5718 SAYILI MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK VE USUL HUKUKU HAKKINDA KANUN KAPSAMINDA ATIF (RENVOİ) PRENSİBİNİN UYGULANMASI

Yıl 2013, Cilt: XVII Sayı: 3-4, 237 - 283, 01.12.2013

Merve Acun Mekengeç

Öz

Atıf (renvoi) MÖHUK.’da düzenlenen konulardan biridir. Türk Hukuku’nda sadece kişi ve aile hukuku kapsamında ve bir defa uygulanmaktadır. Ancak bu durumun bazı istisnaları vardır. Hâkim uygulanacak hukuku re’sen tespit etmek ve uygulamak zorundadır. Atfın uygulanması gerekirken uygulanmaması, hukukun yanlış uygulanması anlamına gelir. Bu durum bazı sorunlar yaşanmasına neden olabilir. Makalede atıf konusu incelenmiş, istisnalarına yer verilmiş, Yargıtay kararlarına değinilmiş, karşılaştırmalı hukukta, milletlerarası sözleşmelerde konunun düzenlenişi ve önerilerimizle birlikte çalışmamız tamamlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Atıf (renvoi), kişi ve aile hukuku, milletlerarası özel hukuk

The implimentation of the Principle Of Renvoi within the Scope of the Code of İnternational Private and Civil Procedure Laq Numbered 5718

Öz

Renvoi is a subject that regulated in MÖHUK. It can be applied only on scope of personal and family law and it may be taken into conserdation for once, however, this situation has some exceptions.
Judge should determine and apply the applicable law ex-officio. To not to apply the renvoi when it is required means that law does not apply correctly. It may cause some complications.
In this study, the subject of renvoi and it’s exceptions are analyzed, related supreme court decisions are mentioned and concluded by mentioning the regulations in the comparative law, international contract and with some suggestions.

