ÖZEN YÜKÜMLÜLÜKLERİ İLE SÖZLEŞMEDEN DOĞAN KORUMA YÜKÜMLÜLÜKLERİNİN İSPAT YÜKÜ BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2008, Cilt: XII Sayı: 3-4, 267 - 279, 01.12.2008

Betül Tiryaki

Öz

Haksız fiillerden doğan sorumluluk kapsamındaki özen yükümlülükleri ile sözleşmeden doğan sorumluluk kapsamındaki koruma yükümleri arasında temelde bir fark bulunmamaktadır. Hatta, “sözleşme görüşmelerinden doğan sorumluluk” (culpa in Contrahendo) kurumu da, haksız fiil hukukundaki özen yükümlülüklerinin sözleşme hukukuna nakledilebilmesi için oluşturulmuştur. Özen yükümlülüklerinin sözleşme hukuku alanına koruma yükümlülükleri olarak nakledilmesiyle yükümlerin özünde bir değişiklik yapılmış değildir. Koruma yükümlerini kapsayan sözleşmenin müspet ihlaline ilişkin davalarda da, iki yükümlülük türü arasındaki tek fark, yükümlülüklerin dayandığı kanun maddeleri olarak gösterilmektedir. Sözleşme yapmak amacıyla bir araya gelen, sosyal temasa geçen kişilerin, bu andan itibaren birbirlerine zarar verememek için her türlü özeni göstermesini gerekli kılan koruma yükümleri ile haksız fiil hukukundaki özen yükümlülükleri birbirine paralel kavramlardır. Bununla birlikte, sözleşmeden veya sözleşme benzeri ilişkilerden doğan edim yükümleri ve koruma yükümlerinin ihlali halinde, zarar görenin değil, zarar verenin, ispatla yükümlü bulunmasına karşılık; haksız fiiller bakımından özen yükümlülüklerinin ihlali halinde, zarar gören kişiden haksız fiil sorumluluğunun doğabilmesi için gerekli tüm şartları, özellikle failin kusurlu olduğunu, MK m. 6 uyarınca ispat etmesi beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Haksız Fiil Sorumluluğu, İfa ve Bütünlük Menfaati, Edim Yükümlülükleri

COMPARISON OF PRUDENCE OBLIGATIONS AND CONTRACTUAL PROTECTION OBLIGATIONS IN TERMS OF BURDEN OF PROOF

Öz

Kaynakça

• ATAMER, Yeşim M.: Haksız Fiillerden Doğan Sorumluluğun Sınırlandırılması, Özellikle Uygun Nedensellik Bağı ve Normun Koruma Amacı Kuramları, İstanbul 1996.
• BAYGIN, Cem: Culpa in Contrahendo Sorumluluğu ve Amerikan Hukukundaki Uygulaması, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi (AÜEHFD) 2000, C. IV, Sa. 1-2, s. 345-377.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 9. Bası, İstanbul 2006.
• EREN, Fikret: Hukuka Aykırılık Bağı veya Normun Koruma Amacı Teorisi, Koloğlu’ya Armağan, Ankara 1973, s. 461-491 (EREN, Armağan)
• FRANZ, Birgit: Qualitätssicherungsvereinbarungen und Produkthaftung, Band 179, 1. Auflage, Baden-Baden 1995.
• GILCHER, Bernd: Produkthaftung für Dienstleistungen, Strassburg 1994.
• HATEMİ, Hüseyin: Borçlar Hukuku Genel Bölüm, C. II, Sözleşme Dışı Sorumluluk Hukuku, 2. Bası, İstanbul 1998.
• HEUER, Uwe-Jens: Rechtsichere Verträge zur Gewährleistung der Produktsicherheit und zum Ausschluss von Produkthaftung, Hannover 1998.
• KILIÇOĞLU, M. Ahmet: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 10. Bası, Ankara 2008.
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip/ HATEMİ, Hüseyin/ SEROZAN, Rona/ARPACI, Abdülkadir: Borçlar Hukuku Genel Bölüm, C. I, Borçlar Hukukuna Giriş, Hukuki İşlem, Sözleşme, 4. Bası, İstanbul 2008.
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip/ HATEMİ, Hüseyin/ SEROZAN, Rona/ARPACI, Abdülkadir: Borçlar Hukuku genel Bölüm, C. III, İfa, İfa Engelleri, Haksız Zenginleşme, 4. Bası, İstanbul 2006.
• LARENZ, Karl: Lehrbuch des Schuldrechts, Band 1: Allegemeiner Teil, 14. Auflage, München 1987.
• OĞUZMAN, Kemal/ÖZ, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 4. Bası, İstanbul 2005.
• OFTINGER, Karl: Schweizerisches Haftplichtrecht, Band 1: Allegemeiner teil, 4. Auflage, Zürich 1975.
• ÖZTAN, Bilge: İmalatçının Sorumluluğu, Ankara 1982.
• ÖZEL, Çağlar: Tüketicinin Korunması Açısından Ayıplı Maldan Doğan Sorumluluk Kapsamında Yapımcının Sorumluluğu Sorunu, Prof. Dr. M. Kemal Oğuzman'ın Anısına Armağan, İstanbul 2000.
• REİSOĞLU, Safa: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 14. Bası, İstanbul 2000.
• REICH, Norbert/ MICKLITZ, W. Hans: Europäisches Verbraucherrecht, 4. Auflage, Baden-Baden 2003. SEROZAN, Rona: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 2. Bası, İstanbul 2006. (SEROZAN, Özel)
• SEROZAN, Rona: Edim Yükümlerinden Bağımsız Borç İlişkisi, MHAD 1968, Sa. 3.(SEROZAN, Edim)
• STOLL, Hans: Die Beweislastverteilung bei Positiven Vertragsverletzungen, Festschrift für Fritz von Hippel, Tübingen 1967.
• TANDOĞAN, Haluk: Türk Mes'uliyet Hukuku, Akit Dışı ve Akdi Mes'uliyet, Ankara 1961.
• TEKİNAY, Selahattin, Sulhi/AKMAN, Servet/BURCUOĞLU, Haluk/ALTOP, Atilla: Tekinay Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 7. Bası, İstanbul 1993.
• TUNÇOMAĞ, Kenan: Borçlar Hukuku, C. I, Genel Hükümler, 4. Bası, İstanbul 1969.
• von TUHR, Andreas: Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı, (Çev. EDEGE, Cevat ), C. I-II, Ankara 1983.