Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun E. 2020/252, K. 2024/112, 06.03.2024 Tarihli Kararı Çerçevesinde İkinci Kez Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı Verilmesi Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2025, Cilt: 29 Sayı: 2, 1021 - 1041, 22.12.2025

Bahar Turgut

https://doi.org/10.60002/ebyuhfd.1650673

Öz

Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 231/8. maddesine 2014 yılında eklenen hükme göre hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verilmiş olan bir sanık için denetim süresi içinde kasıtlı bir suç nedeniyle tekrar HAGB kararı verilemez. Bahsi geçen hüküm kanuna eklenmeden önce, hakkında HAGB kararı verilmiş bir sanık, denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlediğinde hakkında verilmiş olan HAGB kararı kaldırılır, yeni işlenmiş suçla ilgili tekrar HAGB kararı verilirdi. Sanık hakkında verilmiş olan ilk HAGB kararı kesin hüküm sayılmadığından ikinci kez HAGB kararı verilmesine engel oluşturmamasına rağmen mahkeme, ikinci HAGB kararının verilmesi şartları bakımından sanığın tekrar suç işlemeyeceği yönündeki kanaatini oluştururken ilk HAGB kararını dikkate alırdı. Yargıtay’ın konuya ilişkin içtihadı da bu yöndeydi. 6545 sayılı Kanun ile yapılan ekleme ile bu uygulamaya son verilmiş ve CMK’nın 231/8. maddesinin nasıl uygulanması gerektiği ve ikinci kez HAGB kararı verilememesinin neden mümkün olmadığı tartışılmıştır. Süregelen yargılamalarda farklı Yargıtay içtihatları oluşmuş ve öğretide de konuya ilişkin farklı görüşler ortaya konmuştur.
Çalışmada, ilk HAGB kararının denetim süresi içinde kasıtlı bir suç için ikinci kez HAGB kararı verilip verilemeyeceğine ve bu durumun gerekçesine ilişkin olarak Yargıtay kararı üzerinden inceleme yapılarak konuya ilişkin tespit, görüş ve öneriler sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

hüküm , hükmün açıklanmasının geri bırakılması , geri bırakma

An Evaluation on the Decision to Delay the Announcement of the Verdict for the Second Time within the Framework of the Court of Appeals’ Criminal General Assembly’s Decision, M. N. 2020/252, D. N. 2024/112, Dated 06.03.2024

Öz

According to the provision added to Article 231/8 of the Code of Criminal Procedure in 2014, a defendant who has been given a decision to defer the announcement of the verdict (HAGB) cannot be given a HAGB decision again for an intentional crime within the supervision period. Before the aforementioned provision was added to the law, if a defendant who had been given a Leniency decision committed an intentional offense during the supervision period, the Leniency decision would be revoked and a new Leniency decision would be given again for the new offense. Although the first HAGB decision issued against the defendant did not constitute an obstacle to the issuance of a second HAGB decision since it was not considered a final judgment, the court would take this HAGB decision into consideration when forming its opinion that the defendant would not commit a crime again in terms of the conditions for the issuance of the second HAGB decision. After the addition made by Law No. 6545, this practice was terminated and it was discussed how Article 231/8 of the Code of Criminal Procedure should be applied and why it is not possible to issue a second Leniency decision. In the ongoing proceedings, different Court of Cassation precedents have been given and different opinions on the subject have been put forward in the doctrine.
In this study, the determinations, opinions and suggestions regarding the issue will be presented by examining the decision of the Court of Cassation regarding whether a second Leniency decision can be made for an intentional crime within the supervision period of the first Leniency decision and the justification for this situation.

