BİR KORUMA TEDBİRİ OLARAK YURTDIŞINA ÇIKARMAMA

Yıl 2003, Cilt: VII Sayı: 1-2, 161 - 198, 01.06.2003

Mahmut Koca

Öz

Yurtdışına çıkarmama, bireyin temel hak ve özgürlüklerinden birisi olan seyahat özgürlüğünü sınırlayan, yurtdışına çıkma hakkını ortadan kaldıran bir koruma tedbiridir. Dolayısıyla koruma tedbirlerine ilişkin özellikler ve bulunması gereken önkoşullar bu koruma tedbiri için de geçerlidir. Ancak bu koruma tedbirinin en önemli özelliği, bağımsız bir koruma tedbiri olmamasıdır. Yurtdışına çıkarmama, doktrinin bütün koruma tedbirlerinin bir ön koşulu saydığı, kanunumuzun ise tutuklamanın bir koşulu olarak yer verdiği, oranlılık ilkesinin zorunlu bir sonucu olarak tutuklamanın yerine geçen bir tedbirdir. Biz bu çalışmada, ilk olarak, yurtdışına çıkma özgürlüğü ve bunun sınırlandırılmasının uluslararası metinlerde, 1982 Anayasasında ve Pasaport Kanununda nasıl düzenlendiğini inceleyeceğiz. Daha sonra ise, oranlılık ilkesinin bir gereği olarak, tutuklama yerine uygulanabilecek daha hafif koruma tedbirlerinden biri olan yurtdışına çıkarmamayı ele alacağız. Pasaport Kanununun 22. maddesinde belirtilen ve İçişleri Bakanlığınca yurtdışına çıkışları mahzurlu görülenlerle, vergi borcu olanlara getirilen çıkış yasağı, bir ceza muhakemesi koruma tedbiri olmadığından, bunlar üzerinde fazla durmayacağız.

Anahtar Kelimeler

1982 Anayasası, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu, Pasaport Kanunu, Seyahat Özgürlüğü, Tutuklama

Kaynakça

• Centel, Nur/Zafer, Hamide; Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul, 2003.
• Centel, Nur; Ceza Muhakemesi Hukukunda Tutuklama ve Yakalama, İstanbul, 1992.
• Kunter, Nurullah/Yenisey, Feridun; Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 11.Bası, İstanbul, 2000.
• Öztürk, Bahri/Özbek, Veli Özer/Erdem, Mustafa R.; Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 6. Baskı, Ankara, 2001.
• Tosun, Öztekin; Türk Suç Muhakemesi Hukuku Dersleri, C.I, Genel Kısım, 4.Bası, İstanbul, 1984.
• Yurtcan, Erdener; Ceza Yargılaması Hukuku, 6.Baskı, İstanbul, 1996.