THE EFFECTS OF THE CONSUMPTION SOCIETY ON ENVIRONMENTAL PROBLEMS

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 5, 1 - 22, 11.02.2020

Abdullah Çelik , Ayşe Küçük

Öz

The industrial revolution is regarded as the beginning of the change of the consumption patterns of people. Industrialization has changed consumer habits as well as changing production techniques. Capitalism has produced both an industrial revolution and a consumer revolution. In this study, the relationship between consumption and capitalism is examined, shopping centers, advertising and fashion tools used by capitalism to promote consumption are analyzed and the relationship between consumer society and environmental problems is discussed. As a result of the study, it was observed that the consumption habits of the society changed; consumption has a meaning beyond meeting needs; that the environmental cost of consumption unconsciously made by individuals is very high; consumption society has caused serious damage to the natural environment and causes irreversible damage to the environment.

Anahtar Kelimeler

Consumption, Consumption society, Environment, Pollution

TÜKETİM TOPLUMUNUN ÇEVRE SORUNLARINA ETKİLERİ

Öz

Sanayi devrimi, insanların tüketim biçimlerinin değişmesinin başlangıcı olarak kabul edilmektedir. Sanayileşme, üretim tekniklerini değiştirdiği gibi tüketici alışkanlıklarını da değiştirmiştir. Kapitalizm, hem bir sanayi devrimi hem de bir tüketici devrimi üretmiştir. Bu çalışmada tüketim-kapitalizm ilişkisi incelenmiş, kapitalizmin tüketimi teşvik etmek için kullandığı alışveriş merkezleri, reklam ve moda araçları analiz edilmiş, tüketim toplumu ve çevre sorunları arasındaki ilişkiye değinilmiştir. Çalışmanın sonucunda, toplumun tüketim alışkanlıklarının değiştiği; tüketimin ihtiyaçları karşılamanın ötesinde bir anlam kazandığı; bireylerin bilinçsizce yaptıkları tüketimin çevresel maliyetinin çok yüksek olduğu; tüketim toplumunun doğal çevre üzerinde ciddi boyutlara ulaşan tahribata neden olduğu ve çevre üzerinde geri dönüşü olmayan zararlara yol açtığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Tüketim, Tüketim toplumu, çevre, kirlilik

