Öğretmen adaylarının çevreyle ilgili sivil toplum örgütlerine yönelik görüşleri ve sivil toplum örgütlerinin çevre eğitimine katkısı

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 1, 91 - 107, 01.04.2012

Mustafa Kahyaoğlu Mehmet Fatih Kaya

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, ilköğretim öğretmen adaylarının çevre eğitimi konusundaki
duyarlılıklarını ortaya koyabilmek adına, çevre kirliliğiyle ilgili algıları, çevreyle ilgili sivil toplum
örgütleri hakkındaki görüşleri ve çevre sorunlarının çözümüne yönelik düşüncelerinin ortaya
konulması ayrıca Türkiye’deki çevre ile ilgili sivil toplum örgütlerinin faaliyetlerinin
değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma, 2010-2011 eğitim öğretim yılı bahar döneminde Siirt
Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Sınıf, Fen Bilgisi, Matematik ve Sosyal Bilgiler öğretmenliği
programında gönüllülük esası ile seçkisiz (random) olarak belirlenen ve son sınıfta öğrenim gören 37
öğrenci ile yürütülmüştür. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda,
öğretmen adayları çevreyle ilgili sivil toplum örgütlerinin görevleri hakkında yeterli bilgiye sahipken,
bunlardan bir bölümünü tanımamaları dikkat çekicidir. Bu durum sivil toplum örgütlerinin çevre
eğitimine yönelik faaliyetlere yer vermesine karşın ulusal anlamda amacına ulaşmadığını da ortaya
koymaktadır

Anahtar Kelimeler

Öğretmen Adayları, Çevre Eğitimi, Gönüllü Kuruluşlar, Sivil Toplum Örgütü

Teacher Candidates’ Views about Environmental Pollution and Non-Governmental Organizations Related to the Environment

Öz

Important missions for securing the environmental sustainability fail to each individuals and
institutions. The main purpose of this study is to observe teacher candidates’ approaches on
environmental pollution, their views on non-governmental environmental organizations, and their
thoughts on environmental solutions, in order to reveal their sensitivity on the matter of
environmental training. Additionally, the study aims to evaluate the environmental actions of nongovernmental organizations. The study was conducted in the 2010-2011 academic term on 37
volunteer students of the Science, Mathematics and Social Sciences Teacher program of the Faculty of
Education at Siirt University. The results were remarkable, in that teacher candidates are familiar
about the functions of non-governmental organizations, while only understanding them partially.
This situation reveals the fact that despite receiving environmental training, non-governmental
environmental organizations are not able to achieve their purpose

Anahtar Kelimeler

Teacher Candidates, Environmental Education, Volunteering Institutions, NonGovernmental Organisations

Kaynakça

• Akarsu, B. (1995). İnsan ve çevre. Cogito-Düşünce Dergisi, 2, 27-34.
• Aktepe, S. & Girgin, S. (2009). İlköğretim eko-okullar ve klasik okulların çevre eğitimi açısından karşılaştırılması. İlköğretim Online, 8 (2), 4001-414.
• Altın, M., Bacanlı, H. & Yıldız, K. (2002, Eylül). Biyoloji öğretmeni adaylarının çevreye yönelik tutumları. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi, 16-18 Eylül 2002. Ankara.
• Atasoy, E. (2005). Çevre için eğitim: İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir çalışma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa
• Bozkurt, G. (1994). İnsan ve kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği (2011). www.bugday.org.tr. İndirme Tarihi: 14.12.2011.
• Çabuk, B. & Karacaoğlu, Ö. C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36 (1-2), 189-198.
• ÇEKÜL (2011). Çevre Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı. www.cekulvakfi.org.tr. İndirme Tarihi: 14.12.2011.
• Çepni, S. (2009). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celebler Matbaacılık. ÇEVKO (2011). Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı. www.cevko.org.tr. İndirme Tarihi: 12.12.2011
• Demirkaya, H. (2006). Çevre eğitiminin Türkiye’deki coğrafya programları içerisindeki yeri ve çevre eğitimine yönelik yeni yaklaşımlar. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (1), 207-222.
• Doğa Derneği (2011). www.dogadernegi.org. İndirme Tarihi: 10.12.2011.
• Doğa ile Barış Derneği (2011). www.dogailebaris.org.tr. İndirme Tarihi: 14.12.2011.
• Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarının çevre dostu davranışlarının araştırılması. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.
• Haktanır, G. & Çabuk, B. (2000). Okulöncesi dönemindeki çocukların çevre algıları. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi. Hacettepe Üniversitesi. 6-8 Eylül 2000. Ankara. ss. 76-81.
• KAD (2011). Kuş Araştırmaları Derneği. www.kad.org.tr. İndirme Tarihi: 09.12.2011.
• Kahyaoğlu, M., Daban, Ş. & Yangın, S. (2008). İlköğretim öğretmen adaylarının çevreye yönelik tutumları. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 42-52.
• Maskan, A., Efe, R., Gönen, S. & Baran, M. (2006). Farklı branşlardaki öğretmen adaylarının çevre sorunlarının nedenleri, eğitimi ve çözümlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi üzerine bir çalışma. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (32), 1-9.
• Özdemir, O. (2010). Doğa deneyimine dayalı çevre eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin çevrelerine yönelik algı ve davranışlarına etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 125-138.
• Özkan, Ö., Tekkaya, C. & Geban, Ö. (2001). Ekoloji konularındaki kavram yanılgılarının kavramsal değişim metinleri ile giderilmesi. Maltepe Üniversitesi. Yeni Bin Yılın Başında Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu. 7-8 Eylül 2001. İstanbul. ss. 191-193.
• SAD (2011). Sualtı Araştırmaları Derneği. www.sad.org.tr. İndirme Tarihi: 12.12.2011.
• Sakallı, N. (2001). Sosyal etkiler: kim kimi nasıl etkiler? Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Su Vakfı (2011). www.suvakfi.org.tr. İndirme Tarihi: 13.12.2011.
• Şahin, N. F., Cerrah, L., Saka, A. & Şahin, B. (2004). Yüksek öğretimde öğrenci merkezli çevre eğitimi dersine yönelik bir uygulama. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 (3), 113-128.
• TEMA (2011). Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı. www.tema.org.tr. İndirme Tarihi: 09.12.2011.
• TEMEV (2011). Temiz Enerji Vakfı. www.temev.org.tr. İndirme Tarihi: 09.12.2011.
• TTKD (2011). Türkiye Tabiatını Koruma Derneği. www.ttkder.org.tr. İndirme Tarihi: 15.12.2011.
• TUDAV (2011). Turizm Dayanışma Vakfı. www.tudav.org.tr. İndirme Tarihi: 14.12.2011. Tuncer, G., Sungur, S., Tekkaya, C. & Ertepınar, H. (2005). Gençlerin sürdürülebilir kalkınmaya yönelik tutumları: bir durum çalışması. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 187-193.
• Turcek (2012).Türkiye Çevre Koruma ve Yeşillendirme Kurumu. http://www.turcek.org.tr. İndirme Tarihi: 17.12.2011.
• TURMEPA (2011). Deniz Temiz Derneği/TURMEPA. www.turmepa.org.tr. İndirme Tarihi: 15.12.2011
• Türkiye Çevre Vakfı (2011). www.cevre.org.tr. İndirme Tarihi: 13.12.2011
• Uluçınar, S. Ş., Aslan, O. & Cansaran, A. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevre tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 7 (2), 496-511.
• WWF-Türkiye (2011). www.wwf.org.tr. İndirme Tarihi: 14.12.2011
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.