E. 2019/115 Numaralı Anayasa Mahkemesi Kararının İdari Yargılama Hukukunda Usuli Kazanılmış Hak İlkesinin Uygulanışı Bakımından Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 1, 93 - 121, 28.06.2022

Müzeyyen Eroğlu Durkal Fatma Otkan

Öz

Medeni yargılama hukuku kökenli usuli kazanılmış hak ilkesi, Danıştay içtihatlarıyla da kabul edilmiş ve idari yargılama hukukunda uygulanmaya başlanmıştır. Söz konusu ilke, idari yargılama hukukunun özelliklerine uygun olmadığı yönünde eleştirilmişse de bir süre içtihatlarla uygulandıktan sonra İYUK 50/4. madde hükmü ile kanuni bir dayanağa kavuşturulmuştur. Usuli kazanılmış hak ilkesinin uygulanışına yönelik eleştiriler, ilkenin kanuni dayanağı olan İYUK 50/4. madde hükmü üzerinde de devam etmiştir. İtiraz yolu ile Anayasa Mahkemesi’nin önüne götürülen İYUK 50/4. madde hükmüne ilişkin Anayasa Mahkemesi’nin vermiş olduğu 2019/115 Esas numaralı karar, usuli kazanılmış hak ilkesinin uygulanışına ilişkin bazı hususları açıklığa kavuşturarak Danıştay uygulamasına yön vermiş gözükmektedir. Anayasa Mahkemesi’nin usuli kazanılmış hak ilkesi kapsamında İYUK 50/4. madde hükmüne ilişkin yorumları usuli kazanılmış hak ilkesinin, idari yargılama hukukunda ne şekilde uygulanması gerektiğinin açıklığa kavuşturulması bakımından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Usuli Kazanılmış Hak, İdari Yargılama Hukukunda Usuli Kazanılmış Hak İlkesi, Anayasa Mahkemesi Kararı, İYUK 50/4. Madde Hükmü, Mahkeme Kararlarına Karşı Güvenin Korunması, Adil Yargılanma Hakkı, Hukuki Güvenlik ve Belirlilik, Usul Ekonomisi

Evaluation of the Constitutional Court Decision Numbered E:2019/115 in terms of the Application of the Principle of Procedural Vested Rights in Administrative Procedure Law

Öz

The principle of procedural vested rights, which originated in civil procedure law, was also accepted by the case law of the Council of State and started to be implemented in administrative procedure law. Although the principle was criticized as not being compatible with the characteristics of the administrative procedure law, it was given a legal basis with the provision of article 50/4 of the İYUK, after being implemented for a while with the procedure. Criticisms regarding the implementation of the principle of procedural vested rights continued on the provision of article 50/4 of the IYUK, which is the legal basis of the principle. The decision of the Constitutional Court with the number 2019/115 regarding the provision of article 50/4 of the İYUK, which was brought before the Constitutional Court by appeal, seems to have given direction to the implementation of the Council of State by clarifying some issues regarding the implementation of the principle of procedural vested rights. The interpretations of the Constitutional Court on the provision of article 50/4 of the IYUK within the scope of the principle of procedural vested rights are important in terms of clarifying how the principle of procedural vested right should be applied in administrative procedure law.

Anahtar Kelimeler

Procedural Vested Rights, Principle of Procedural Vested Rights in Administrative Procedure, Constitutional Court Decision, IYUK 50/4 Rule, Protection of Confidence Against Court Decisions, Right to Fair Trial, Legal Security and Certainty, Procedural Economy

