CONCEPT OF SOVEREIGNTY FROM THE PAST TO THE PRESENT AND EVOLUTION OF THE SOVEREIGNTY UNDERSTANDING

Yıl 2018, Cilt: XXII Sayı: 3-4, 393 - 441, 01.12.2018

Yeşim Çelik

Öz

Sovereignty is a concept spoken from the past to the present. With the philosophical foundations Machaivelli, Bodin, Hobbes and Rousseau, sovereignty came into action with the French Revolution. With the Revolution of 1789, classical sovereignty reached its final stage and then sovereignty became a constitutional principle. Indispensable, non-transferable sovereignty is now given to the public. The people had a part of the sovereignty, the word in the administration and the inheritance from the monarchy had to be delivered to the nation. According to classical sovereignty, sovereignty; superior, unlimited, absolute power. Especially in the last centuries, the idea of constitutionalism, the rule of law, globalization, human rights and so on. The developments in the fields caused significant transformations in the classical sovereignty. Today, it is not possible to say that a state has an unlimited and absolute sovereignty and that it is a democratic state of law.

Anahtar Kelimeler

Sovereignty, classical sovereignty, democratic state of law

GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE EGEMENLİK KAVRAMI VE DEĞİŞEN EGEMENLİK ANLAYIŞI

Öz

Egemenlik geçmişten günümüze üzerinde konuşulan bir kavramdır. Felsefi temelleri Machaivelli, Bodin, Hobbes ve Rousseau ile atılan egemenlik Fransız ihtilaliyle eyleme geçmiştir. 1789 Devrimiyle klasik egemenlik anlayışı son aşamasına ulaşmış bundan sonra egemenlik artık anayasal ilke olarak yerini almıştır. Vazgeçilmez, devredilmez egemenlik artık halka verilmiştir. Halk, egemenliğin bir parçasına, yönetimde söze sahip olmuş ve gelinen aşamada monarşiden alınan miras ulusa teslim edilmek zorunda kalınmıştır. Klasik egemenlik anlayışına göre, egemenlik; üstün, sınırsız, mutlak güçtür. Özellikle son yüzyıllarda ortaya çıkan, anayasacılık düşüncesi, hukuk devleti, küreselleşme, insan hakları vb. alanlardaki gelişmeler, klasik egemenlik anlayışında önemli dönüşümlerin yaşanmasına neden olmuştur. Günümüzde artık bir devletin, sınırsız ve mutlak bir egemenliğe sahip olduğunu aynı zamanda da demokratik hukuk devleti olduğunu söyleyebilmek mümkün değildir.