Kaynakça

• Aksay, C.S., Ketenoğlu, O. ve Kurt, L. (2005). “Küresel Isınma ve İklim Değişikliği”, Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fen Dergisi, (25), 29-41.
• Alan, S. (2016). “Üretim Toplumundan Tüketim Toplumuna Geçiş ve Değer Dönüşümü”, İnsan ve Medeniyet Hareketi Sempozyum Dizisi/Toplumsal Değişim, 367-396.
• Aslan, R. (2018). “Mikro Plastikler: Hayatı Kuşatan Yeni Tehlike”. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi, 6 (66), 61-67.
• Aytaç, Ö. (2006). “Tüketimcilik ve Metalaşma Kıskacında Boş Zaman”. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (11), 27-53.
• Batu, M. ve Tos, O. (2017). “Tüketim Kültürü Odağında Modernizm ve Post-modernizmin Karşılaştırılması”. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektonik Dergisi, (2), 991 1022.
• Baudrillard, J. (2017). Tüketim toplumu. Çev. Nilgün Tutal ve Ferda Keski. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bayhan, V. (2011). “Tüketim Toplumunda Bireyin Ontolojik Mottosu: Tüketiyorum Öyleyse Varım”. Sosyoloji Konferansları Dergisi, (43), 221-248.
• Bocock, R. (1997). Tüketim. Çev. İrem Kutluk. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Demirel, S. ve Yegen, C. (2015). “Tüketim, Post-modernizm ve Kapitalizm Örgüsü”. İlef Dergisi, 2 (1), 115-138.
• Dikmen, A.A. (2000). “Küresel Üretim, Moda Ekonomileri ve Yeni Dünya Hiyerarşisi”. Toplum ve Bilim, (86), 281-302.
• Durmaz, O. S. (2015). “Post-modern Paradigmanın Kıskacında Tüketim Toplumu ve Eleştirisi”. Mülkiye Dergisi, 39 (3), 123-150.
• Durning, A. (1998). Ne kadarı yeterli?. Çev. Sinem Çağlayan. Ankara: TÜBİTAK–TEMA Vakfı Yayınları.
• Fülberth, G. (2014). Kapitalizmin kısa tarihi. Çev. Sadık Usta. İstanbul: Yordam Kitap.
• Gautier, C. (2014). Petrol, Su ve İklim. Çev. Sevgi Genç. Ankara: TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları.
• Goodwin, N., Nelson, J.A., Ackerman, F. ve Weisskopf, T. (2008). “Consumption and the Consumer Society”. Global Development and Environment Institute Tufts University, (44), 1-21.
• Hatipler, M. (2017). “Post-modernizm, Tüketim, Popüler Kültür ve Medya”. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (34), 32-50.
• https://www.haberturk.com/ekonomi/teknoloji/haber/508637-her-yil-4-milyon-cep-telefonu-cope-gidiyor#, (erişim tarihi: 30.09.2018).
• Illich, I. (2000). Tüketim köleliği. Çev. Mesut Karaşahan. İstanbul: Pınar Yayınları.
• Kadıoğlu, M. (2007). 99 sayfada küresel iklim değişimi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Kahvecioğlu, Y. (2004). Tüketim toplumu, ekolojik risk ve Türkiye (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Bursa.
• Karakaş, M. (2017). “Bir Zihniyet Olarak Tüketim Kültürü ve İhtiyaçların Yabancılaşması”. International Congress on Political, Economic and Social Studies, 246-262.
• Kılıç, N. (2014). Yeni kapitalizm ve insan: tüketim toplumunda yaşam pratikleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Kırcı, H. (2014). “Hedonik Tüketim Davranışları ve Toplumsal Etkileri”. Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, (1), 80-100.
• Kırılmaz, H. ve Ayparçası, F. (2016). “Modernizm ve Post-modernizm Süreçlerinin Tüketim Kültürüne Yansımaları”. İnsan& İnsan, (3), 32-58.
• Lenin, V.İ. (2014). Karl Marx ve Marksizm üzerine. Çev. Mazlum Beyhan. İstanbul: Yordam Kitap.
• Lynas, M. (2009). 6 derece. Çev. Duygu Akın, Kutlukhan Kutlu ve Aysun Yavuz. İstanbul: NTV Yayınları.
• Mengi, A. (1999). Küresel çevre sorunları ve politikaları. Ankara: Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları.
• Ökmen, M. (2016). “Teknoloji, tüketim ve çevre sorunları”. ResearchGate, (19), 4-7.
• Öztürk, K. (2002). “Küresel İklim Değişikliği ve Türkiye’ye Olası Etkileri”. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, (1), 47-65.
• Ritzer, G. (2017). Toplumun McDonaldlaştırılması. Çev. Akın Emre Pilgir. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Ryan, P.G. (2008). “Seabirds Indicate Changes in the Composition of Plastic Litter in the Atlantic and South-Western Indian Oceans”. Marine Pollution Bulletin, (56), 1406-1409.
• Saklı, A.R. (2007). “Kapitalist Gelişim Sürecinde Fordizm ve Post-Fordizm”. http://ses.org.tr/wp-content/uploads/fordizmpostfordizm.pdf (erişim tarihi: 18.10.2018).
• Savaş, H. (2012). “Tüketim Toplumu, Çevre Performans İndeksi ve Türkiye’nin Çevre Performansının İndekse Göre Değerlendirilmesi”. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, (4), 132-148.
• Selçuk, G. (2011). “Fordist Birikim Rejimi ve Kitle Kültürü”. Journal of Yasar University, (24), 4130- 4152.
• Senemoğlu, O. (2017). “Tüketim, Tüketim Toplumu ve Tüketim Kültürü: Karşılaştırmalı Bir Analiz”. İnsan&İnsan, (12), 66-86.
• Sennett, R. (2017). Yeni kapitalizmin kültürü. Çev. Aylin Onocak. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Şahin, Ç. E. (2009). “Tüketim Toplumu: Mükemmele Evrilen Politika”. ResearchGate, 1-30.
• Tirman, J. (2007). Dünyayı sömüren Amerika. Çev. Füsun Doruker. İstanbul: Altın Kitaplar.
• Türkeş, M., Sümer, U.M. ve Çetiner, G. (2000). “Küresel İklim Değişikliği ve Olası Etkileri”. Çevre Bakanlığı, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Seminer Notları, 1-17.
• Ünlü, İ., Sever, R. ve Akpınar, E. (2011). “Türkiye’de Çevre Eğitimi Alanında Yapılmış Küresel Isınma ve Sera Etkisi Konulu Akademik Araştırmaların Sonuçlarının İncelenmesi”. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, (13), 40- 54.
• Ward, P. (2014). Yerküre sulara gömülürken. Çev. Esin Soğancılar. Ankara: TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları.
• Wilcox C., Sebille, E.V. ve Hardesty, B.D. (2015). “Threat of Plastic Pollution to Seabirds is Global, Pervasive, and Increasing”. PNAS, 112(38), 1-6.
• Yanıklar, C. (2010). “Tüketim Kültürü, Kapitalizm ve İnsan İhtiyaçları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Tartışma”. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 25-32.
• Yavuz, Ş. (2013). “Türk Toplumunun Tüketim Toplumuna Dönüşümünde Reklamcılığın Rolü”. İletişim Kuram ve Araştırmaları Dergisi, (36), 220-240.
• Yücel, F. (2003). “Sürdürülebilir Kalkınmanın Sağlanmasında Çevre Korumanın ve Ekonomik Kalkınmanın Karşıtlığı ve Birlikteliği”.Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 100-120.