TÜRKİYE’DE BÖLGELERE GÖRE YOKSULLUK ORANLARININ SORGULAYICI VERİ ÇÖZÜMLEMESİ TEKNİKLERİ İLE ANALİZİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 7, 184 - 220, 24.01.2021

Atilla Aydın

Öz

Yoksulluk, 1980 sonrası küreselleşme eğilimiyle artışa geçerek gerek gelişmiş ülkelerin gerekse gelişmekte olan ülkelerin önemli gündem maddelerinden biri haline gelmiştir. Bu çalışmada Türkiye’deki yoksulluğun bölgeler bazında bir incelemesi yapılmış, bölgelerin yoksulluk konusundaki özel durumları tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın amacı, sorgulayıcı veri çözümlemesi teknikleri kullanılarak Türkiye’deki bölgelerin yoksulluk analizini yapmak ve bu konuda yapılacak olan çalışmalara ışık tutmaktır. Bu amaçla her yıl TÜİK tarafından yayınlanan ve 26 bölgeyi içeren, ikinci düzey bölgelere göre yoksulluk verilerini gösteren tablolar kullanılmıştır. Ayrıca yoksulluk ile gelir dağılımının yapısı arasındaki ilişki de yine TÜİK tarafından yayınlanan gini katsayıları üzerinden incelenmiştir. Yapılan analizlerde, yoksulluk oranları, medyan değerine göre sıralanmış ve yoksulluğun en fazla görüldüğü 2 bölgenin Akdeniz bölgesinde olduğu, sıralamada yoksulluğun en az görüldüğü 10 bölge arasında ise Akdeniz bölgesinden hiç il olmadığı saptanmıştır. Karadeniz bölgesinin yıllar içindeki yoksulluk seyrinin Türkiye geneli ile tamamen ters bir eğilime sahip olduğu görülmüştür. 2019 yılı itibariyle Türkiye genelinde yoksulluk oranlarının birbirine yaklaşırken, ortadaki % 50’lik dilimin yoksulluk oranı açısından birbirinden uzaklaştığı tespit edilmiştir. Gini katsayıları ile yoksulluk oranları uyumsuz olan bölgelerin analizine ait çarpıcı sonuçlar da bu çalışmanın önemli bir çıktısını oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, Gini Katsayısı, Veri Çözümleme, Kutu Çizim, Türkiye

Teşekkür

İyi çalışmalar diler, teşekkür ederim.

Kaynakça

• AY, A. ve KARAÇOR, Z. (2006). 2001 Sonrası Dönemde Türkiye Ekonomisinde Krizden Büyümeye Geçiş Üzerine Bir Tartışma, Selçuk Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi, Konya.
• AYDIN, A. (2019). Türkiye Ekonomisinde 1990 Sonrası Ekonomik Krizlerin Sonuçları Bakımından Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• BORATAV, K. (2014). Türkiye İktisat Tarihi, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
• DEMİRBİLEK, S. (2005). Sosyal Güvenlik Sosyolojisi. Legal Yayınevi, İzmir.
• EMERSON, J.D., STRENIO, J. (1983). Boxplots and Batch Comparison.
• ERDEM, T. (2003). Yoksulluk Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma ‘Ankara Kent Yoksulları’, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• ES, M. ve GÜLOĞLU, T. (2004). “Bilgi Toplumuna Geçişte Kentlileşme ve Kentsel Yoksulluk: İstanbul Örneği”. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, s. 79-93.
• EUROSTAT (2020). People at Risk of Poverty or Social Exclusion.
• HARTWİG, F., DEARING,B.E. (1979). Exploratory Data Analysis, Sage.
• HOAGLIN, D.C. (1983). Understanding Robust and Exploratory Data Analysis, Wiley.
• KAZGAN, G. (1999). Tanzimattan 21. Yüzyıla Türkiye Ekonomisi, Altın Kitaplar, İstanbul.
• KEPENEK, Y. (2012). Türkiye Ekonomisi, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• MARSHALL, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü, (Çev: Osman Akınhay, Derya Kömürcü), Bilim ve Sanat Yayınları, İstanbul.
• OECD (2001). DAC Guidelines on Poverty Reduction, OECD Publications Service, Paris.
• ÖNDER, H., ŞENSES, F. (2006). Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksulluk Düşüncesi.
• ŞENESEN, Ü. (2007). Sayıların Arkasını Anlamak, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
• ŞENSES, F. (2004). Neoliberal Küreselleşme Kalkınma için Bir Fırsat mı, Engel mi?, Economic Research Center (ERC) Working Paper in Economic 04/09, Ankara.
• ŞENSES, F. (2009). Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk, İletişim Yayınları, İstanbul.
• TAŞAR,M. (2010). Türkiye’nin Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı ve Makroekonomik Etkilerinin Analizi, Niğde Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 1.
• TUKEY, J.W. (1977). Exploratory Data Analysis, Adisson-Wesley.
• TÜİK (2007). Hanehalkı Fertlerinin İşteki Durumuna ve Çalıştığı Sektöre Göre Yoksulluk Oranları. www.tuik.gov.tr, Erişim 4 Mayıs 2007
• TÜİK (2007). Hanehalkı Fertlerinin Ekonomik Faaliyet Durumuna Göre Yoksulluk Oranları. www.tuik.gov.tr Erişim 4 Mayıs 2007
• TÜİK (2020). İkinci Düzey Bölgesel Gini Katsayıları. www.tuik.gov.tr Erişim 11 Eylül 2020
• TÜİK (2020). Yoksulluk Sınırına Göre İkinci Düzey Bölgesel Yoksulluk Oranları, www.tuik.gov.tr. Erişim 11 Eylül 2020
• UNDP (2020). Human Development Report 2019.
• UNDP (2020). 2020 Multidimensional Poverty Index (MPI).
• UNITED WAY (2020). The 2020 United Way ALICE Report: A Snapshot of Hardship.
• VELLEMAN, P.F., HOAGLIN, D.C. (1981). Applications, Basics and Computing of Exploratory Data Analysis, Duxburry Press.
• WORLD BANK (2000). World Development Report 2000/2001: Attacking Poverty. Washington, DC:World Bank.
• WORLD BANK (2020). Povert and Shared Prosperity Report.
• YELDAN, E. (2002). İstikrar Kim İçin ? Kriz İdaresi Üzerine Değerlendirmeler, Birikim Dergisi, Sayı 163-164
• YELDAN, E. (2009). Kapitalizmin Yeniden Finansallaşması ve 2007/2008 Krizi: Türkiye Krizin Neresinde?, Çalışma ve Toplum Dergisi.
• YİĞİTOĞLU, A. (2005). 2001 Krizi Sonrası Dönemde Türkiye Ekonomisinin ve Bankacılık Sektörünün Değerlendirilmesi, Sosyoekonomi Dergisi.