“CESSIO BONORUM” YA DA BİLİNEN İSMİYLE “MALVARLIĞININ TERKİ SURETİYLE KONKORDATO”

Yıl 2008, Cilt: XII Sayı: 3-4, 209 - 266, 01.12.2008

Ahmet Başözen Mehmet Üçer

Öz

Malvarlığının terki suretiyle konkordato uygulaması, pozitif düzenleme alanı bulması çok daha eskilere (Roma hukukuna) dayanmaktadır. Borç karşılığında, alacaklı ile borçlunun anlaşarak malvarlığını (ya da malvarlığı üzerindeki tasarruf yetkisini) devretme gibi basit bir temele dayanan malvarlığının terki suretiyle konkordatonun ilk uygulamalarının daha eski toplumlarda aranması akla daha da yakın gelmektedir. Eğer bu konuda yeterli (inandırıcı, gerekçeli) açıklama yapılabilirse, kendi kendimize, belki de, şu gerçeği kabul etmeliyiz: En eski hukuk düzenlerinde dahi uygulama alanı bulan bir hukukî kurumu, Roma hukukunda genel kabul gören ismiyle “cessio bonorum”u; asırlar sonrasında, “malvarlığının terki suretiyle konkordato” ismiyle pozitif düzenlemeye kavuşturduk. Bu çalışma, genel olarak, İcra ve İflâs Kanunu‟nda düzenlenen malvarlığının terki suretiyle konkordatonun madde madde açıklanmasından ziyade, malvarlığının terki suretiyle konkordatonun tarihi kökeni olarak ele alabileceğimiz “cessio bonorum”a, tarihi gelişim sürecinde bu hukukî kurumun günümüz pozitif hukuk düzenimize yansıma biçimine yöneliktir. Amacımız, “cessio bonorum”a yönelik açıklamaların, 4949 sayılı Kanunla düzenleme alanı bulan malvarlığının terki suretiyle konkordatoya yönelik düzenlemelerle ne ölçüde bağdaştığını göstermek; farklılıkları ortaya koymak; belki de pozitif düzenleme yaptığımız hukukî kurumun hiç de yeni olmadığını gözler önüne sergilemektir.

Anahtar Kelimeler

Venditio Bonorum, Şahsa Karşı İcra Usulü, Julia Kanunları, Yemin Beyanı

"CESSIO BONRUM" OR GO BY THE NAME OF "CONCORDATUM BY THE ABANDONMENT OF THE WEALTH"

