The relationship between the principals’ leadership styles and their efficacy in change management

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 1, 191 - 209, 01.04.2016

Yusuf İnandı Ayşe Uzun Hayriye Yeşil

Öz

In this study, the relationship between principles’ efficacy in change management and their
democratic and autocratic leadership styles are examined. The data in the research were
collected from 231 teachers and 49 principals working in the central districts of Mersin, Turkey.
According to the results obtained, there is a significant difference between teachers’ and
principals’ views about principals’ efficacy in change management and their leadership styles.
While principals define their leadership style as one of democratic leadership, teachers define
their principles’ leadership style as autocratic. Also, a positive relation at the middle level is
observed between all the dimensions of principals’ efficacy in change management and their
democratic leadership styles. According to the results of regression analysis to understand the
degree of the relation, democratic leadership style applied by the principals very much
determines the dimensions of their efficacy in change management.

Anahtar Kelimeler

Change, Change management, Leadership, Democratic leadership, Autocratic leadership

[Okul müdürlerinin göstermiş oldukları liderlik stilleri ile değişimi yönetme yeterlikleri arasındaki ilişki]

Öz

Sürekli değişen çevre koşulları, bilim ve teknolojideki gelişmeler, eğitim örgütlerini
içinde bulundukları çevreye giderek daha bağımlı olmaya, çevreyle daha fazla iletişim ve
etkileşim kurmaya ve onu çevreye uymaya zorlamaktadır. Bu nedenle eğitim kurumları, hem
kendilerinden kaynaklanan, hem de çevreden kaynaklanan çeşitli etkenlerden dolayı,
varlıklarını sürdürebilmek, amaçlarına daha etkili bir biçimde ulaşabilmek ve daha verimli
hale gelebilmek için sürekli değişme ve yenilenme ihtiyacı duymaktadırlar.
Verimlilik ve kalite anlayışına göre çalışan örgütler için liderliğin önemli hale geldiği
ve örgütlerin amaçlarına ulaşmasında etkili liderlerin rolünün büyük olduğu artık tartışılmaz
bir konu haline gelmiştir. Okullarda lider olarak görülen kişiler ise öncelikle okul
müdürleridir. Örgütler değişimi gerçekleştirebilmek için değişimi öngörebilecek, değişim
sürecini başarıyla yönetebilecek yeterliğe sahip yöneticilere ihtiyaç duymaktadırlar. Örgütsel
başarının sağlanmasında, yöneticiler ve liderler tarafından seçilen ve yönetim anlayışlarını
yansıtan liderlik stilleri örgütler için vazgeçilmez bir hal almıştır.
Okul müdürlerinin sergiledikleri bir çok liderlik stili vardır. Ancak bu çalışmada okul
müdürlerinin sergilemiş oldukları liderlik stillerinden sadece demokratik ve otokratik liderlik
stilleri ele alınmıştır. Bu kapsamda araştırmanın ana amacı okul müdürleri ve öğretmenlerin
görüşlerine göre, okul müdürlerinin sergilemiş oldukları demokratik ve otokratik liderlik
stilleri ile değişimi yönetme yeterlikleri arasındaki ilişkiyi incelemek ve aralarındaki farkı
ortaya koymaya çalışmaktır.

