KÜRESELLEŞME, YABANCI SERMAYE VE TOBİN VERGİSİ: DÜNYA VE TÜRKİYE UYGULAMASI

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 8, 1 - 34, 12.07.2021

Ridvan Önder

Öz

Küreselleşmeyle birlikte uluslararası sermaye akımları da hız kazanmıştır. Sermaye hareketliliği, gelişmekte olan ekonomileri çeşitli finansal krizlere sürüklemiştir. Bu nedenle ortaya çıkan krizlerin engellenmesi amacıyla James Tobin tarafından spekülatif döviz işlemlerinin vergilendirilmesi önerilmiştir. Çalışmamızda öncelikle küreselleşme kavramı ve uluslararası sermaye hareketleri ele alınmıştır. İkinci kısımda ise; Tobin vergisi çeşitli yönleriyle ele alınmış ve günümüzde Türkiye’de uygulanmakta olan Tobin vergisi benzeri kambiyo işlem vergisi açıklanarak Tobin vergisinin krizleri önlemedeki başarısına ve konuya ilişkin değerlendirmelerimize yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tobin Vergisi, Türkiye'de Döviz İşlem Vergisi, Spekülatif Sermaye Hareketleri

Kaynakça

• Acaravcı, A. (2000). Uluslararası Sermaye Hareketleri ve Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri(1986-1998). Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Aktel, M. (2001). Küreselleşme Süreci ve Etki Alanları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 193-202.
• Akyüz, A. (2002). İki İktisatçı Bir Konferans. İktisat İşletme ve Finans, 17(193), 7-12.
• Artan, S., & Hayaloğlu, P. (2015). Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Kurumsal Belirleyicileri: OECD Ülkeleri Örneği. Ege Akademik Bakış, 15(4), 551-564.
• Ay, A., & Mangır, F. (2007). Uluslararası Finansal Entegrasyon Bağlamında Sermayenin Vergilendirilmesi: Tobin Vergisi. Maliye Dergisi(153), 123-141.
• Balseven, H. (2003). Dünya Uygulamalarında ve Türkiye’de Finansal Piyasalardaki İşlem Vergileri. Vergi Dünyası Dergisi(265), 171-178.
• Bankası, T. C. M. (2018, 08 17). Uluslararası Yatırım Pozisyonu İstatistiklerine İlişkin Yöntemsel Açıklama. Ankara.
• Boratav, K. (2019). Sermeye Hareketleri ve Türkiye’nin Beş Krizi. Çalışma ve Toplum, 2019(1), 311-324.
• Canbay, Ş. (2018). Fırat Üniversitesi İİBF Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1), 1-24.
• Demir, M., & Sever, E. (2009). Kısa Vadeli Sermaye Hareketlerinin Nedenleri, Etkileri ve Sermaye Hareketliliğinde Devletin Rolü: Türkiye Üzerine Bir İnceleme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(29), 214-239.
• Dodd, R. (2003). Lessons For Tobin Tax Advocates: The Politics Of Policy and the Economics Of Market Micro-Structure. Washington: New Rules for Global Finance Coalition.
• Eğilmez, M. (2020, 03 15). http://www.mahfiegilmez.com/2014/02/scak-para.html.
• Erdoğdu, S. (2014). Küresel Mali Reform ve Tobin Vergisi. Mülkiye Dergisi, 25(229), 131-162.
• Haberer, M. (2003). Some Criticism of the Tobin Tax. University of Konstanz, Center of Finance and Econometrics, 1-34.
• İnam, B. (2020, 03 22). https://www.verginet.net/dtt/1/tobin-vergisi.aspx.
• Karagül, M. (2017). Dünya Ekonomisi Tehdit ve Fırsatlarıyla. Ankara: Nobel Akademi Yayınları.
• Kelly, J. P. (2012). Trade, Globalization and Economic Policy. Widener Law School Legal Studies Research Paper(13-01), 1-46.
• Lopez-Mejia, A. (1999). Large Capital Flows Causes, Consequences, and Policy. Quarterly Magazine of the IMF(36).
• Mike, F., & Karlılıar, S. (2020). Ekonomik Küreselleşme Sürecinin Kadın İşgücüne Katılımı Üzerine Etkisi: Gelişmekte Olan Asya Ülkeleri Örneği. International Journal of Economic and Administrative Studies(26), 153-166.
• Müşavirliği, M. T. (2020, 03 22). https://ticaret.gov.tr/blog/ulkelerden-ticari-haberler/ispanya/ispanya-hukumeti-bugun-google-ve-finansal-islemler-vergisini-meclise-sunuyor.
• Öcal, F. M., & Polat, M. A. (2012). Küresel Düzeyde Sermaye Hareketlerini Yönetmede Tobin Vergisi: Türkiye Örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi(40), 67-94.
• Öncel, M., Kumrulu, A., & Çağan, N. (2016). Vergi Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Palley, T. I. (2003). The Economic Case For The Tobin Tax. Washington: New Rules for Global Finance Coalition.
• Roure, C. d., Furnagiev, S., & Reitz, S. (2013). The Microstructure of Exchange Rate Management: FX Intervention and Capital Controls in Brazil. Kiel Institute for the World Economy, 1-29.
• Saraçoğlu, F., & Şahan, Ö. (2004). Tobin Vergisi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. Sayıştay Dergisi(55), 71-82.
• (2000). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Küreselleşme Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı.
• Seyidoğlu, H. (2003). Uluslararası İktisat Teori Politika ve Uygulama. İstanbul: Güzem Yayınları.
• Sönmez, A. (2001). Doğu Asya Mucizesi ve Bunalımı. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Şaşmaz, M. Ü., & Yayla, Y. E. (2018). Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Kalkınma Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkeleri Örnegi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(1), 360-374.
• Şen, S., & Tokatlıoğlu, M. (2016). Finansal İşlem Vergileri ve Avrupa Birliği. Maliye Dergisi(170), 71-89.
• Takım, A. (2010). Finansal Liberalleşme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki Üzerine Teorik Bir İnceleme. Bartın Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 15-30.
• Taşçı, K., & Demirbaş, E. (2011). Küreselleşme Sürecinde Sermaye Hareketlerinin Vergilendirilmesi: Tobin Vergisi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 2(2), 78-109.
• Tobin, J. (1978). A Proposal for International Monetary Reform. Eastern Economic Journal, 4(3-4), 153-159.
• Tobin, J. (1994). Human Development Report, United Nations Development Programme. New York: New York Oxford University Press.
• tubaked.tuba.gov.tr. (13, 03 2020).
• Tulay, B., & Erdönmez, P. A. (1999). Küresel Krizlere Yeni Yaklaşımlar. Türkiye Bankalar Birliği Bankacılar Dergisi.
• Turgut, M. (2010). Kısa Vadeli Sermaye Hareketlerinin Ulusal Ekonomiye Etkileri. İstanbul: Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ünsal, H. (2014). Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi. Ankaa: Detay Yayıncılık.
• Weaver, J. (2003). Debating The Tobin Tax. Washington: New Rules for Global Finance Coalition.
• Wyplosz, C. (2001). How Risky is Financial Liberalization in The Developing Countries. Discussion Paper Series (s. 1-25). içinde London: Graduate Institute of International Studies.
• 1567 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanun. Tarih: 25.03.1930, Sayı: 1433, Resmi Gazete.
• 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu. Tarih : 23.07.1956, Sayı: 9362, Resmi Gazete.
• Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar. Tarih: 11.08.1989, Sayı: 20249, Resmi Gazete.
• 14.05.2019 tarih ve 1106 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı, Tarih: 15.05.2019. Resmi Gazete.