Öz

Kaynakça

• Altay, Sümer: Teorik ve Pratik Konkordato Hukuku, İstanbul, 1993.
• Ansay, Sabri Şakir: Hukuk İcra ve İflâs Usulleri, Ankara 1960.
• Arar, Kemal: İcra ve İflâs Hükümleri, Cilt. 2/İflas, Ankara, 1945.
• Arens, Peter/Lüke, Wolfgang: Zivilprozessrecht–Erkenntnisverfahren-Zwangsvollstreckung, München 1992.
• Atalay, Oğuz: Konkordato Hukukundaki Değişiklikler, (Türkiye Bankalar Birliği Tarafından Düzenlenen Abant Konferansı, http://www.tbb.org.tr/turkce/konferans/abant adresinden)
• Bandorf, Robert: Der Einfluss der Konkurseröffnung auf die Geschaeft -Prozzessfaehigkeit- und Sachlegitimation des Gemeinschuldners mit einem Anhang, Würzburg 1909.
• Başözen, Ahmet: Müflisin Tasarruf Yetkisi, Ankara 2005.
• Berkin Necmeddin M.: Haczi Caiz Olmayan Eşya ve Alacaklar, (İBD, 1957/5, s.113-124). (Berkin-Haczedilmezlik)
• Berkin Necmeddin M.: İflâs Hukuku, İstanbul 1972. (Berkin-İflas)
• Berkin, Necmeddin M.: İflas Hukukunda Konkordato, İstanbul, 1949.
• Berkin, Necmeddin M.: Konkordato ve İflâs, İstanbul Barosu Dergisi, 1939/3. (Berkin-Konkordato ve İflas)
• Blumenstein, Ernst: Handbuch des Schweizerischen Schuldbetreibungsrechtes, Bern 1911.
• Deliduman, Seyithan: Malvarlığının Terki Suretiyle Konkordato, (İstanbul Barosu Dergisi, 2004/3).
• Deren-Yıldırım, Nevhis: İflâsın Hukuki Mahiyeti, (İÜHFM, 1994/1-4, s. 331-346).
• Di Marzo, Salvatore: Roma Hukuku, (Çev. Ziya Umur), İstanbul 1959.
• Ercan, İbrahim: İcra ve İflas Hukukunda Malvarlığının Terki Suretiyle Konkordato, Konya 2007.
• Fiori, Silvio: Die Glaeubigerversammlung im schweizerischen Konkursrecht, Zürich 1904.
• Fritzsche, Hans/Walder-Bohner, Hans Ulrich: Schuldbetreibung und Konkurs nach schweizerischem Recht, Zürich, Band I/1984, Band II/1993.
• Gerhardt, Walter: Grundbegriffe des Vollstreckungs- und Insolvenzrechts, Stuttgart 1985.
• Gürdoğan, Burhan: İflâs Hukuku Dersleri, Ankara, 1966.
• Hörl, Ulrich: Das straftrechtlich geschützte Vermögen im Konkurs des Gemeinschuldners, Bonn 1998.
• Jaeger, Carl/ Walder, Hans Ulrich/ Kull, Thomas M./ Kottmann, Martin: Bundesgesetzt über Schuldbetreibung und Konkurs, Erlaeutert für den praktischen Gebrauch, Band III, Zürich 1997/2001.
• Jauernig, Otmar: Zwangsvollstreckungs- und Insolvenzrecht, München 1999.
• Karadeniz-Çelebican, Özcan: Roma Hukuku, Ankara 2005.
• Kaser, Max: Das römische Zivilprozeßrecht, München 1966.
• Kaser, Max: Römisches Privatrecht, Ein Studienbuch, München 1992.
• Kohler, J.: Lehrbuch des Konkursrechts, Stuttgart 1891.
• Kohler, J.: Leitfaden des deutschen Konkursrechts für Studierende, Stuttgart 1893.
• Koschaker, Paul/Ayiter, Kudret: Modern Hususi Hukuka Giriş Olarak Roma Hususi Hukukunun Ana Hatları, Ankara 1975.
• Köhn, Kai: Veraeusserungsgeschaefte des Insolvenzschuldners (§§ 80 I, 81 InsO), Hannover Uni-Diss. 2000
• Kuru, Baki: “Konkordato”, (Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü‟nün Düzenlediği İcra ve İflâs Kanunu Değişiklik Tasarısı Hakkında Seminer, Ankara, 1963). (Kuru-Seminer)
• Kuru, Baki: Haczi Caiz Olmayan Şeyler, (AÜHFD, 1962/1-4, s.277-326). (Kuru-Haczedilmezlik)
• Kuru, Baki: İcra ve İflâs Hukuku, Cilt III, İstanbul 1993. (Kuru-İcra III)
• Kuru, Baki: İflâs ve Konkordato Hukuku El Kitabı, İstanbul 2004. (Kuru-El Kitabı)
• Kuru, Baki: İflâs ve Konkordato Hukuku, İstanbul, 1988. (Kuru-İflâs).
