Moral Erdemler Ölçeğinin Yükseköğretimde Uygulanabilirliği

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 2, 99 - 118, 01.10.2011

Refik Balay

Öz

Bu araştırma, yükseköğretimde öğrencilerin öğretim elemanlarında görmek istedikleri moral
erdemlere ilişkin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın
çalışma grubunu Harran Üniversitesi Eğitim Fakültesinde okuyan 242 öğrenci oluşturmaktadır.
Verilerin analizinde Kaiser‐Meyer‐Olkin (KMO) ve Bartlett testleri, faktör analizi, temel bileşenler
analizi ve varimax dik döndürme teknikleri kullanılmıştır. Açımlayıcı faktör analizi sonucuna göre
ölçek, saygı, adalet, sadakat, cesaret, dürüstlük, zarafet ve güven gibi beş alt boyuttan ve beşli Likert tipi 50
maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin açıkladığı toplam varyans % 65.5’tir. Ölçekte bulunan maddelerin
faktör yük değerleri .30 ile .78 arasında değişmektedir. Güvenirlik analizi sonuçlarına göre ölçeğin alt
boyutları için güvenirlik katsayıları 0.72 ile 0.95 arasında değişmekte; ölçeğin tamamı için ise 0.97’dir.
Araştırma sonunda Moral Erdemler Ölçeği’nin yükseköğretimde uygulanabilir geçerli ve güvenilir bir
ölçme aracı olduğu sonucuna varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Moral Erdemler Ölçeği, Yüksek Öğretim

The Applicability of the Moral Virtues Scale in Higher Education

Öz

This research was conducted to develop a valid and reliable likert type scale to measure the
perceptions of students towards moral virtues expected from academic staff in higher education. 242
students from Faculty of Education in Harran University constitue the study group of this research. In
this study Kaiser‐Meyer‐Olkin (KMO) and Barlett test, factor analysis, simple component analysis and
varimax rotation techniques were utilized. According to the exploratory factor analysis results, the
scale consists of seven factors including: respect, justice, loyalty, courage, honesty, grace, and trust with a
total of 50 five‐Likert type items. Total variance explained was computed as 65.5%. Item factor
loadings in the related scale range from 0.30 to 0.78. It was found out for sub scale of scale between
0.72 and 0.95 and the level of 0.97 for whole scale. Results of analysis revealed that Moral Virtues Scale
is a valid and reliable scale can be used in higher education.

