ÇEVRE VERGİLERİNİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: AVRUPA BİRLİĞİNİN KURUCU ÜLKELERİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Yıl 2025, Cilt: 17 Sayı: 1, 51 - 88

Özden Şentürk

https://doi.org/10.55827/ebd.1555847

Öz

Çevre vergilerinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi, vergi politikalarının tasarımına ve uygulanma şekline bağlı olarak önemli farklılıklar göstermektedir. Genel olarak, dolaylı vergiler kategorisine giren çevre vergileri, çevreye zarar veren faaliyetler üzerine mali yük getirerek, işletmeleri ve bireyleri daha çevre dostu uygulamalara yönlendirmeyi amaçlar. Ancak bu vergilerin ekonomik büyümeyi teşvik etmedeki etkinliği, bazı temel faktörlere bağlıdır. Seçilmiş Avrupa Birliği'nin altı kurucu ülkesinde yapılan çalışma, çevre vergilerinin ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini derinlemesine incelemiş ve sonuçlar, bu vergilerin hem olumlu hem de olumsuz yönlerinin bulunduğunu ortaya koymuştur. Çalışmada analiz edilen ülkeler, Belçika, Almanya, Fransa, İtalya, Lüksemburg ve Hollanda olup, bu ülkelerde uygulanan çevre vergilerinin ekonomik büyüme üzerindeki sonuçları karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Çalışma, çevre vergilerinin ekonomik büyüme üzerindeki çok yönlü etkilerini ortaya koymakta ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi desteklemenin yanı sıra iklim değişikliğiyle mücadele etmek için etkili bir politika aracı olabileceğini göstermektedir. Bununla birlikte, çevre vergilerinin etkinliği, verginin tasarımına, uygulanmasına ve ekonomik koşullara bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.

Anahtar Kelimeler

Çevre Vergileri, Avrupa Birliği, Ekonomik Büyüme

Kaynakça

• Akkaya, Ş. (2011). Çevre Vergileri ve Gelir Dağılımı. Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 46(1).
• Akyol, H., & Gül, K. (2021). Çevresel Vergi Politikaları Sürdürülebilir Kalkınmayı Desteklemede Ne Kadar Etkilidir: OECD Ülkeleri Örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(46), 977-997. https://doi.org/10.31795/baunsobed.896534.
• Bayar, Y., & Şaşmaz, M. (2016). Karbon Vergisi, Ekonomik Büyüme ve CO2 Emisyonu Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Danimarka, Finlandiya, Hollanda, İsveç ve Norveç Örneği. International Journal of Applied Economic and Finance Studies, 1(1), 32-41.
• Bedir, S., & Güneş, H. (2016). Çevre Vergileri ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: AB Ülkeleri için Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizleri. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, 53(616), 10-21.
• Bekmez, S., & Nakıpoğlu, F. (2012). Çevre Vergisi-Ekonomik Büyüme İkilemi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 641-665.
• Ciuleviciene, V. (2014). Environmental Taxes Reform Effects on The Tax Burden. Management Theory and Studies for Rural Business and Infrastructure Development, 36(1), 34-44.
• Çakmak, H. (2018). Çevresel vergilerin ekonomik etkileri: Karbon vergisi. (Doktora tezi, T.C. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul).
• Doğan, S., Doğan, E., & Tüzer, M. (2020). Küresel Isınma ve İklim Değişikliği: Bilimsel Uzlaşmadan Politik Ayrışmaya. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(39), 1469.
• Dökmen, G. (2012). Environmental Tax and Economic Growth: A Panel VAR Analysis. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 40, 43-65.
• Environmental Tax Reform in Europe: Opportunities for the Future. (2014). Institute for European Environmental Policy. http://www.ieep.eu/assets/1397/ETR_in_Europe_Final_report_of_IEEP_study_-_30_May_2014.pdf.
• Ganda, F., & Garidzirai, R. (2021). The Environmental Influence of Tax Regimes in Selected European Union Economies. Green Computing Technologies and Computing Industry in.
• Güriş, S., Akay, E. Ç., & Güriş, B. (2020). R ile Temel Ekonometri. Der Yayınları.
• Halıcıoğlu, F. (2009). An econometric study of CO2 emissions, energy consumption, income and foreign trade in Turkey. Energy Policy, 37(3), 1156-1164. https://doi.org/10.1016/j.enpol.
• Polat, O., & Eş Polat, G. (2018). Avrupa Birliği Ülkelerinde Karbondioksit Emisyonu ve Çevre Vergileri: Panel Veri Analizi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 55(639), 101-115.
• Rafique, M. Z., Fareed, Z., Ferraz, D., Ikram, M., & Huang, S. (2022). Exploring The Heterogeneous Impacts of Environmental Taxes on Environmental Footprints: An Empirical Assessment from Developed Economies.
• Energy, 238, 121753. https://doi.org/10.1016/j.energy.2021.121753.
• Saygı, H. E. (2015). Avrupa Birliği ve Türkiye’de Çevre Vergisi Uygulamaları ve Değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak), 62, 96.
• Slavickiene, A., & Ciuleviciene, V. (2014). Comparative Assesment of Environmental Taxes in the European Union states. European scientific journal, 10(14).
• Tataloğlu, F. (2016). Panel Veri Ekonometrisi – Stata Uygulamalı. Beta Yayınevi.
• Tay Bayramoğlu, A., & Koç Yurtkur, A. (2016). Türkiye’de Karbon Emisyonu ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Analizi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(4), 31-46. https://doi.org/10.11616/basbed.vi.455402.
• Tchapchet-Tchouto, J. E., Kone, N., & Njoya, L. (2022). Investigating The Effects of Environmental Taxes on Economic Growth: Evidence From Empirical Analysis in European Countries. Environmental Economics, 13(1), 1.
• Yavuz, E., & Ergen, E. (2022). Çevre vergilerinin çevre kirliliği üzerindeki etkisi: Seçilmiş G20 ülkeleri üzerine bir uygulama. International Journal of Public Finance, 7(1), 113-136.
• Yavuz, M. (2014). Rekabet Stratejilerinin Demiryollarındaki Uygulamaları: Serbestleşme Sürecindeki Türkiye İçin Durum Analizi ve Öneriler. (Yüksek Lisans Tezi, T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul).
• Yıldırım, K. E. (2012). Çevre Vergilerinin Türkiye ve Avrupa Birliği’ndeki Uygulamaları ve Mükelleflerdeki Çevre ve
• Çevre Vergisi Bilinci Üzerine Erzurum İlinde Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum), 339.
• Zhang, Z., & Baranzini, A. (2003). What do we know about carbon taxes? An inquiry into their impacts on competitiveness and distribution of income. Environmental Change, Vulnerability and Governance Series, 56, 1-45.