Legal Principles on Exploration and Operation of Geothermal Resources in Turkey

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 2, 475 - 520, 28.12.2022

Onur Kaplan

Öz

The fact that the use of geothermal resources has less negative effects on the environment compared to the use of fossil fuels has increased the orientation to these resources over time. In particular, geothermal resources, which are evaluated in order to meet the requirements such as electricity generation and heating, as well as creating a healthy and balanced environment, are also regulated in the legal order. In this context, it is seen that some regulations have been made in the legal order in Turkey, which has an important potential in terms of geothermal resources, in order to reduce foreign dependency on electricity energy production. Within the framework of the Geothermal Resources and Natural Mineral Waters Law No. 5686 enacted in 2007, besides the exploration and operation of geothermal resources, it is seen that concepts such as administrative share and blocked areas are also discussed depending on these activities. In fact, exploration and operation activities for geothermal resources are possible with a license expressing the permission document to be given by these authorities on the basis of priority by making a request to the competent administrative authorities. In addition, it is possible for the said licenses to be transferred to other persons depending on the transfer and/or time. For this reason, depending on the licenses issued by the administrative authorities, the nature and content of the rights and obligations of the license holders should also be examined separately. In this context, the regime to benefit from geothermal resources as a property under the authority and disposal of the state will be explained, and the procedures and principles of explo-ration and operation activities carried out in the areas where these resources are located will be examined by evaluating the judicial decisions.

Anahtar Kelimeler

Energy, Geothermal, License, Administration, Environment

Türkiye’de Jeotermal Kaynakların Aranması ve İşletilmesi Faaliyetlerinin Tabi Olduğu Hukuki Esaslar

Öz

Enerji üretiminde jeotermal kaynakların kullanımının fosil kaynakların kul-lanımına nazaran çevreye olumsuz etkilerinin daha az oluşu, bu kaynaklara yönelimi artırmıştır. Özellikle, sağlıklı ve dengeli bir çevrenin oluşturulmasının yanında elektrik enerjisi üretimi, ısınma gibi gereksinimlerin karşılanması maksadıyla değerlendirilen jeotermal kaynaklar, hukuk düzeninde ayrıca düzenlenmiştir. Bu kapsamda elektrik enerjisi üretimi konusunda dışa bağımlılığın azaltılması doğrultusunda, jeotermal kaynaklar bakımından önemli bir potansiyele sahip olan Türkiye’de hukuk düzeninde bazı düzenlemelerin yapıldığı görülmektedir. 2007 yılında çıkarılan 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Ka-nunu çerçevesinde jeotermal kaynakların aranması ve işletilmesi yanında bu faaliyetlere bağlı olarak idare payı, bloke alanlar gibi kavramların da ele alındığı görülmektedir. Esasen jeotermal kaynaklara dair arama ve işletme faaliyetleri, yetkili idari makamlara talepte bulunarak öncelik esasına dayalı biçimde bu makamların vereceği izin belgesini ifade eden ruhsatla mümkün olmaktadır. Bununla birlikte söz konusu ruhsatların devri ve/veya zamana bağlı olarak başka kişilere intikal etmesi mümkündür. Bu nedenle idari makamlar tarafından verilen ruhsat-lara bağlı olarak, ruhsat sahibi kişilerin hak ve yükümlülüklerin niteliğinin ve içe-riğinin de ayrıca irdelenmesi gerekir. Bu bağlamda devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan bir mal olarak jeotermal kaynaklardan yararlanmanın tabi olduğu rejim açıklanarak, bu kaynakların bulunduğu alanlarda gerçekleştirilen arama ve işletme faaliyetlerinin usul ve esasları, yargı kararları da değerlendirilmek sure-tiyle incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Enerji, Jeotermal, İdare, Ruhsat, Çevre., Energy, Geothermal, License, Administration, Environment

Kaynakça

• Acar, Saadet/Köseoğlu, Hasan. “Jeotermal Suların Uygulama Alanları ve Çevresel Problemler”. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi. S. 28 (Özel Sayı), 2021, s. 325-332.
• Akel, Yeliz Neslihan. 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu’nda Yasaklama Kararları ve Kararlara Karşı Başvuru Yolları. On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2018.
• Akıllıoğlu, Tekin. İnsan Hakları-I: Kavram, Kaynaklar ve Koruma Sis-temleri. AÜSBF İnsan Hakları Merkezi Yayınları, Ankara 1995.
• Akkuş, İbrahim/Alan, Hüseyin. Türkiye’nin Jeotermal Kaynakları, Pro-jeksiyonlar, Sorunlar ve Öneriler Raporu. TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları, Ankara 2016.
• Akyılmaz, Bahtiyar/Sezginer, Murat/Kaya, Cemil. Türk İdare Hukuku. 9. Baskı, Savaş Yayıncılık, Ankara 2018.
• Armağan, Ramazan. “Kamu Ekonomisinde Dışsallıklar ve Dışsallıkların İçselleştirilmesi”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 9, 2003, s. 159-178.
• Ayanoğlu, Taner. İdare Hukuku Yönünden Kontenjan Kısıtlamalarına Tabi Özel Kişi Faaliyetleri. On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2019.
• Ayanoğlu, Taner/Oder, Burak. “İdarenin Özel Faaliyetlerinin Anayasal Temelleri Üzerine Kuramsal Bir Sorgulama”. Legal Hukuk Dergisi, C. 15, S. 174, 2017, s. 2801-2838.
• Ayaydın, Cem. 1982 Anayasası Çerçevesinde Kamu Yararı Kavramı ve Anayasa Mahkemesi. On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2010.
• Ayaydın, Cem. İdare Hukukuna Giriş (II). Yenilik Basımevi, İstanbul 2008.
• Azrak, A. Ülkü. “Millileştirme ve Kamu Hizmeti”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 36, S. 1-4, 1970, s. 44-78.