Kaynakça

• Akgündüz, Güzin/Saltık, Saadettin. “Usul Hukukunda Kazanılmış Hak”. TBBD. C. 2, S. 2, 1993, s. 165-177.
• Akgül, Mehmet Emin. “‘İdari Yargılama Usul Kanundaki Usuli Kazanılmış Hakkın Hukuk Devletinde Bir Yeri Var Mıdır?’ İYUK MD. 50/4"ü İptal Etmeyen Anayasa Mahkemesi Kararının Eleştirisi”. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. C. 26, S. 1, 2022, s. 311-345.
• Akyılmaz, Bahtiyar/Sezginer, Murat/Kaya, Cemil. Açıklamalı- İçtihatlı Türk İdari Yargılama Hukuku. Savaş Yayınevi, Ankara 2019.
• Akyüz, Uzdem. “Temyiz Davaları ve Diğer İdari Davalardan Farklılıkları ile Sonuçları”. İdare Hukuku ve İdarî Yargı ile İlgili İncelemeler III, Danıştay Tasnif ve Yayın Bürosu Yayınları, Ankara 1986.
• Alangoya, Yavuz/Yıldırım, M. Kamil/Deren Yıldırım, Nevhis. Medeni Usul Hukuku Esasları. 8. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul 2011.
• Atalı, Murat. “Usuli Müktesep Hak Kavramı ve Bozma Kararının Bağlayıcılığı”. Yargıtay Dergisi. C. 44, S. 3, 2018, s. 457-502.
• Bilge, Necip/Önen, Ergün. Medeni Yargılama Hukuku Dersleri. 3. Baskı, Sevinç Matbaası, Ankara 1978.
• Candan, Turgut. Açıklamalı İdari Yargılama Usulü Kanunu. 8. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2020.
• Coşkun, Sabri/Karyağdı, Müjgân. İdari Yargılama Usulü- Örnek İçtihatlar Yorumlar. Seçkin Yayınevi, Ankara 2001.
• Çağlayan, Ramazan. İdari Yargı Kararlarına Karşı Başvuru Yolları (Fransa-Türkiye: Mukayeseli Bir Deneme). Seçkin Yayınevi, Ankara 2017.
• Duran, Lütfi. “İdarî Yargı Adlîleşti”. İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi. Sarıca'ya Armağan, S. 1-3, Y. 3, 1982, s. 53-83.
• Eroğlu, Orhan. “Usuli Kazanılmış Hakkın Sınırlarının Belirlenmesinde Yaşanan Sorunlar Üzerine Bir Değerlendirme”. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. C. 5, S. 6, 2018, s. 163-184.
• Gözler, Kemal. “Yorum İlkeleri”. Anayasa Hukukunda Yorum ve Norm Somutlaşması. Ankara, KHP ve TBB Ortak Yayını, 2013, (http://www.anayasa.gen.tr/yorum-ilkeleri-kitaptan.pdf ).
• Hatemi, Hüseyin. Medeni Hukuk'a Giriş. 7. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2013.
• Kaplan, Gürsel. “İdari Yargılama Hukukunda Usulü Kazanılmış Hak”. Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi. C. VIII, S. 1- 2, 2004, s. 115-154.
• Kırca, Çiğdem. “Örtülü (Gizli) Boşluk ve Bu Boşluğun Doldurulması Yöntemi Olarak Amaca Uygun Sınırlama (Teleologische Reduktion)”. AÜHFD. C. 50, S. 1, 2001, s. 91-120.
• Kuru, Baki. Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. 5. 6. Baskı, Demir Demir Yayıncılık, İstanbul 2001.
• Kuru, Baki. “Usûlî Müktesep Hak (Usûle İlişkin Kazanılmış Hak)”. Makaleler, Arıkan Yayınları, İstanbul 2006, s. 329-341.
• Odyakmaz, Zehra. Türk İdari Yargılama Usulünde Kararlara Karşı Başvuru Yolları. Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul 1993.
• Özkan, Gürsel. “Danıştay Kararları Işığında İdari Yargılama Hukukunda Usuli Kazanılmış Hak İlkesi”. Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. C. 2, S. 1, 2014, s. 11-48.
• Öztürk, İlhami. “İdari Yargılama Hukukunda Temyiz İncelemesinin Usuli Kazanılmış Haklar Açısından Sınırlandırılması”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. C. 12, S. 1, 2008, s. 1027-1043.
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet. Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı. 8. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2020.
• Pekcanıtez, Hakan. “Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Erozyon Süreci”. TBBD. C. 30, S. 133, Kasım 2017, s. 211-260.
• Postacıoğlu, İhsan E./Sümer, Altay. Medeni Usul Hukuku Dersleri. 7. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2015.
• Şavata Tanverdi, Ayşe Banu. “Medeni Usul Hukukunda Kazanılmış Haklar Özellikle Usuli Kazanılmış Haklar”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi SBE, 1993.
• Tuluay, Metin. “Usule İlişkin Kazanılmış Hak”. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. C. 2, S. 2, 1984, s. 61-67.
• Ulusoy, Ali D. İdari Yargılama Hukuku. 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2020.
• Üstündağ, Saim. Medeni Yargılama Hukuku C. I-II. 4. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 1989.
• Zabunoğlu, Yahya. İdare Hukuku C. 2. Yetkin Yayınları, Ankara 2012.