Anahtar Kelimeler

judgement , deferral of the announcement of the verdict , deferral

Kaynakça

• Akyıldız, Anıl, “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kurumuna İlişkin Sorunlar”, YÜHFD, C. XVII, S. Özel Sayı, 2020, s. 65-88.
• Albayrak, Ilgın, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2021.
• Beulke, Wernwr, Strafprozessrecht, 12. Auflage, C. F. Müller, Hamburg 2004.
• Can, Sibel/Evirgen, Selen, “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Hukuki Denetimi”, ASBÜ Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 6, S. 2, 2024, Prof. Dr. Mustafa Avcı’ya Armağan, s. 2072-2128.
• Centel, Nur/Zafer, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, 20. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 2024.
• Değirmenci, Olgun, “Yargı Kararları Çerçevesinde Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Hukuki Denetimi ve İtirazın Kapsamı”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Sempozyum Dergisi, S. 2, Temmuz 2019.
• Donay, Süheyl, “Hükmün Açıklanmasının Ertelenmesi”, İstanbul Barosu Dergisi, C. 5, S. 86, 2012.
• Dönmezer, Sulhi/Erman, Sahir, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, C. III, 4. Baskı, Der Yayınları, Ankara 2020.
• Dülger, Murat Volkan/Taşkın, Şaban Cankat, Ceza Muhakemesi Hukuku, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2024.
• Epözdemir, Rezan, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, 4. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2021.
• Evirgen, Selen, Ceza Muhakemesi Hukukunda Kesin Hüküm, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2024.
• Günay, Erhan, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2010.
• Güneş, Seyithan, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Oniki Levha Yayınevi, İstanbul 2018.
• Güngör, Devrim/Okuyucu Ergün, Güneş, “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 4, S. 65, 2016, s. 1951-1965.
• Gürühan, Caner, “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına İlişkin Güncel Sorunların Yargıtay Kararları Işığında Değerlendirilmesi”, TBB Dergisi, S. 111, 2014, s. 133-162.
• Horozgil, Denizhan, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, 1. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara 2017.
• İpek, Ali İhsan, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2010.
• Kaya, Emre, “İnsan Hakları Açısından Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması”, Ankara Barosu Dergisi, S. 3, 2013.
• Kindhäuser, Urs, Strafprozesssrecht, 3. Auflage, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden 2013.
• Kumbasar, Enver, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2012.
• Özbek, Veli Özer/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar, Ceza Muhakemesi Hukuku, 12. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2024.
• Özen, Mustafa, Ceza Muhakemesi Hukuklu Dersleri, 5. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2025.
• Özgenç, İzzet, “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması”, Hukuk Devletinde Suç Yaratılmasının ve Suçun Aydınlatılmasının Sınırları Sempozyumu Kitabı, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2009.
• Öztürk, Bahri/Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Sırma Gezer, Özge/Saygılar Kırıt, Yasemin F./Alan Akcan, Esra/Özaydın, Özdem/Erden Tütüncü, Efser/Altınok Villemin, Derya/Tok, Mehmet Can, Ana Hatlarıyla Ceza Muhakemesi Hukuku, 11. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2024.
• Parlar, Ali, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, 1. Baskı, Bilge Yayınevi, Ankara 2010.
• Sarıgül, Ali Tanju, “Türk ve Alman Hukuku’nda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 118, 2015, s. 125-162.
• Şahin, Cumhur/Göktürk, Neslihan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 14. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2024.
• Şen, Ersan/Maviş, Mert, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB), 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2014.
• Taşdemir, Kubilay, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, 1. Baskı, Ertem Basım Yayım Dağıtım, Ankara 2016.
• Temur, Turan, “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması”, İstanbul Barosu Dergisi, C. 5, S. 88, 2014, s. 140-159.
• Tulay, M. Emre, “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması: Yasal Şartları Yerindeliği ve Kararın Hukuki Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 25, S. 4, 2021, s. 477-525.
• Turay, Aras, “7499 Sayılı Kanun ile Yeniden Düzenlenen Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması”, KHAS Hukuk Bülteni, https://hukukbulteni.khas.edu.tr/bulten/134, E.T. 08.02.2025.
• Ünver, Yener/Hakeri, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 17. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2024.
• Yabanoğlu, Mustafa, Ceza Muhakemesinde Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2023.
• Yalçın, Can, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• Yaşar, Ercan, Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Usuller, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2022.
• Yaşar, Osman/Otacı, Cengiz, Ceza Muhakemesi Kanunu, 10. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2025.
• Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe, Ceza Muhakemesi Hukuku, 12. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2024.
• Yenisey, Feridun/Oktar, Salih/Oktar, Ayla, Alman Ceza Muhakemesi Kanunu, 3. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul 2020.
• Yıldırım, Akif, “Mayınlı Bir Alan: Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Denetimi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S. 11, 2018, s. 435-480.
• Yıldırım, Akif, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2018.
• https://www.lexpera.com.tr/mevzuat/gerekceler/turk-ceza-kanunu-ile-bazi-kanunlarda-degisiklik-yapilmasina-dair-kanun-6545-genel-gerekce/1, E.T. 20.01.2025.
• https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/12/20061219-1.htm, E.T. 03.01.2025.
• https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/06/20140628-9.htm, E.T. 20.01.2025.
• https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5395.pdf, E.T. 03.01.2025.
• https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=7499&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5, E.T. 02.05.2025.
• https://www.lexpera.com.tr/ictihat/anayasa-mahkemesi/e-2022-120-k-2023-107-t-1-6-2023, E.T. 02.05.2025.
• AYM, E. 2015/23, K. 2015/56, 17.06.2015.
• AYM, E. 2016/18, K. 2016/16, 16.03.2016.
• AYM, E. 2022/120, K. 2023/107, 01.06.2023.
• Yarg. CGK., E. 1992/5-14, K. 1992/81, 16.03.1992.
• Yarg. CGK., E. 2006/346, K. 2008/25, 19.02.2008.
• Yarg. CGK., E. 2006/346, K. 2008/25, 19.02.2008.
• Yarg. CGK., E. 2015/197, K. 2018/632, 11.12.2018.
• Yarg. CGK., E. 2017/82, K. 2019/71, 05.02.2019.
• Yarg. CGK., E. 2016/1413, K. 2019/489, 20.06.2019.
• Yarg. CGK., E. 2021/162, K. 2023/255 , 04.05.2023.
• Yarg. CGK., E. 2020/353, K. 2023/662, 13.12.2023.
• Yarg. CGK., E. 2020/353, K. 2023/662, 13.12.2023.
• Yarg. CGK., E. 2020/252, K. 2024/112, 06.03.2024.
• Yarg. 12. CD., E. 2020/2234, K. 2020/7459, 23.12.2020.
• Yarg. 16. CD., E. 2019/3277, K. 2019/5933, 27.09.2019.
• Yarg. 8. CD., E. 2020/3343, K. 2021/17597, 15.09.2021.