAY-I%CC%87RAP-2022.pdf.
• Kahramanmaraş İRAP. 2023. https://kahramanmaras.afad.gov.tr/kurumlar/kahramanmaras.afad/e-kutuphane/IL-PLANLARI/KAHRAMANMARAS%CC%A7-IL-AFET-RISK-AZALTMA-PLANI2022.pdf.
• Kilis İRAP. 2023. https://kilis.afad.gov.tr/kurumlar/kilis.afad/Kutuphane/il-planlari/Kilis_IRAP.pdf.
• Malatya İRAP. 2023. http://www.malatya.gov.tr/kurumlar/malatya.gov.tr/Dosyalar/IRAP/Il-Afet-Risk-Azatma-Plani.pdf.
• Osmaniye İRAP. 2023. https://osmaniye.afad.gov.tr/Hata/Page404.
• Şanlıurfa İRAP. 2023. https://sanliurfa.afad.gov.tr/kurumlar/sanliurfa.afad/kutuphane/SANLIURFA_IRAPpdf.pdf.