Collusive Transfer of the Legator’s Share in the Joint Stock and Limited Partnerships

Yıl 2024, Cilt: 28 Sayı: 1, 309 - 350, 28.06.2024

İbrahim Akan Özdemir

https://doi.org/10.60002/ebyuhfd.1476275

Öz

Mirasbırakanın Anonim ve Limited Ortaklıklardaki Payını Muvazaalı Olarak Devri

Öz

Anonim ortaklıklarda sermayenin belirli sayıda birim değere bölünmüş bir parçasını ifade eden pay, hamiline veya nama yazılı şekilde senede bağlanabildiği gibi senede bağlanmadan yani çıplak pay olarak da devredilebilmektedir. Limited ortaklıklarda ise esas sermaye payının ispat aracı niteliğinde veya nama yazılı kıymetli evrak olarak iki türde senede bağlanabildiği ve bu senetler üzerinden devredildiği görülmektedir. Hukuk kişilere sahip oldukları malvarlığı üzerinde diledikleri gibi tasarruf edebilme özgürlüğü tanırken, aynı zamanda bu özgürlüğü mirasbırakana belirli bir tasarruf oranı öngörmek suretiyle mirasçıların haklarını korumak adına sınırlandırmaktadır. Buna karşın söz konusu sınırlama, mirasbırakanın kendisine kanunen çizilen sınırı aşacak nitelikte bir takım hukuki işlemlerle, mirasçılarından mal kaçırmaya yönelik eylemlerini önleyememektedir. Örneğin ortaklık pay sahibinin paylarının tamamı veya bir kısmını mirasçılarından mal kaçırmak amacıyla muvazaalı olarak devri söz konusu olabilmektedir. Bu halde mirasçılar, miras haklarının korunması açısından bir takım imkanlara sahiptirler. Ancak söz konusu imkanların -yasal veya saklı paylı- mirasçılardan hangileri tarafından ve -devredilen payların tenkisi veya devir işleminin iptali gibi- korunma yollarından hangisine dair prosedürün işletilerek kullanılabile-ceği, ortaklık pay senedinin türüne ve devir şekline göre belirlenmektedir. Netice olarak murisin muvazaalı olarak ortaklık paylarını devrettiği haller ile ortaklık paylarının türleri ve devir şekilleri arasındaki dikkate değer ilişki, konu üzerinde değerlendirme yapılma ihtiyacını gündeme getirmektedir. Bu gereklilikten hareketle çalışmamızda çeşitli ihtimaller üzerinde durularak çözüm imkanlarının irdelenmesine gayret edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Anonim Ortaklık, Limited Ortaklık, Pay Devri, Mirasbırakan, Muvazaalı İşlem

Kaynakça

• AKINCI, Şahin. Borçlar Hukuku Bilgisi. Sayram Yayınları, Konya 2012.
• AKKÖK, Semih. Türk Hukuku’nda Miras Bırakanın Muvazaalı İşlemleri ve Buna Bağlanan Hukuki Sonuçlar. On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2020.
• ALTAŞ, Soner. Pay Defteri. Seçkin Yayıncılık, Ankara 2020.
• ANTALYA, O. Gökhan/SAĞLAM, İpek. Marmara Hukuk Yorumu, Miras Hukuku. C. III, 5. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• ARSLANLI, Halil. Anonim Şirketler I, Umumi Hükümler. 3. Bası, İstanbul Üniversitesi Fakülteler Matbaası, İstanbul 1960.
• ARSLANTÜRK, Merve. Muris Muvazaası. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi SBE, Ankara 2019.
• AYAN, Mehmet. Miras Hukuku. 9. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016.
• AYDIN, Beyza Nur. Anonim ve Limited Şirketlerde Pay Kavramı ve Pay Devri. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi SBE, Ankara 2022 (Pay Devri).
• AYDIN, Öztürk. Muris Muvazaası. Legal Kitabevi, İstanbul 2023 (Muvazaa).
• BAHTİYAR, Mehmet. Anonim Ortaklıkta Kayıtlı Sermaye Sistemi ve Sermaye Artırımı. Beta Yayıncılık, İstanbul 1996.
• BAHTİYAR, Mehmet. Ortaklıklar Hukuku. 13. Bası, Beta Yayıncılık, İstanbul 2019 (Ortaklıklar).
• BİLGİLİ, Fatih/DEMİRKAPI, Ertan. Şirketler Hukuku Dersleri. 7. Bası, Dora Yayıncılık, Bursa 2020.
• BÜRGI, Wolfhart. Die Aktiengesellschaft (OR Art. 660-697). 5. Teil, Schulthess&CO AG, Zürich 1957.
• CAN BAYHAN, Dilan. “Yargıtay Kararları Işığında Muris Muvazaası Olarak Değerlendirilmeyen İşlemler”. Dicle Akademi Dergisi. C. 2, S. 2, s. 179-200.
• ÇONKAR, M. Halil. Anonim Ortaklıkta Pay Sahipliği Sıfatının İspatlanması. Vedat Kitapçılık, İstanbul 2009.
• DEREKAYA, Kemal Çağrı. Limited Şirketlerde Pay Devri. Seçkin Yayıncılık, Ankara 2022.
• DOMANİÇ, Hayri. Anonim Şirketler Hukuku ve Uygulaması, TTK Şerhi-II. Temel Yayınları, İstanbul 1988.
• ERDOĞAN, İhsan. “Hukuki Muamelelerde Şekle Aykırılığın Sonuçları”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 1, S. 1, 1997, s. 114-123.