Regarding Bills of Exchange Drawn as Collateral and Abstractness Principle

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 2, 675 - 722, 28.12.2022

Muhammet Can Karıksız

Öz

Teminat Amacıyla Düzenlenen Kambiyo Senetleri ve Soyutluk İlkesi

Öz

Teminat senetleri (teminat bonosu, teminat poliçesi, teminat çeki), tarafların temel borç ilişkisi kapsamında edimin ifasını güvence altına alması amacıyla düzenlenen senetlerdir. Edim ifa edilmediği taktirde teminat senedi vasıtasıyla, lehtar tarafından kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip başlatılabilecek veya senet ciro ve zilyetliğin devri yoluyla tedavül edilme imkânı bulabilecektir. Bu bağlamda teminat senedi düzenlenmesinin uygulamada kabul gören farklı yolları mevcuttur. Bu yolların kambiyo senetlerinin mücerretliğini nasıl etkileyeceği ise çalışmamızın temel konusudur. Konuyla alakalı hukuki çelişkiler, teminat amacıyla kambiyo senedi tanzim edildiği taktirde ortada geçerli bir kambiyo senedinin varlığından bahsedilip bahsedilemeyeceği hususundan kaynaklanmaktadır. Bu sorun ise soyutluk ilkesinde tezahür eden ‘’kayıtsız ve şartsız belir bir bedeli ödeme/havale vaadi’’ unsuruna dayanmaktadır. Teminat senetleriyle alakalı olarak mevzuatta herhangi bir düzenlemenin mevcut olmaması, Yargıtay kararlarını ve öğretideki görüşlerini daha da incelemeye değer kılmaktadır. İlgili Yargıtay kararlarında en temel tartışma konusu; teminat amacıyla kambiyo senedi ihdas etme durumunun soyutluk ilkesini ihlal edip etmediğidir. Çalışmamızda kıymetli evrakın temel prensibi olan soyutluk ilkesinin teminat senetlerine olan etkisi üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

İspat, kambiyo senetleri, soyutluk ilkesi, teminat senetleri, tedavül anlaşması, teminat kayıtları.

Kaynakça

• Referans1 : Adıgüzel, Burak. ‘’ Yargıtay Kararları Işığında Kambiyo Senetlerinde Bile Bile Borçlu Zararına Hareket’’. Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi. C. IV, S. 2, 2018, s. 129-148.
• Referans2: Arslanlı, Halil. Ticari Senetler Dersleri, Sermet Matbaası, 3. Baskı, İstanbul 1954.
• Referans3: Atay, Egemen. Kambiyo Senetlerinde Teminat Kaydı, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2020.
• Referans4: Bahtiyar, Mehmet. Kıymetli Evrak Hukuku, 18. Bası, Beta Yayıncılık, İstanbul 2020.
• Referans5: Bozer, Ali/ Göle, Celal. Kıymetli Evrak Hukuku, 10. Bası, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 2021.
• Referans6: Bozkurt, Tamer. Kıymetli Evrak Hukuku, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2021.
• Referans7: Coşkun, Mahmut. Hukuki ve Cezai Yönleriyle Kıymetli Evrak Hukuku, 6. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• Referans8: Çamoğlu, Ersin. Kıymetli Evrak Hukukunun Temel İlkeleri, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2021.
• Referans9: Doğan, Özgür. Kambiyo Senetlerinde Geçersizlik Defileri, Seçkin Yayıncılık. Ankara 2020.
• Referans10: Domaniç, Hayri. Kıymetli Evrak Hukuku, 2. Baskı, Eğitim Yayınları, İstanbul 1975.
• Referans11: Domaniç, Hayri. Kıymetli Evrak Hukuku ve Uygulaması Türk Ticaret Kanunu Şerhi 4, Temel Yayınları, İstanbul 1990.
• Referans12: Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 25. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara 2020.
• Referans13: Google. ‘’Lexpera’’. https://www-lexpera-com-tr, E.T. 01.10.2022.
• Referans14: Gönen, Eriş. Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine göre Kıymetli Evrak, 2.Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016.
• Referans 15: İnan, Nurkut. Türk Hukukunda Hatır Senetleri ve Özellikle Hatır Bonoları, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 1969.
• Referans16: Kendigelen, Abuzer. Çek Hukuku, 6. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2021.
• Referans17: Kendigelen, Abuzer. Hukuki Mütalaalar C. XII, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2015.
• Referans18: Kendigelen, Abuzer/ Kırca, İsmail. Kıymetli Evrak Hukuku, 5. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2021.
• Referans19: Kınacıoğlu, Naci. Kıymetli Evrak Hukuku, 2. Baskı, Gazi Üniversitesi Basın Yayın Yüksekokulu Basımevi, Ankara 1984.
• Referans20: Kuru, Baki/Aydın, Burak. İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 6. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2021.
• Referans21: Odman Boztosun, N. Ayşe. ‘’ Kambiyo Senetlerinde Teminat Kaydı’’. Legal Hukuk Dergisi. S. 53, 2007, s. 1487-1500.
• Referans22: Öztan, Fırat. Kıymetli Evrak Hukuku, 2. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 1997.
• Referans23: Poroy, Reha/ Tekinalp Ünal. Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, 24. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2021.
• Referans24: Reisoğlu, Seza. Çek Hukuku, Ankara 2011.
• Referans25: Reisoğlu, Seza. Türk Kefalet Hukuku, Ajans Türk Matbaası, Ankara 1964.
• Referans26: Sarıkaya, Merve. Kambiyo Senetlerinde Teminat Kaydı. Vedat Kitapçılık, İstanbul 2018.
• Referans27: Sayhan, İsmet. Kambiyo Senetlerinde Mücerretlik İlkesi ve Bedel İlişkisi. Yetkin Yayınları, Ankara 2006.
• Referans28: Sungurbey, İsmet. Borç İkrarı ve Borç Vaadi, Akgün Matbaası, İstanbul 1957.
• Referans29: Süphandağ, Yavuz. Kıymetli Evrak Hukuku, 2. Baskı, Bilge Yayınevi, Ankara 2013.
• Referans30: Ülgen, Hüseyin/ Helvacı, Mehmet/ Kaya, Arslan/ N. Füsun, Nomer Ertan. Kıymetli Evrak Hukuku, 14. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2021.
• Referans31: von Tuhr, Andreas. Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı, Çev. Cevat Edege, Yargıtay Yayınları, Ankara 1983.
• Referans32: Yavaş, Murat. Senetle İspat ve Senede Karşı Senetle İspat Kuralları ile Bu Kuralların İstisnaları, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2020.
• Referans33: Yenipınar Berberoğlu, Filiz. Hukuk Davalarında İspat, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.