KAZ DAĞI YÖRESİNDE DEPREM AKTİVİTESİ VE RİSKİ

Yıl 2006, Cilt: 15 Sayı: 1-2, 17 - 29, 01.06.2006

Lütfi İhsan Sezer

Öz

Bu çalışmada sismotektonik bakımdan 38.50º-40.50ºN enlemleri ile 25.00º-28.50ºE boylamları ile sınırlanmış bulunan Kaz Dağı ve civarı, jeolojik yapısı ve morfo-tektonik özelliği itibariyle Türkiye ile birlikte Asor adalarından Endonezya’ya kadar uzanan Alpin Kuşak’ta yer tutmaktadır. Kaz Dağı ve çevresinin depremselliği ve deprem riskinin ortaya konulması amacıyla hazırlanmış bulunan bu çalışmanın birinci kısmında çeşitli deprem kataloglarından elde edilen kayıtlara dayanılarak Kaz Dağı ve çevresinin deprem etkinliği incelenmektedir. Çalışmanın ikinci kısmında ise 1900-2000 yılları arasında Kaz Dağı ve çevresinde meydana gelen magnitüdü 4’e eşit ve daha büyük olan depremlerin yılların en büyük deprem değerlerine standart sapma analizi ve Gumbel-Gutenberg-Richter yöntemleri uygulanarak, İstanbul, İzmir ve Muğla sismotektonik yöreleri ile karşılaştırmalı olarak Kaz Dağı ve çevresinin deprem riski ortaya konulmaktadır. Örneğin: Kaz Dağı ve çevresinin yıllık ortalama maksimum magnitud 4.7 M, yıllık ortlama risk ise % 63 olarak saptanmıştır.

 Anahtar kelimeler: Kaz Dağı, Deprem, Deprem riski, Depremsellik, Türkiye.

Anahtar Kelimeler

Kaz Dağı, Deprem, Deprem riski, Depremsellik, Türkiye

Seismic activity and risks in the Kaz Dagi region

Öz

The Kaz Dagi Region is located between 38.50º-40.50ºN latitudes and 25.00º-28.50ºE longitudes. This region occupies an area on Alp Mountains belt extending from Azores island to Indonesia region with its of the geological structure and morphotectonic features. All the earthquakes, occurring in the area, are under the effects of the active faults. Here the active faults are the most important evidences for the subject under discussion and the epicenter coordinates support the evidences. The mentioned area occupies a place, especially on the first and second seismic zones of Turkey, but it also covers in certain areas the third and the fourth seismic zones.

In this paper, firstly, it is proposed to investigate the earthquake activities collected from various record books (A.D. 11-2000). Secondly, the Gumbel and Gutenberg-Richter methods are applied to the annual maximum earthquake data which covers the period of 1900-2000 and the magnitudes are equal to or greater than 4, and the results compared with İstanbul and İzmir seismotectonic areas in The Western Anatolia. Finally, relatively high risk values are found for this period. For example: The annual mean maximum magnitude is 4.7 M and annual mean seismic risk is 63 % in the mentioned area.