Anahtar Kelimeler

Egemenlik, klasik egemenlik, demokratik hukuk devleti

Kaynakça

• AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali/KÖKER, Levent, İmparatorluktan Tanrı Devletine, 6. Basım, İstanbul, Ekim 2006.
• AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali, “Fransız Devriminde Birey ve Devlet İlişkisi: 1789-1794”, AÜSBFD, C. 44, No. 3-4, Temmuz- Aralık 1989.
• AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali, Ulus Devlet ya da Halkın Egemenliği, Ankara 2006.
• AKAD, Mehmet/DİNÇKOL, Bihterin Vural/BULUT, Nihat, Genel Kamu Hukuku, 13. Basım, İstanbul 2017.
• AKAL, Cemal Bali, “Devlet, Yasa, Hâkimiyet”, İstanbul Üniversitesi Cumhuriyet’in 75.yıl Armağanı, İstanbul 1999.
• AKIN, İlhan F., Kamu Hukuku, 5. Basım, İstanbul 1987.
• AKSAR, Yusuf, Teoride ve Uygulamada Uluslararası Hukuk-I, 2. Baskı, Ankara 2013.
• BERİŞ, Hamit Emrah, Küreselleşme Çağında Egemenlik, Ankara 2006.
• BULUT, Nihat, “Ölümüne Rekabetten Barış İçinde Yarışa: Hobes’un Eşitlik Anlayışı”, Prof. Dr. Ömer Teoman’a 55.Yaş Günü Armağanı, C. 2, İstanbul 2002. (Buşut, Eşitlik)
• BULUT, Nihat, Feodaliteden Küreselleşmeye Ekonomik Siyasal İktidar İlişkisi”, Ankara 2003. (Bulut, Küreselleşme)
• ÇELİK, Edip, Milletlerarası Hukuk, C. 1, İstanbul 1980.
• DİKMEN CANİKLİOĞLU, Meltem, Anayasal Devlette Meşruiyet, Ankara 2010.
• DÖNER, Ayhan, İnsan Haklarının Uluslararası Alanda Korunması ve Avrupa Sistemi, Ankara 2003.
• DUGUİT, Leon, “Egemenlik ve Özgürlük”, Devlet Kuramı (Derleyen: Cemal Bali Akal) 2. Basım, Ankara 2005.
• ERDOĞAN, Mustafa, Anayasal Demokrasi, 13. Basım, Ankara 2017.
• EROĞUL, Cem, “Değişen Egemenlik Anlayışının Hak ve Özgürlüklerin Korunmasına ve Anayasa Yargısına Etkileri”, Anayasa Yargısı, C. 20, Y. 2003, s. 196-213.
• ERSÖZDEN, Ozan, Ulus Devlet, 2. Basım, İstanbul 2008.
• GEMALMAZ, Mehmet Semih, Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş, 3. Basım, İstanbul 2001.
• GÖZE, Ayferi, Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, 16. Basım, İstanbul 2016.
• GÖZLER, Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, C. 1, Bursa 2011. (Gözler, Genel Teori)
• GÖZLER, Kemal, Devletin Genel Teorisi, 9. Basım, Bursa 2018. (Gözler, Devlet Teorisi)
• HAKYEMEZ, Yusuf Şevki, Mutlak Monarşilerden Günümüze Egemenlik Kavramı, Ankara 2004.
• İNCEOĞLU, Sibel, “Türkiye: AB’nin Yetkileri Karşısında Nasıl Bir Egemenlik Anlayışı”, Anayasa Yargısı, C. 22, Y. 2005, s. 231-251.
• KAPANİ, Münci, Politika Bilimine Giriş, 17. Basım, İstanbul 2005.
• KAZGAN, Gülten, Küreselleşme ve Ulus Devlet, 5. Baskı, İstanbul 2009.
• KOÇAK, Mustafa, Batı’da ve Türkiye’de Egemenlik Anlayışının Değişimi Devlet ve Egemenlik, 1. Basım, Ankara 2006.
• KUTLU, Mustafa, Kuvvetler Ayrılığı Temelleri-Gelişimi Hukuk Devletinin Kökenleri, Ankara 2001.
• KÜÇÜK, Adnan, “Egemenlik (Hâkimiyet), Halk Egemenliği ve Milli Egemenlik Tartışmaları ve Egemenlik Anlayışında Esaslı Dönüşüm”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S. 6, Y. 2015, s. 311-361.
• OKANDAN, Recai Galip, Umumi Amme Hukuku, İstanbul 1976.
• ÖZER, Attila, Anayasa Hukuku,5. Basım, Ankara 2015.
• PAZARCI, Hüseyin, Uluslararası Hukuk Dersleri, 2. Kitap, 9. Basım, Ankara 2013.
• PAZARCI, Hüseyin, Uluslararası Hukuk, 12. Basım, Ankara 2013.
• RUHİ, M. Emin, 1789 Fransız Devrimi Birinci Kitap, Fransa’da Liberal Devrim ve Sieyes, İstanbul 2018.
• SANCAR Mithat, “Değişen Egemenlik Sürecinde Meşruiyet Sorunu ve Anayasal Düzen”, Anayasa Yargısı, C. 20, Y. 2003, s. 158-169.
• SCHULZE, Hagen, Avrupa’da Ulus ve Devlet (Çev: Timuçin Binder), İstanbul 2005.
• SUNAY, Reyhan, Tartışılan Egemenelik, Ankara 2007.
• TEZİÇ, Erdoğan, Anayasa Hukuku, 21. Tıpkı Basım, İstanbul 2017.
• TOSUN, Tanju, “Devlet: Nereden Nereye?”, Uluslararası Politikaları Anlamak-Ulus Devleten Küreselleşmeye, Der: Zeynep Dağı, İstanbul 2007.
• TURHAN, Mehmet, “Değişen Egemenlik Anlayışının Hak ve Özgürlüklerin Korunmasına Etkileri ve Türk Anayasa Mahkemesi”, Anayasa Yargısı, C. 20, Y. 2003, s. 215-248. (Turhan, Değişen Egemenlik)
• TURHAN, Mehmet, Anayasal Devlet, 3. Basım, Ankara 2004.
• UYGUN, Oktay , “Üniter ve Federal Devlet Açısından Egemenliğin Bölünmezliği İlkesi”, Cumhuriyetin 75. Yıl Armağanı, İstanbul 1999. (Uygun, Bölünmezlik)
• UYGUN, Oktay, “Küreselleşme ve Değişen Egemenlik Anlayışının Sosyal Haklara Etkisi”, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 20, Y. 2003, s. 250-284.
• UYGUN, Oktay, Devlet Teorisi, 3. Basım, İstanbul 2017. (Uygun, Devlet)
• UYGUN, Oktay, Federal Devlet, 3. Basım, İstanbul 2007. (Uygun, Federal)
• UYGUN, Oktay, Kamu Hukuku İncelemeleri İnsan Hakları, Demokrasi, Hukuk Devleti, Egemenlik, İstanbul 2011. (Uygun, Kamu Hukuku İncelemeleri))
• YILDIRIM, Murat, “Küreselleşme Sürecinde Egemenlik”, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler D., C. 28, No. 1, Mayıs 2004, s. 35-48.
• ZABUNOĞLU, Yahya Kazım, Kamu Hukukuna Giriş, Ankara 1973.