• Lateinisch-Deutsch, Ausführliches Handwörterbuch, Berlin 2002.
• Ludwig, Peter: Der Nachlassvertrag mit Vermögensabtertung (Liquidationsvergleich), Diss., Bern 1970.
• Musielak, Hans-Joachim: Grundkurs ZPO, München 1995.
• Necmeddin M. Berkin, “Konkordatonun Hükümleri”, İstanbul Barosu Dergisi, 1949/11. (Berkin-Konkordatonun Hükümleri).
• Papa, Gildo: Die Anwendung der Konkursnormen auf den Nachlassvertrag mit Vermögensabtertung, Diss. Bern 1941.
• Pape, Gerhard/Uhlenbruck, Wilhelm: Insolvenzrecht, München 2002.
• Pekcanıtez, Hakan: İcra-İflâs Hukukunda Şikayet, Ankara 1986.
• Postacıoğlu, İlhan E.: İflâs Hukuku İlkeleri, Cilt I. İflâs, İstanbul 1978.
• Postacıoğlu, İlhan: Konkordato, İstanbul, 1965.
• Rado, Türkan: Roma Hukuku Dersleri, Borçlar Hukuku, İstanbul 1992. (Rado-Roma Hukuku)
• Rado, Türkân: Roma Hukukunda Cebri İcra Usullerinin İnkişafı, İÜHFM, 1944/1-2. (Rado-Roma Hukukunda Cebri İcra).
• Schoch, Hans: Die juristische Natur der Pfaendung und der Vermögensbeschlagnahme im Konkurs, Uni-Zürich Diss., Zürich 1940.
• Schwarz, Andreas B.: Roma Hukuku Dersleri, İstanbul 1945.
• Seuffert, Lothar: Deutsches Konkursprozessrecht, Leipzig 1899. (Seuffert Konkursprozessrecht)
• Seuffert, Lothar: Zur Geschichte und Dogmatik des Deutschen Konkursrechts, Leipzig 1888. (Seuffert-Geschichtliche und Dogmatik)
• Smid, Stefan: Grundzüge des Insolvenzrechts, München 2002.
• Smid, Stefan: Insolvenzordnung (InsO) mit Insolvenzrechtlicher Vergütungsverordnung (InsVV), Kohlhammer Kommentare, Stuttgart 2001.
• Tahiroğlu, Bülent/Erdoğmuş, Belgin: Roma Usul Hukuku, İstanbul 1985.
• Tanrıver, Süha/Deynekli, Adnan: Konkordatonun Tasdiki, Ankara, 1996.
• Tanrıver, Süha: Konkordato Komiseri, Ankara, 1993.
• Thomas, Heinz/Putzo, Hans: Zivilprozessordnung-Kommentar, München 2002.
• Türkoğlu-Özdemir, Gökçe: Roma İcra Hukuku, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2004/1-2.
• Uhlenbruck, Wilhelm: Konkursordnung-Kommentar, München 1994.
• Ulukapı, Ömer: Konkordatonun Feshi, Konya 1998.
• Umar, Bilge: İcra ve İflâs Hukukunun Tarihi Gelişmesi ve Genel Teorisi, İzmir, 1973.
• Umur, Ziya: Roma Hukuku Ders Notları, İstanbul 1987. (Umur-Ders Notları)
• Umur, Ziya: Roma Hukuku -Tarihi Giriş-Kaynaklar-Umumi Mefhumlar Hakların Himayesi, İstanbul 1984. (Umur-Tarihi Giriş)
• Uyar, Talih: Haczi Caiz Olmayan Mallar ve Haklar, (Dr. A. Recai Seçkin‟e Armağan, Ankara 1974, s.551-586).
• Üstündağ, Saim: İcra Hukukunun Esasları, İstanbul 2000. (Üstündağ-İcra)
• Üstündağ, Saim: İflâs Hukukunun Esasları (İflâs, Konkordato, İptal Davaları), İstanbul 2002. (Üstündağ-İflas)
• Von Woess, Friedrich: Personalexecution und cessio bonorum im römischen Reichrecht, (Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung, 1922/43, s.485–530).
• Yılmaz, Ejder: Devlet Malları Hak ve Rüçhanlığına Sahip Malların Haczedilememesi (Yaşar Karayalçın‟a 65 inci Yaş Armağanı, Ankara 1988, s.600–611). (Yılmaz-Devlet Malları)
• Zabunoğlu, Yahya: Konkordato İle İlgili Görüşmeler, (Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü‟nün Düzenlediği İcra ve İflâs Kanunu Değişiklik Tasarısı Hakkında Seminer, Ankara, 1963).
• Zimmermann, Walter: Zivilprozessordnung mit Gerichtverfassungsgesetz und Nebengesetzen- Kommentar anhand der höchstrichterlichen Rechtsprechung, Heidelberg 1995.