GEN ANALİZLERİ ve MUKAYESELİ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELER

Yıl 2005, Cilt: IX Sayı: 3-4, 355 - 382, 01.12.2005

Yusuf Büyükay

Öz

İnsanlar üzerindeki gen analizlerinin, hukuki açıdan onların çekirdek alanlarına (özel alanına, şahsiyet haklarına) bir tecavüz teşkil edebileceğine bir çok defa işaret edilmiştir. Belirli bir hastalık hakkında bu teknik ile elde edilen bulgular, yalnızca düzeltilemez (irreversible) kesin bilgiler anlamına gelmemektedir. Bunlar ayrıca insanların bireysel anlayışları, gelecekteki tutumları ve bütünüyle yaşam düşünceleri (taslak/plan) üzerinde potansiyel etkilere de sahiptirler. Bu durum yalnızca hasta ya da riziko taşıyıcısı (ya da kobay/Proband) olarak gen yapısı araştırılan kişiyi ilgilendirmemekte, bunun yanında bu kişilerin şimdiki ve gelecekteki akrabalarını da ilgilendirmektedir. Genetik bulguların hasta-doktor ilişkileri, aile planlaması, iş ve sigorta ilişkileri üzerinde potansiyel etkileri oldukça geniştir.
Gen analizlerinin hukuki yönü ile ilgili olarak yapılan çalışmalarda dikkat çekilen en Önemli iki husus, şahsiyet haklarının korunması ve insanlık onurudur.

Anahtar Kelimeler

Gen, İlaç Endüstrisi, Preimplantasyon

THE GENOME ANALYSES AND THE REGULATIONS ABOUT THEM IN COMPARATIVE LAW

Öz

Kaynakça

• GÜRSOY, Gencay, Tıpta Bugünden Geleceğe, www.istabip.org.tr/genel/ggürsoy.asp.
• MEMİŞ, Tekin/YILDIRIM, M. Fadıl, Soybağının Belirlenmesinde Gen Analizlerinin Kullanılması ve Yarattığı Hukuki Sorunlar, AÜEHFD, 2004, C. VIII, S. 1-2.
• SIMON, Jürgen,/ BRAUN, Susanne, Rechtsdogmatische Prinzipien der biomedezinischen Forschung, Informationes Theologiae Europae, Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, Newyork, Oxford, Wien, 2003.