Anahtar Kelimeler

Moral Virtues Scale, Higher Education

Kaynakça

• Aydın, M. (1994). İnsan yetiştirme modelimiz ve değer eğitimi. Türkiye I. Eğitim Felsefesi Kongresi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi 5‐8 Ekim 2005. Van. ss. 249‐255.
• Balay, R. (2000). Özel ve resmi liselerde yönetici ve öğretmenlerin örgütsel bağlılığı. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Balay, R. (2003). 2000’li yıllarda sınıf yönetimi. 2. Baskı. Ankara: Sandal Yayınları.
• Balcı, A. (2005). Açıklamalı eğitim yönetimi terimleri sözlüğü. Ankara: Tek Ağaç Basım‐Yayım. Balcı, A. (2008). Eğitim örgütlerinde yeni bakış açıları: Kuram‐araştırma ilişkisi. Örgüt Mecazları (Edt: A. Balcı), Ankara: Ekinoks Yayınevi. ss. 169‐185.
• Bilhan, S. (1991). Eğitim felsefesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını.
• Bursalıoğlu, Z. (2000). Eğitimde yönetimi anlamak, sistemi çözümlemek. Ankara: Pegem A.
• Chaleff, I. (1995). The courageous follower: Standing up to and for leaders. San Francisco: Berrett‐ Koehler.
• Çelik, V. (2000). Eğitimsel liderlik. 2. Baskı. Ankara: Pegem A.
• Çelik, V. (2007). Karakterin ölümü ve moral liderlik. Eğitime Bakış, 8, 40‐42.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. Ankara: Pegem Akademi.
• DeCotiis, T. A. & Summers, T. P. (1987). A Path analysis of a model of the antecedents and consequences of organizational commitment. Human Relations, 40 (7), 445‐470.
• Ergun, T. (1975). Uluslararası örgütlerde bağlılık kavramı. TODAİE Amme İdaresi Dergisi, 8 (4), 97‐106.
• Firestone, W. A. & Pennel, J. R. (1993). Teacher commitment, working conditions, and differential incentive policies. Review of Educational Research, 63 (4), 489‐525.
• Gardner, H. (1995). Leading minds: An anatomy of leadership. New York: Basic Books.
• Greenfield, W, D. (1995). Toward a theory of school administration: The centrality of leadership. Educational Administration Quarterly, 31 (1), 61‐85.
• Karaköse, T. & Oğuz, A. (2007). Okul yöneticilerinin etik liderliği. Çağdaş Eğitim, 338, 25‐31.
• Katz, D. & Kahn, R. L. (1977). Örgütlerin toplumsal psikolojisi, (Çev: H. Can & Y. Bayar) Ankara: TODAİE Yayınları.
• Kesken, J. & Ayyıldız, N. A. (2008). Liderlik yaklaşımlarında yeni perspektifler: Pozitif ve otantik liderlik. Ege Akademik Bakış, 8 (2), 729‐754.
• Kouzes, J. M. & Barry, Z. P. (1995). The leadership challenge: How to keep getting extraordinary things done in organizations. San Francisco: Jossey‐Bass.
• Kurul Tural, N. (2004). Küreselleşme ve üniversiteler. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Lashway, L. (1997). Ethical leadership. School leadership handbook for excellenge. 3rd Edition. (Edt: S. C. Smith & P. K. Piele) University of Oregon. pp. 103‐130.
• Lipsitz, J. (1995). Prologue: Why we should care about caring. Phi Delta Kappan, 76 (9), 665‐ 666.
• Mevlana Celaleddin’i Rum’i. (1994). Mecalis‐i seb’a‐Yedi meclis. 2. Baskı. (Haz: A. Gölpınarlı). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Özdemir, M. (2008). Kamu yönetiminde etik. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (4), 179‐196.
• Pehlivan, İ. (2000). İş yaşamında stres. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Pehlivan, İ. (1998). Yönetsel mesleki ve örgütsel etik. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Rishel, K. C. & Suzanne, T. (1995). Lessons in Grace. Exacutive Educator, 17 (4), 25‐26.
• Sagie, A. (1998). Employee absenteeism, organizational commitment, and job satisfaction: Another look. Journal of Vocational Behavior, 52, 156‐171.
• Sergiovanni, T. J. (1992). Moral leadership: Getting to the heart of school improvement. San Francisco: Jossey‐Bass.
• Schermerhon, J. R., Hunt, J. G., & Osborn, R. N. (2000). Organizational behavior. 7th Edition. New York: John Wiley and Sons Inc.
• Schwenk, C. R. (1986). Information, cognitive biases, and commitment to a course of action. Academy of Management Review, 11 (2), 298‐310.
• Starratt, R. J. (1999). Moral dimensions of leadership. Values of educational administration: A book of readings (Edt: B. Paul) . London: Falmer Press Limited.
• Summak, M. S. & Özgan, H. (2007). İlköğretim okulu müdürlerinin yönetim süreçlerini kullanma etkinlikleri ile bazı duygusal, sosyal ve ruhsal yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Kilis İli örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (2), 261‐288.
• Şahin, A. (2002). Başarı ve mutluluk için yönetici liderlik. Osmaniye: Yimtaş Yayınları. Tarakçıoğlu, S. (2003). Yönetici etik davranışlarının değerlendirilmesinde cinsiyet faktörü. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2, 180‐219.
• Taymaz, H. (2003). Okul yönetimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Thomas, M. D. (1984). How can school leaders be courageous? NASSP Bulletin, 68 (476), 36‐ 40.
• Tozlu, N. (1998). Erdemli toplum yolunda. Ankara: 21. Yüzyıl Yayınları.
• Wiener, Y. (1982). Commitment in organizations: A normative view. Academy of Management Review, 7 (3), 418‐428.
• Yüksel, A. F. (2007). Tasavvuftaki zarafet. http:/www. genetikbilimi.com.gen/zarafet.htm İndirme Tarihi: 29.09. 2010.