Anahtar Kelimeler

Değişim, Değişim yönetimi, Liderlik, Demokratik liderlik, Otokratik liderlik

Kaynakça

• Afkhami, M., Eisenberg, A., & Vaziri, H. (2001). Leading to choices; Leadership Training Handbook for Women. Bethesda: Castle Pacific Publishing.
• Alhassan, Y., Ibrahim, O., Abdul-Basit Fusaini, M., Issah, G., & Eliasu, I. (2014). Assessing the effects of leadership styles on staff productivity in tamale polytechnic, Ghana. International Journal of Economics, Commerce and Management, 2 (9), 1-23.
• Alkahtani, A. H., Abu-Jarad, I., Sulaiman, M., & Nikbin, D. (2011). The impact of personality and leadership styles on leading change capability of Malaysian managers. Australian Journal of Business and Management Research, 1(2), 70-98.
• Ak, M. (2006). İlköğretim okulu müdürlerinin değişimi yönetme yeterlikleri (Unpublished Master’s Thesis). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Akçay, C., & Başar, M. A. (2004). İlköğretim okul müdürlerinin yönetsel görevlere ayırdıkları zaman ve bunları önemli görme dereceleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 38, 170-197.
• Argon, T., & Özçelik, N. (2008). İlköğretim okulu müdürlerinin değişimi yönetme yeterlikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(16), 70-89.
• Bakan, İ., & Büyükbeşe, T. (2010). Liderlik türleri ve güç kaynaklarına ilişkin mevcut-gelecek durum karşılaştırılması: Eğitim kurumu müdürlerinin algılarına dayalı bir alan araştırması. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(19), 73-84.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. Encyclopedia of human behaviour. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic Press.
• Bhatti, N., Maitlo, G. M., Shaikh, N., Hashmi, M. A., & Shaikh F. M. (2012). The impact of autocratic and democratic leadership style on job satisfaction. International Business Research, 5 (2), 192-201.
• Boztaş, K. (2007). Eğitimde değişim yönetimi. Eğitişim Dergisi, 14, 1-10.
• Brookfield, S. (2010). Leading democratically. New Directions for Adult and Continuing Education, 128, 5-13.
• Buluç, B. (2009). Sınıf öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(57), 5-34.
• Bursalıoğlu, Z. (2000). Eğitimde yönetimi anlamak sistemi çözümlemek. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Bülbül, T., & Çuhadar C. (2012). Okul müdürlerinin teknoloji liderliği öz-yeterlik algıları ile bilgi ve iletişim teknolojilerine yönelik kabulleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 474-499.
• Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı- istatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (6th edition). Ankara: PegemA Yayıncılık
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak-Kılıç, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (13th edition). Ankara: Pegem Akademi.
• Çalık, T. (2003). Eğitimde değişimin yönetimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 36, 536- 557.
• Çelik, C., & Sünbül, Ö. (2008). Liderlik algılamalarında eğitim ve cinsiyet faktörü: Mersin ilinde bir alan araştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 49-66.
• Çobanoğlu, F. (2008). Değişimin mantığını anlamak: Akış ve dönüşüm olarak örgüt. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 110-119.
• Erdoğan, İ. (2002). Eğitimde değişimin yönetimi. Ankara: Pegem Yayıncılık. Erkuş, A. (2005). Bilimsel araştırma sarmalı. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Friedman, I. A., & Kass, E. (2002). Teacher self-efficacy: a classroom-organization conceptualization. Teacher and Teacher Education, 18, 675-686.
• Gonos, J. D. & Gallo, P. (2013). Model for leadership style evaluation. Management, 18 (2), 157- 168.
• Gümüşeli, A. İ. (1996). İstanbul ilindeki ilköğretim okulu müdürlerinin öğretim liderliği davranışları (Unpublished Research Report). Yıldız Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, İstanbul.
• Hultman, K. (1998). Making change irresistible. California: Davies-Black Publishing.
• İnandı, Y., Ağgün, N., & Atik, Ü. (2010). Yönetici ve öğretmenlerin görüşlerine göre ilköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin iş doyum düzeyleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1),102-126.
• İnandı, Y., & Özkan, M. (2006). Resmi ilköğretim okulları ve liselerde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin görüşlerine göre müdürler ne derece öğretim liderliği davranışı göstermektedir? Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 123-149.
• İnandı, Y., Tunç, B., & Giliç, F. (2013). School administrators’ leadership styles and resistance to change. International Journal of Academic Research, 5(5), 196-203.
• İnandı, Y., Tunç, B., & Gündüz, B. (2013). Okul müdürlerinin özyeterlik algıları ile çatışmayı çözme stratejileri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(2), 275-294.
• Jayasingam, S., & Cheng, M. Y. (2009). Leadership style and perception of effectiveness: Enlightening Malaysian Managers. Asian Social Science, 5(2), 54-65.
• Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler ve teknikler. Ankara: Sim Matbaası.
• Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kaşıkçı, E. (2004). İlköğretim okulu müdürlerinin değişimi yönetme konusundaki yeterlikleri (Unpublished Master’s Thesis). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Lester, C. N. (1975). Leadership styles- a key to effectiveness. Journal of Extension, 13, 3-11.
• MEB (2014). Mersin Directorate of National Education.
• Nadarasa, T., & Thuraisingam, R. (2014). The influence of principals' leadership styles on school teachers' job satisfaction - study of secondary school in Jaffna district. International Journal of Scientific and Research Publication, 4 (1), 1-7.
• Northouse, P. G. (2010). Leadership. California: SAGE Publications. Oğuz, E. (2010). The relationship between the leadership styles of the school administrators and the organizational citizenship behaviors of teachers. Procedia Social and Behavioral Sciences, 9, 1188-1193.
• Ojokuku, R., Odeyato, T., & Sajuyigbe, A. (2012). Impact of leadership style on organizational performance: A case study of Nigerian banks. American Journal of Business and Management, 1 (4), 202-207.
• Okutan, M., & Kahveci, A. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin genel öz yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Rize örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(1), 27-42.
• Oliver, R. E. (2007). Relationship between teacher job satisfaction and teaming structure at the middle school level (Unpublished dissertation). University of Kansas, Kansas.
• Özmen, F., & Sönmez, Y. (2007). Değişim sürecinde eğitim örgütlerinde değişim ajanlarının rolleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 177-198.
• Reardon, K. K., Reardon, K. J., & Rowe, A. J. (1998). Leadership styles for the five stages of radical change. Acquisition Review Quarterly, Spring, 129-146.
• Sağlam, M. (1979). Örgütsel değişme. Ankara: TODAİE Yayınları.
• Sarıışık, M., Ünal, A., & Taşar, O. (2010). Yiyecek içecek işletme müdürlerinin liderlik tiplerine bakış açılarının belirlenmesine yönelik bir araştırma. XI. Ulusal Turizm Kongresi, 2-5 Aralık 2010. Kuşadası, Aydın. ss. 262-273.
• Satı, Z. E., & Işık, Ö. (2011). İnovasyon ve stratejik yönetim sinerjisi: Stratejik inovasyon. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 538-559.
• Stefanovic, N. One-dimensional and two-dimensional leadership styles. 1th International Quality Conference, 08-11 May 2007, Kragujevac, 22-27.
• Şişman, M. (2002). Öğretim liderliği. Ankara: Pegem Yayınları.
• Taş, A., Çelik, K., & Tomul, E. (2007). Yenilenen ilköğretim programının uygulandığı ilköğretim okullarındaki müdürlerin liderlik tarzları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 ,85-98.
• Töremen, F., & Döş, İ. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin müfettişlik kavramına ilişkin metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(4), 1973-2012.
• Uzun, G. (2005). Kadın ve erkek müdürlerin liderlik davranışları arasındaki farklılıklar ve bankacılık sektöründe uygulama (Unpublished Master’s Thesis). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Yıldız, K. (2012). Müdürlerin değişimi yönetme yeterlikleri. AİBÜ sosyal bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 177-198.
• Warrick, D. D. (1981). Leadership styles and their consequences. Journal of Experiential Learning and Simulation, 3-4, 155-172.