 Key words: Kaz Dagi, Earthquake, Seismic risk, Seismicity, Turkey.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Ambraseys, N. N. - Finkel, C. F., 1995. The seismicity of Turkey and Adjacent Areas, a Historical Review, 1500-1800, Eren yayıncılık, İstanbul.
• Ayhan, E., 1988. ‘Türkiye’de 1881-1988 yılları arasında oluşmuş şiddetli depremler’. Deprem Araştırma Bülteni 61.
• Earthquake Research Department (ERD). http://www.deprem.gov.tr/
• Ergin, K.-Güçlü, U.-Uz, Z., 1967. Türkiye ve Civarının Deprem Kataloğu (M.S. 11 yılından 1964 sonuna kadar). İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Arz Fiziği Enstitüsü Yayını 24, İstanbul.
• Ergin, K.-Güçlü, U.-Aksay, G., 1971. Türkiye ve Dolaylarının Deprem Kataloğu (1965-1970). İstanbul Teknik Üniversitesi. Maden Fakültesi Arz Fiziği Enstitüsü Yayını 28, İstanbul.
• Ergünay, O.-Bayülke, N.-Gençoğlu, S., 1974. 1 Şubat 1974 İzmir Depremi Raporu. T.C. İmar ve İskân Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Enstitüsü Yayını, Ankara.
• Federal Emergency Management Agency (FEMA). http://www.fema.gov/library/tsunamif.htm
• Harvard University. http://www.seismology.harvard.edu/
• Kandilli Observatory and Earthquake Research Institute (KOERI). http://www.koeri.boun.edu.tr/scripts/sondepremler.asp.
• Sezer, L.İ., 1998a. ‘Selçuk (İzmir) sismotektonik alt yöresinde depremsellik ve deprem riski. The seismic activity and seismic risk in The Selçuk (İzmir) suburb’. Birinci Uluslararası Selçuk Sempozyumu (The First International Symposium of Selçuk): Geçmişten Günümüze Selçuk (From Past to Present) 4-6 Eylül 1997 Bildiri Kitabı, 87-102, İzmir.
• Sezer, L.İ., 1998b. ‘Doğal afetler ve kent’. İzmir Yerel Gündem 21, İzmir’in Kentleşme-Çevre-Göç Sorunları ve Çözüm Önerileri Kentleşme Raporu 1, 47-76, İzmir.
• Sezer, L.İ., 1998c. ‘Isparta-Burdur sismotektonik yöresinde depremsellik ve deprem Riski’. Isparta’nın Dünü, Bugünü ve Yarını Sempozyumu II 16-17 Mayıs 1998 Bildiri Özetleri, Isparta.
• Sezer, L.İ., 1999a. ‘Adana sismotektonik yöresinde depremsellik ve deprem riski’. Ege Coğrafya Dergisi 10, 83-124.
• Sezer, L.İ., 1999b. ‘Kemalpaşa (İzmir) yöresinin depremsellik bakımından Batı Anadolu’daki yeri ve önemi’. Kemalpaşa Kültür ve Çevre Sempozyumu 3-5 Haziran 1999 Bildiri Kitabı, 419- 450, İzmir.
• Sezer, L.İ., 2000a. ‘Batı Anadolu’da deprem aktivitesi ve riski’. Batı Anadolu’nun Depremselliği Sempozyumu 24-27 Mayıs 2000 Bildiri Kitabı, 249-255, İzmir.
• Sezer, L. İ: 2000b. ‘Kuşadası (Aydın) yöresinde deprem aktivitesi ve riski’. Geçmişten Geleceğe Kuşadası Sempozyumu (23-26 Şubat 2000) Bildiri Kitabı, 39-46, İzmir.
• Sezer, L.İ., 2000c. ‘Isparta-Burdur sismotektonik yöresinde depremsellik ve deprem riski’. Ege Coğrafya Dergisi 11, 75-96.
• Sezer, L.İ., 2001. ‘İzmir sismotektonik yöresinde deprem aktivitesi ve riski’. İzmir’de Deprem Riski. (Editörler: A. Karadağ-H. Yavaş). İzmir Yerel Gündem 21 Yay., 29-46, İzmir.
• Sezer, L. İ: 2002. ‘Uşak yöresinde depremsellik ve deprem riski’. 21. Yüzyılın Esiğinde Uşak (Dün- Bugün-Yarın) Sempozyumu (25-27 Ekim 2001) Bildiri Kitabı 2, 755-764, İstanbul.
• Sezer, L.İ., 2003a. İzmir ve Van Sismotektonik Yörelerinin Sismisite ve Deprem Riski Bakımından Karşılaştırmalı İncelemesi. E.Ü. Araştırma Fonu 1998/EDB/04 No.lu Proje, İzmir.
• Sezer, L.İ., 2003b. ‘Muğla Yöresinde Deprem Aktivitesi ve Riski’. Türkiye Kuvaterneri Çalıştayı-IV. 29- 30 Mayıs 2003. İstanbul Teknik Üniversitesi Avrasya Yerbilimleri Enstitüsü Yayını, 110- 119, İstanbul.
• Sezer, L.İ., 2003c. ‘İstanbul Yöresinde Deprem Aktivitesi ve Riski’. Sırrı Erinç Sempozyumu 2003 Coğrafya. 11-13 Eylül 2003 Genişletilmiş Bildiri Özetleri. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü ve İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü Yay. İstanbul, 135-142, İstanbul.
• Sezer, L.İ., 2003d. ‘Marmara Bölgesi’nde deprem aktivitesi ve riski’. Ege Coğrafya Dergisi. 12, 1, 29-38, İzmir.
• Sezer, L.İ., 2003e. ‘Çivril (Denizli) deprem yöresinde deprem aktivitesi ve riski’. Ege Coğrafya Dergisi. 12, 2, 93-102, İzmir.
• Sipahioğlu, S., 1984. ‘Kuzey Anadolu fay zonu ve çevresinin deprem etkinliğinin incelenmesi’. Deprem Araştırma Bülteni 45.
• Soysal, H., 1979. ‘Tsunami (deniz taşması) ve Türkiye kıyılarını etkilemiş tsunamiler’. Deprem Araştırma Bülteni 25, 48-56.
• Şaroğlu, F.-Ö. Emre-A. Kuşçu, 1992. Türkiye’nin Diri Fay Haritası. 0lçek: 1/1000000. Ankara.
• Tabban, A.-S. Gencoğlu, 1975. Deprem ve Parametreleri. İmar ve İskân Bakanlığı Afet İşl. Gn. Müd. Deprem Arşt. Enst.Yay. Ankara.
• Tezcan, S.-Acar, Y.-Çivi, A., 1979. ‘İstanbul için deprem riski analizi’. Deprem Araştırma Bülteni 26, 5- 34.
• The Earthquake Engineering Research Institute(EERI). http://www.eeri.org/.
• The Incorporated Research Institutions for Seismology (IRIS). http://www.iris.washington.edu/.
• The National Geophysical Data Center- National Oceanic & Atmospheric Administration (NGDC-NOAA ).
• http://www.ngdc.noaa.gov/seg/hazard/tsevsrch
• United States Geological Survey-US National Earthquake Information Center (USGS). http://wwwneic.cr.usgs.gov/neis/bulletin/bulletin.html.
• United States Geological Survey-US National Earthquake Information Center (USGS). http://walrus.wr.usgs.gov/tsunami/.