TMK M. 173/2 VE 3’DE YER ALAN HUSUSLARIN ÇEKİŞMESİZ YARGI İŞİ OLUP OLMADIĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2014, Cilt: XVIII Sayı: 3-4, 193 - 228, 01.12.2014

Önder Topal

Öz

Çekişmesiz yargı işleri sistematik bir şekilde Hukuk Muhakemeleri Kanunu m. 382 vd.’da düzenlenmiştir. Hangi işlerin çekişmesiz yargı işi kapsamında değerlendirileceği konusunda HMK bazı düzenlemelere yer vermiştir. Buna göre, tartışmasız çekişmesiz yargı işi olarak kabul edilen haller sayma yöntemi kullanılarak belirtilmiş ve bunların dışında kalan hallerin ise çekişmesiz yargı işi sayılıp sayılmayacağı hususunda bazı kriterler getirilmiştir.

TMK m. 173/2 ve 3’de yer alan hususlar, bir başka deyişle, kadının boşanmış olduğu kocasının soyadını kullanabilmesi için mahkemeden izin istemesi (TMK m. 173/2) ile mahkemece izin verilmesi halinde kocanın, şartların değişmesi halinde bu iznin kaldırılmasını talep etmesi (TMK m. 173/3), HMK m. 382/2’de açıkça çekişmesiz yargı işi olarak sayılmamıştır. Fakat HMK m. 382/1’de yer verilen kriterler (uyuşmazlığın bulunmaması, ileri sürülebilecek herhangi bir hakkın bulunmaması-subjektif hak yokluğu-, hakimin resen harekete geçtiği haller) çerçevesinde TMK m. 173/2 ve 3’ün çekişmesiz yargı işi olarak kabul edilip edilemeyeceğini incelenmesi gerekmektedir.

Bu yüzden çalışmamızda TMK m. 173/2 ve 3’ü sadece HMK m. 382/1’de yer verilen kriterler açısında inceledik. Yargıtay kararlarını da değerlendirerek TMK m. 173/2 ve 3’de çekişmesiz yargı işi olarak kabul ettiğimiz hususlar açısından genel olarak görevli ve yetkili mahkeme/mahkemelerin hangileri olabileceğine, yargılama usulüne (maddi şekli anlamda ilgili, kanun yolları, deliller, feragat, sulh, kabul, tarafların davet edilmesi ve dinlenmesi) yer verdik.

Anahtar Kelimeler

Çekişmeli yargı, Çekişmesiz yargı, İlgili, İş, Taraf, Dava, TMK m. 173/2, TMK m. 173/3, Soyadı.

EVAULATİON ABOUT WHETHER TCC ART. 173/2 AND 173/3 INCLUDE NONCONTENTİOUS JURİSDİCATİON

Öz

Non-contentious jurisdication is arrenged systematically Turkish Civil Procedure Code(CPC) art. 382 etc. The subject that contreversy are considered scope of non-contentious jurisdication is given place to some arrangements in CPC. . According to this, situations considered of noncontentious jurisdication are signed by using counting method and ,except for these situations, some measures are regulated whether they include noncontentious jurisdication or not.

Turkish Civil Code(TCC) art. 173/2 “… that woman requists permission for owning to husband’s surname ” and TCC art. 173/3 “,in the event that Court gives allow and in case of changing conditions, that man demands to abolishing this permission” are not considered as subject of non-contentious jurisdication in CPC art382/2. However, within the framework of the criteria in CPC art382/1(non-conflict, absence of any adducible right, absence of subjective right, on the court’s own motion), it need that TCC art.173/2 and 173/3 are searched about whether they include to non-contentious jurisdication.

Therefore, in this article is examined only in terms of TCC art.173/2, 173/3 and CPC art382/2. By considering Supreme Court’s Decisions and in terms of matters accepting as non-contentious jurisdication in TCC art.173/2, 173/3, in this article given place to compotent and authorized courts and their adjudicatory procedures (concerned, legal remedy, evidence, withdraw, compromise, accept, to invite and hear the parties).

Anahtar Kelimeler

Adversarial Proceedings, Non-contentious Jurisdication, Concerned, İş, Party, Case, TCC art.173/2, TCC art. 173/3, Surname.

Kaynakça

• Abik, Yıldız, Kadının Soyadı ve Buna Bağlı Olarak Çocuğun Soyadı, Ankara 2005.
• Akıntürk, Turgut/ Karaman, Derya Ateş, Türk Medeni Hukuku İkinci Cilt Aile Hukuku Yenilenmiş, 6098 sayılı Yeni Borçlar Kanunu’na Uyarlanmış16. Baskı, İstanbul 2014.
• Alagoya, Yavuz/Yıldırım, Kamil/Deren-Yıldırım, Nevhis, Medeni Usul Hukuku Esasları, Genişletilmiş Gözden Geçirilmiş 7. Baskı, İstanbul 2009.
• Arslan, Ramazan/ Tanrıver, Süha, Yargı Örgütü Hukuku Ders Kitabı, 2. Baskı, Ankara 2001.
• Budak, Ali Cem, Türk Hukukunda Çekişmesiz Yargı (Tebliğ), Medeni Usul ve İcra-İflas Hukukçuları Toplantısı IV, Ankara 30 Eylül-1 Ekim 2005, s.128-187.
• Gençcan, Ömer Uğur, 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu, Bilimsel Açıklamaİçtihatlar-İlgili mevzuat, 1. C, Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara 2007, s. 1430 (Gençcan-Kanun).
• Gençcan, Ömer Uğur, Aile Hukuku, Ankara 2011, s. 99 (Gençcan-Aile, s. 599).
• Karslı, Abdurrahim, Medeni Muhakeme Hukuku, 6100 Sayılı HMK Hükümlerine Göre Yargıtay Kararları İşlenmiş ve Gözden Geçirilmiş 3. Baskı, İstanbul 2012.
• Kırtıloğlu, Medeni Yargılama Hukukunda Değişiklik Davası, Ankara 2014.
• Kuru, Baki, Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. Baskı, C. I, İstanbul 2001 (Kuru-C.I).
• Kuru, Baki, Nizasız Kaza, Ankara 1961.
• Kuru, Baki/Arslan, Ramazan/ Yılmaz, Ejder, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 24. Baskı, Ankara 2013.
• Moroğlu, Nazan, Kadının Soyadı, İstanbul 1999, s. 103 (Moroğlu-Kitap).
• Moroğlu, Nazan, Kadının Soyadı, Prof. Dr. Necla Arat’a Armağan, İstanbul 2004, s. 281-307 (Moroğlu-Armağan).
• Özekes, Muhammet, Medeni Usul Hukukunda Hukuki Dinlenilme Hakkı, Ankara 2003.