PARTİ SİSTEMLERİ VE TÜRKİYE UYGULAMALARI

Yıl 2003, Cilt: VII Sayı: 1-2, 271 - 282, 01.06.2003

Murat Yanık

Öz

Sosyal, ekonomik, siyasal ve kültürel etkenlere bağlı olarak partilerin sayısı, büyüklüğü, önemi, aralarındaki ilişkiler ve iktidar stratejileri ülkeden ülkeye değişir. Bu nedenle de her siyasal rejimin kendisine özgü parti sistemi vardır. Parti sistemlerinin sınıflandırmasında genellikle partilerin sayı ölçütü esas alınmış ve ülkedeki parti sayısına göre tek parti, iki parti ve çok parti sistemleri olarak ayrıma tabi tutulmuşlardır. Ancak daha önce belirttiğimiz gibi bu klasik ayrım son zamanlarda yoğun eleştirilere uğramış ve parti sistemlerinin saptanmasında tek başına sayı ölçütünün yeterli olmadığı belirtilmiştir. Gerçekten, parti sistemleri ayrımı yapılırken, sayı ölçütünün yanında, partilerin kuvvet oranları, karşılıklı ilişkileri, sosyolojik nitelikleri, ideolojik tutum ve davranışları gibi faktörleri de hesaba katmak gereklidir. Biz çalışmamızda sayı kriterini esas almakla beraber, ayrıca yukarda belirttiğimiz etkenleri de dikkate alarak, parti sistemlerini önce “yarışmacı” ve “yarışmacı olmayan” biçiminde ikiye ayıracağız.

Anahtar Kelimeler

Yarışmacı Olmayan Sistemler (Tek Parti Sistemleri), Yarışmacı Sistemler, İktidar, 2820 sayılı Siyasal Partiler Kanunu, Siyasi Eğilim

Kaynakça

• AKÇALI, Nazif, Siyaset Bilimine Giriş, İzmir 1991.
• DUVERGER, Maurice, Siyasal Partiler, Çev. Ergun Özbudun, Bilgi Yayınevi, İkinci Basım, Ankara 1974.
• KAPANİ, Münci, Politika Bilimine Giriş, Bilgi Yayınevi, 7. Baskı, Ankara 1995.
• TEZİÇ, Erdoğan, Anayasa Hukuku, İkinci Bası, Beta Basım, İstanbul 1991.