Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Çevre İçerikli Metinlerin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 1, 16 - 29, 16.12.2024

Nevin Akkaya , Devrim Sıla Kara , Hakan Çıvğın

Öz

Çevre kavramı; canlıların yaşamları süresince etkileşimde bulundukları ve ilişkilerini sürdürdükleri ortamı ifade etmektedir. Çevre yaşamın sürdürülmesi için oldukça önemli bir kavramsal yapıyı ifade etmektedir. Bu yapı gelişen ve değişen dünya ile birlikte çeşitli sorunları barındıran bir değişime uğramıştır. Sanayi devrimi sonrasında çeşitli sorunlarla birlikte ifade edilir hale gelmiştir. Eğitim süreci hayatın önemli bir parçasıdır. Bu süreç hayata ilişkin kavramların doğrudan ele alındığı bir yapıya sahiptir. Çevre de bu alanlardan biridir. Çevre kavramı okul öncesi eğitim sürecinden başlanarak öğrencilere eğitimin her kademesinde aktarılması gerekir. Bu sürecin aktif bir biçimde aktarılabileceği eğitim kademelerinden biri de ortaokul düzeyidir. Bu düzeyde önemli bir yere sahip olan Türkçe dersleri çevre kavramının aktarılabileceği bir yapıya sahiptir. Bu çalışmada ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan çevreye ilişkin metinlerin incelenmesini kapsamaktadır. İncelemede çevreye ilişkin konuları barındıran metinler ele alınmıştır. Metinlerde ve metne ilişkin etkinliklerde çevre kavramına ilişkin konu ve mesajlara yer verilmiştir. Ayrıca metinlere ilişkin görsellerin çevreye ilişkin yapıları dikkate alınmıştır. Çalışmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Çalışma 2024-2025 eğitim öğretim yılında kullanılan Türkçe ders kitaplarını kapsamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Eğitimi, Çevre, Ortaokul

Kaynakça

• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, (2008). Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği. Resmi Gazete, 26939, 17 Temmuz 2008, 25 s.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, (2013). Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği. Resmi Gazete, 28784, 03 Ekim 2013, 16 s.
• Çolakoğlu, E. (2010). Haklar söyleminde Çevre Eğitiminin Yeri ve Türkiye’de Çevre Eğitiminin Anayasal Dayanakları. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 88, 151–171.
• Erten, S. (2004). Çevre Eğitimi ve Çevre Bilinci Nedir, Çevre Eğitimi Nasıl Olmalıdır? Çevre ve İnsan Dergisi, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın Organı, 65/66, 2006/25.
• MEB (2006). İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
• MEB (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: Talim Terbiye Başkanlığı.
• Özdemir, O. (2010). Doğa Deneyimine Dayalı Çevre Eğitiminin İlköğretim Öğrencilerinin Çevrelerine Yönelik Algı ve Davranışlarına Etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(27), 125-138.
• Susar Kırmızı, F. (2014). 4. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Metinlerinde Yer Alan Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 12(27), 217-259.
• Tok, S., Çobanoğlu, E. O. ve Tok, M. (2024). İlkokul ve Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarının Çevre Bilinci Geliştirmesi Açısından İncelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 14(2), 924-941. https://doi.org/10.24315/tred.1400690.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.