Anahtar Kelimeler

Renvoi, personal and family law, private international law

Kaynakça

• AKINCI, Ziya/DEMİR-GÖKYAYLA, Cemile: Milletlerarası Aile Hukuku, İstanbul 2010.
• ATAMAN-FİGANMEŞE, İnci: “Çifte Vatandaşlık Halinde MÖHUK’un 4. Maddesinin b ve c Bentlerinin Uygulama Alanı”, Prof. Dr. Aysel Çelikel’e Armağan, İstanbul 2001.
• ATAMAN-FİGANMEŞE, İnci: “Lahey Sözleşmelerinde İade ve Devam Eden Atıf ve Bu Konuda Gelişen Yeni Anlayış”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Yıl: 22, Sayı: 2, Yıl: 2002, Prof. Dr. Ergin Nomer’e Armağan (Atıf).
• AYBAY, Rona/DARDAĞAN, Esra: Uluslararası Düzeyde Yasaların Çatışması (Kanunlar İhtilafı), İstanbul 2005.
• AYBAY, Rona/DARDAĞAN, Esra: Uluslararası Düzeyde Yasaların Çatışması (Kanunlar İhtilafı), 2. Baskı, İstanbul 2008 (2008).
• AYGÜN, Musa: “Güncel Gelişmeler Işığında Çekten Doğan Yabancı Un-surlu Uyuşmazlıklara Uygulanacak Hukukun Tespiti”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 61, Sayı: 3, Yıl: 2012.
• BRIGGS, Adrian: The Conflict of Laws, New York 2002.
• CARRUTHERS, M. Janeen: The Transfer Of Property In The Conflict Of Law, New York 2005.
• CLARKSON, CMV./ HILL, Jonathan: Jaffey on the Conflict of Laws, Second Edition, London 2002.
• COLLIER, J. G.: Conflict of Laws, Third Edition, Cambridge University Press, 2001.
• ÇELİKEL, Aysel: “Türk Milletlerarası Özel Hukuku’nda “Atıf” Prensibi’nin Uygulanması”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Sayı: 2, Yıl: 3, 1983.
• ÇELİKEL, Aysel/ERDEM, B. Bahadır: Milletlerarası Özel Hukuk, Yenilenmiş 12. Bası, İstanbul 2012.
• DANIEL, Berlingher Remus: “The Renvoi in Private International Law”, International Journal of Social Science and Humanity, Vol. 3, No. 1, January 2013.
• DARDAĞAN-KİBAR, Esra, “Uluslararası Özel Hukukta Soybağı ve Velayete İlişkin Sorunlar”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2011/1, Prof. Dr. Ata Sakmar’a Armağan.
• DEMİR-GÖKYAYLA, Cemile: “Milletlerarası Özel Hukukta Vesayet”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Ata Sakmar’a Armağan, 2011/1.
• DOĞAN, Vahit: Milletlerarası Özel Hukuk, Gözden Geçirilmiş 2. Baskı, Ankara 2013.
• DOĞAN, Vahit: “Atıf Teorisindeki Yeni Gelişmeler ve Türk Hukuku”, Sel-çuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Süleyman Arslan’a Armağan, C: 6, Yıl: 1998, Sayı: 1-2 (Atıf).
• EKŞİ, Nuray: Yargıtay Kararları Işığında Milletlerarası Miras Hukuku, İstanbul 2013.
• GİRAY, Faruk Kerem: “Milletlerarası Özel Hukuk Hakkaniyetinin 5718 Sayılı MÖHUK Kapsamında Değerlendirilmesi”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: VIII, Sayı: 2, Yıl: 2011, Prof. Dr. Erhan Adal’a Armağan.
• GIRSBERGER, Daniel/HEINI, Anton/ KELLER, Max/KOSTKIEWICZ, Kren, Jolanta/SHIER, Kurt/VISCHER, Frank/VOLKEN, Paul: Zürcher Kommentar zum IPRG, 2. Bası, Zürich 2004.
• GRISWOLD, N. Erwin: “Renvoi Revisted”, Harward Law Review, Volume LI, 1937-1938.
• GÜNGÖR, Gülin: Tabiiyet Hukuku, Ankara 2012.
• NOMER, Ergin: Devletler Hususi Hukuku, Yenilenmiş 20. Bası, İstanbul 2013.
• NOMER, Ergin: Milletlerarası Usul Hukuku, İstanbul 2009.
• NOMER, Ergin/ŞANLI, Cemal: Devletler Hususi Hukuku, 14. Bası, İstanbul 2006.
• NORTH, Peter/ FAWCETT, JJ: Cheshire and North’s Private International Law, Thirteenth Edition, 2004.
• LARKINS, Christopher: “Explain What a “Renvoi” is and Why it is Excluded under the European Choice of Law Rules”, ectil.org/.../Christopher-Larkins-–-Renvoi.aspx .
• SADROLEŞRAFİ, Ali: “Devletler Özel Hukuku’nda Genel Olarak Atıf Teorisi (Renvoi)”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 3 Sayı: 1-2, Yıl: 1987, Prof. Dr. Kudret Ayiter Armağanı.
• SCHREIBER, Ernst Otto: “Doctrine of the Renvoi in Anglo-American Law”, 31 Harv. L. Rev. (1917-1918).
• SEVİĞ, Vedat Raşit: “Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanun ve Atıf, Önsorun, Niteleme Sorunları Açısından Hakkın Korunması Amacı”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Sayı: 1 Yıl: 1982.
• ŞANLI, Cemal/ESEN, Emre/ATAMAN-FİGANMEŞE, İnci: Milletlerarası Özel Hukuk, İstanbul 2013.
• TANRIBİLİR, Feriha Bilge: “5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk Ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un Genel Hükümlerinde Yapılan Değişiklikler Üzerine”, TBB Dergisi, Sayı: 87, Yıl: 2010.
• TEKİNALP, Gülören: “Akdi İlişkilere Uygulanacak Hukuk (MÖHUK. m. 24) ve Zımni Hukuk Seçimi”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Yıl: 1985, Sayı 5.
• TEKİNALP, Gülören/TEKİNALP, Ünal: Avrupa Birliği Hukuku, Güncelleştirilmiş 2. Bası, İstanbul 2000.
• TEKİNALP, Gülören/UYANIK-ÇAVUŞOĞLU, Ayfer: Milletlerarası Özel Hukuk Bağlama Kuralları, İstanbul 2011.
• ULUOCAK, Nihal: Milletlerarası Özel Hukuk Dersleri, İstanbul 1987.
• ULUOCAK, Nihal: “Evlenmenin Şekli Geçerliliğinde “İn Favorem” Atıf Uygulaması”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Sayı: 2, Yıl: 4, 1984.
• UYANIK-ÇAVUŞOĞLU, Ayfer: “Avrupa Birliği’nde Aile Hukukunu Birleştirme Çalışmaları”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2011/1, Prof. Dr. Ata Sakmar’a Armağan.
• UYANIK-ÇAVUŞOĞLU, Ayfer: “Yeni MÖHUK’a Göre Soy Bağı İlişkine Uygulanacak Hukuk Sorunu”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1997/1998-2007/2008 Üniversitemizin ve Fakültemizin 10. Yıl Kuruluş Armağanı, 2008/2.
• WILD, Charles: Conflict of Laws, 150 Leading Cases, London 2003.
• YILMAZ, İlhan: “Türk Hukukunda Yabancılık Unsuru Bakımından Çek”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2001, Prof. Dr. Tur-han Tufan Yüce’ye Armağan.