Topkapı Sarayı Müze Kütüphanesi’nde İki Ketebeli Bir Mushaf: Emanet Hazinesi 166

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 167 - 189, 30.05.2021

Fazilet Yavuz , Gülgün Uyar

Öz

Kitap sanatlarının merkezinde yer alan hat ile ilgili araştırmalara temelde yazmalar kaynaklık etmektedir. Yazmalar içerisinde hat sanatı açısından mushaflar özel bir konuma sahiptir. Yazma mushaflar hat sanatının en etkin uygulama alanlarından biri olup, ketebe kayıtlarıyla hat sanatı tarihine belgesel olarak katkıda bulunmaktadır. Topkapı Sarayı Müze Kütüphanesi’nde yer alan bir XIX. yy. mushafı ketebe metninin nispeten uzunluğu ve kapsamlı oluşu bakımından bu makalede konu edinilmiştir. Bu mushaf özelinden yola çıkarak mushaf tertibi ile ketebelerin biçimsel özelliklerini ve içeriklerini irdelemeye yönelik bir okuma yapmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

mushaf, ketebe, hattat, hat, yazma, Osmanlı

Kaynakça

• Acar, M. Şinasi. Türk Hat Sanatı Araç Gereç ve Formlar. İstanbul: Antik A.Ş. Yayınları, 1999.
• Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin. Vefeyât-ı Ayvansarâyî. (Hzl.) R. Ekinci. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, 2017.
• Ayverdi, İlhan. Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Kubbealtı, 2010.
• Berk, Süleyman. “Kur’an-ı Kerim Nüshalarının Hat ve Hattatları”, 1400. Yılında Kur’an-ı Kerim (2010), 60-85.
• Berki, Ali Himmet. “Mushafların Yazılması”, İslam Dergisi, 8/9 (1965), 263.
• Binark, İsmet. “Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi ve Kütüphane Koleksiyonları ile İstanbul Kütüphaneleri Hakkında Yerli Yabancı Kaynaklar Bibliyografyası”, Vakıflar Dergisi, 13 (1981), 717-743.
• Derman, M. Uğur. SSM Hat Koleksiyonundan Seçmeler. İstanbul: Aksoy Matbaacılık, 2002.
• Derman, M. Uğur. “Yazma Kur’ân-ı Kerîmler Nasıl Hazırlanırdı?”, Hayat Tarih Mecmuası, 2/9 (1970), 12-15.
• İzmirli, İsmail Hakkı. Me‘âni-i Kur’ân: Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe Tercümesi I-II, İstanbul: Millî Matbaa. 1343 (1927).
• Maşalı, Mehmet Emin. “Mushaf”, DİA, 31 (2006), 242-248.
• Müstakimzâde, Süleyman Saadeddin. Tuhfe-i Hattâtîn, İstanbul: Devlet Matbaası, 1928.
• Serin, Muhittin. Hat Sanatı ve Meşhur Hattatlar, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı, 2015.
• Suyolcuzâde, Mehmed Necib. Devhatü’l-küttâb (Tertib ve Tashih eden) Kilisli Muallim Rıfat. İstanbul: Güzel Sanatlar Akademisi Neşriyatı, 1942.
• Ünver, Süheyl. “Çok Sayıda Kur’ân-ı Kerîm Yazan Hattatlarımıza Dair”, Diyanet Dergisi, 6/4-5 (1967), 85-91.
• Yaman, Ayşe Peyman. Hat Sanatı İçin Kaynak Devhatü’l-küttâb: İncelemeli Metin Çevirisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2003.
• Yazır, Mahmud Bedreddin. Medeniyet Âleminde Yazı ve İslam Medeniyetinde Kalem Güzeli, I-II, Ankara: DİB Yayınları, 1981.
• Yazmalar TSMK E.H. 52, E.H. 53, E.H. 59, E.H. 63, E.H. 253, K. 82, K. 255, Y. 78, Y. 332, Y. 570, Y. 579, Y. 603, Y. 819, Y. 894.