Öğretmen özerkliği ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki: PISA örneği

Yıl 2014, Özel Sayı, 207 - 218, 01.04.2014

Mustafa Ayral Nedim Özdemir Adem Türedi Leyla Yılmaz Fındık Hilal Büyükgöze Serpil Demirezen Hakan Özarslan Yasemin Tahirbegi

Öz

Eğitim sisteminin temel uygulayıcısı olan öğretmenlerin mesleki konularda belirli bir yetki ve özgürlük alanına sahip olmaları şeklinde tanımlanabilecek özerklik kavramı, öğretmenlerin karar verme ve öğrenciler ile ilgili konularda öngörülen mesleki seçimleri yapabilme özgürlüğü; eğitimin planlanması, geliştirilmesi ve yönetimi süreçlerine katılmaları olarak tanımlanmakta ve çalışma ortamıyla ilişkilendirilmektedir. Konuyla ilgili yapılmış çalışmalarda, daha fazla özerkliğe sahip olan öğretmenlerin, mesleklerine yönelik daha fazla istekli ve gönüllü olduklarını belirten sonuçlara ulaşılmıştır. Dolayısıyla, öğretmen özerkliği ile öğrenci başarısı arasında olumlu bir ilişki beklenmektedir. Bu çalışmada, farklı ülkelerdeki öğretmenlerin görevlerini yerine getirirken sahip oldukları özerklik düzeylerinin, öğrencilerin akademik başarılarıyla olan ilişkisi incelenmiştir. Bu amaçla, 2009 PISA çalışmasına katılan ülkelerin PISA sonuçları ve PISA anketlerine ait verileri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmen özerkliğinin okul ortamında yer verilmesi gereken bir unsur olduğu söylenebilir. Ayrıca, öğretimin içeriği ile doğrudan ilgili olmayan disiplin ve değerlendirme politikalarıyla öğrenci başarısı arasındaki ilişkinin, derslerin ve ders içeriğinin belirlenmesi maddeleri kadar etkili olmasının, başarı üzerindeki değişkenlerin (okul disiplini gibi) daha geniş kapsamda ele alınmasını zorunlu kıldığı söylenebilir. Ayrıca, özerklikle ilgili alanın, öğretmen grubunun okul içi ya da okul dışı oluşuna göre öğrenci başarısı üzerindeki etkisini farklılaştırabilmektedir

Anahtar Kelimeler

Öğretmen özerkliği, Öğrenci başarısı, PISA

[The relationship between teacher autonomy and student achievement: PISA sample]

Öz

Kaynakça

• Benson, P. (2000). Autonomy as a learners’ and teachers’ right. Learner autonomy, teacher autonomy: Future directions (Eds: B. Sinclair, I. McGrath & T. Lamb). Harlow, UK: Pearson Education. pp. 111-117.
• Castle, K. & Aichele, D. B. (1994). Professional development and teacher autonomy. Professional development for teacher of mathematics (Edt: D. B. Aichele & A. F. Coxford). Reston, VA: National Council of Teachers of Mathematics. pp. 1-8.
• EURYDICE (2008). Avrupa'daki öğretmenlerin sorumluluk ve özerklik düzeyleri. Brussels: Puclication Office of the European.
• Friedman, I. A. (1999). Teacher-perceived work autonomy: The concept and its measurement. Educational and Psychological Measurement, 59 (1), 58-76.
• Lamb, T. & Simpson, M. (2003). Escaping from the treadmill: Practitioner research and professional autonomy. Language Learning Journal, 28, 55-63.
• OECD (2005). School factors related to quality and equity: results from PISA 2000. Paris: OECD Publishing.
• Öztürk, İ. H. (2011). Öğretmen özerkliği üzerine kuramsal bir inceleme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (35), 82-99.
• Patrinos, H. A., & Psacharopoulos, G. (2011). Education: past, present and future global challenges. Policy Research Working Paper (Vol. 5616). The World Bank Human Development Network Education Team.
• Pearson, L. C. & Hall, B. C. (1993). Initial construct validation of the teaching autonomy scale. Journal of Educational Research, 86 (3), 172-177.
• Pearson, L. C. & Moomaw, W. (2005). The relationship between teacher autonomy and stress, work satisfaction, empowerment, and professionalism. Educational Research Quarterly, 29 (1), 37-53.
• Sahlberg, P. (2013, Dec 8). The PISA 2012 scores show the failure of “market based” education http://www.theguardian.com/commentisfree/2013/dec/08/pisa-education-test-scores- meaning on January 08. Erişim Tarihi: 16.04.2013. Retrieved from
• Wilches, J. U. (2007). Teacher autonomy: A critical review of the research and concept beyond http://quimbaya.udea.edu.co/ikala/images/PDFs/Vol%2012%20articulo%2010.pdf Erişim Tarihi: 16.04.2013. appied linguistics.