The Rule of Law in Taivan

Yıl 2009, Cilt: XIII Sayı: 3-4, 133 - 150, 01.12.2009

Tsun-fu Chen Doğan Durna

Öz

TAYVAN’DA HUKUK DEVLETİ

Öz

Hukuk devleti ilkesi; keyfi hükümet gücünü, insan hakları ihlalini yasaklamakta, mahkeme kararlarının, anayasal dayanağı bulunan hukuka eşit şekilde erişim ilkesine dayanmasını sağlamaktadır. Tayvan’da yargı organı kararnamelerin, yönetmeliklerin, kanunların ve anayasa değişikliklerinin denetimi konusunda aktif bir organ olmuştur. Hükümetin yetkisi, hukukîlik ve anayasallık ilkelerince sıkı şekilde kontrol edilmektedir. Fiziksel özgürlük ve ifade özgürlüğü gibi kişisel haklara diğer kaygılara nazaran daha fazla özen gösterilmektedir. Hükümet, halkı uyuşmazlıklarını mahkemeler aracılığıyla çözmeye teşvik etse de, nitelik ve nicelik açısından hukuksal hizmetler henüz etkili ve yeterli değildir. Hukuk devleti uyarınca kişiler hukukun önünde eşittir. Hukuk sistemi herkes için adalet sağlar. Tayvan halkı yargı sisteminin üst kademelerindeki hukukî usullerden daha yüksek standartlarda yararlanırken (örn. Anayasa Mahkemesi), süre giden sorun alt derece mahkemelerde hukuk devleti idealinin nasıl sağlanacağıdır. Şayet daha fazla bilgi, zenginlik ve imkânlara sahip olan davacılar mahkemelerden yararlanır-sa, bu durumda hukuk devleti “sahip olmayanlar” için değil, sadece “sahip olanlar” için mümkün olacaktır. Tayvan’da hukuk devletinin sorunu, iki kademeli bir hukuk sisteminin yürürlükte olmasıdır. Yüksek mahkemelerde yüksek standartta hukukun üstünlüğü sağlanırken hukuka erişim desteği yetersiz kalmaktadır. Bu iki kademeli sistem fakirler için adalet dağıtılmasının sistematik olarak reddine sebep olmaktadır. Tayvan’da fakirlerin mahkemelerden yararlanması için hukuk devletinin göstergesi sayılan bir adli yardım sisteminin geliştirilmesi zorunludur

Anahtar Kelimeler

İki kademeli hukuk sistemi, hukuka erişim, insan hakları

Kaynakça

• A.V.Dicey, İntroduction to the Study of the Law of the Constitution, 184-203, (London: MacMillan&Co., ed., 1959), in J.C. Smith & David N.Weisstub eds., The Western Idea of Law, 446-452 (London: Butterworths, 1983).
• Roger Cotterell, The Sociology of Law,157 (London: Butterworths, 2nd ed., 1992); Masami Ito, The Rule of Law: Constitutional Development, in Arthur Taylor von Mehren ed., Law in Japan, 203 (Cambridge: Harvard University Pres, 1963).
• Franz Michael, “Law: A Tool of Power,” Human Rights in the People’s Republic of China, 33 (Boulder & London: Westview Pres, 1988).
• Tay-sheng Wang, Tayvan, içinde Poh-Ling Tan ed., Asian Legal Systems: Law, Society and Pluralism in East Asia, 124-161 (Sydney: Butterworth, 1997).