Parion Roma Hamamı 2014 Kazı Çalışmalarından Bir Grup Geç Roma Seramiği

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 32 - 58, 15.06.2019

Gözde Ergül

Öz

Çalışma kapsamında, Antik Troas Bölgesi
sınırları içerisinde bulunan Parion Kenti’nin merkezinde yer alan ve 2006 yılı
itibariyle çalışmaları sürdürülen Roma Hamamı’nda 2014 kazı sezonu çalışmaları
sırasında ele geçen seramik parçaları değerlendirmeye alınmıştır. Bilimsel
çalışmalar sonucu elde edilen verilere göre Roma Hamamı, MS 2. yüzyılda inşa
edilmiştir. Hamamın işlevinin sona ermesi ile yapının farklı amaçlar için
kullanılmaya devam ettiği, çalışmalar neticesiyle ortaya çıkmıştır. Hatta büyük
bir bölümünde açığa çıkarılan yoğun istiridye kabukları ve kesim işlemine maruz
kaldığı anlaşılan kemik parçaları, yapının işlevini kaybettikten sonra çöplük
amaçlı kullanıldığı fikrini destekler niteliktedir. Metin içerisinde detaylı
bir biçimde anlattığımız seramikler, yapının dört numaralı mekânında ele
geçmiştir. Değerlendirmeye alınan mekânda açığa çıkarılan ve incelediğimiz seramiklerin
tümü Geç Roma Dönemi’ne aittir. 67 adet seramik parçasının incelendiği
çalışmada Afrika Kırmızı Astarlı Seramikleri, Phokaia Kırmızı Astarlı
Seramikleri ve Açık Renkli Geç Roma Seramikleri çeşitli kaynaklardan
yararlanılarak tipolojik ve kronolojik açıdan değerlendirilmiştir. Bu eserler
MS 3-7. yüzyıllar arasına tarihlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Parion, Roma Hamamı, Geç Roma Seramiği, Afrika, Phokaia

Kaynakça

• Akyürek, N. E. (1992), “Terra Sigillata aus dem Heiligtum des Apollon Smintheios”, AMSt 8, Studien zum Antiken Kleinasien II, (ss. 125- 166).
• Atlı- Akbuz, L. (2008), Hadrianopolis Roma Dönemi Seramiği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Avram, A. (2004), “The Propontic Coast of Asia Minor”, (Ed. M. H. Hansen, T. H. Nielsen), An Inventory of Archaic and Classical Poleis, Oxford University Press, New York, (ss. 974-999).
• Başaran, C. (1998), “Parion 1997 Araştırmaları”, AST XVI-I, (ss. 349-364).
• Başaran, C., (2008), “Parion’dan Persia’ya Yol Gider”, Euergetes, Prof. Dr. Haluk Abbassoğlu’na 65. Yaş Armağanı, Cilt I, (ss. 133-137).
• Berndt, M. (2003), Funde aus dem Survey auf der Halbinsel von Milet (1992-1999), Kaiserzeitliche und Frühbyzantinische Keramik, Internationale Archaologie 79, Marie Leidorf GmbH, Rahden.
• Bien, S. (2005) “Des Niveaux VIIe Siéche Sous Le Music- Hall De L’ Alcazar À Marseille”, LRCW 1, BAR- IS 1340, The Basingstoke Press, England, (ss. 285- 298).
• Boardman,J., Hammond, N. G. L., (1982), The Expansion of the Greek World Eight to Sixth Centuries B.C., The Cambridge Ancient History Volume III, Part 3, Cambridge University Press, United Kingdom.
• Çelikbaş, E. (2010), Parion Roma Kolanizasyon Sikkeleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Doksanaltı, E. (2006), Knidos Kap- Krio Kazı Alanı, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı, Konya.
• Doğer, L. (2005), “Byzantine Ceramics: Excavation at Smyrna Agora”, (Ed. B. Böhlendorf- Arslan, A.O. Uysal, J. Witte- Orr), Çanak, Akdeniz ve Çevresindeki Arkeolojik Kazılarda Ele Geçen Geç Antik ve Ortaçağ Seramiği ve Mimari Seramiği, Byzas 7, Ege Yayınları, (ss. 97- 121), İstanbul.
• Ergürer, H. E. (2012), Parion Roma Dönemi Seramiği, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Ergürer, H. E. (2014), “Late Roman Light Coloured Ware From Parion”, (ed. H. Meyza), Late Hellenistic to Mediaeval Fine Wares of the Aegean Coast of Anatolia Their Production, Imitation and Use, Varsovia, (ss. 175-219).
• Ergürer, H. E. (2016), “Parion Tiyatrosunda Bulunan Seramikler”, (ed. C. Başaran-H. E. Ergürer), Parion Roma Tiyatrosu, (ss.123-164).
• Ergürer, H., E., Keleş, V. (2018), “Parion Tiyatrosu’nda Bulunan Gladiatör Graffitoları”, Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, 18. Sayı, (ss. 21-32), Ankara.
• Erol, D. (2011), Smyrna Devlet Agorasında Ele Geçen Terra Sigillata ve Geç Roma Seramiği, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Frisch, P. (1983), Die Inschfiten von Parion, Inschriften Griecuscher Städte Aus Kleinasien, Band 25, Bonn.
• Gassner, V. (1997), Das Südtor der Tetragonos- Agora. Keramik und Kleifunde, Forschungen in Ephesos XIII/1/1, Wien.
• Güneş, F. (2010), Kyzikos Antik Kenti 2006- 2007 Kazı Dönemi Seramik Buluntuları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Hammond N. G. L., Scullard,H. H., (1970), The Oxford Classical Dıctionary, Oxford University Press, London.
• Hayes, J., W., Harrison, R., M.; Fıratlı, (1968), “Excavations at Saraçhane in Istanbul: First Preliminary Report, with a Contribution on A Seventh-Century Pottery Group”, DOP 22, (ss.195-216).
• Hayes, J. W., (1972), Late Roman Pottery, British School at Rome, London.
• Hayes, J. W., (1980), A Supplement To Late Roman Pottery, British School at Rome, London.
• Hayes, J. W., (1992), Excavations at Saraçhane in Istanbul, Vol. 2, The Pottery, Princeton University Press, Oxford.
• Hayes, J. W., (1997), Handbook of Mediterranean Roman Pottery, The British Museum Press, London.
• Hayes, J. W., (2001), “Early Christian Pottery from Knossos: The 1978- 1981 Finds from Knossos Medical Faculty Site”, BSA 96, (ss.431- 454).
• Hayes, J. W., (2008), Roman Pottery Fine- Ware Imports, The Athenian Agora XXXII, Princeton, New Jersey.
• Herodotos, (2015), Herodot Tarihi, (Çev.; M. Ökmen), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Keleş, V., Yılmaz, A. (2014), “Parion Roma Hamamı 2006-2013”, (Ed. H. Kasapoğlu, M. A. Yılmaz), Anadolu’nun Zirvesinde Türk Arkeolojisinin 40 Yılı, (ss. 159-174), Ankara.
• Keleş, V., Oyarçin K., Yılmaz, A. (2015), “Parion Roma Hamamı 2014 Kazıları ve Sikke Buluntuları”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi 150. Sayı, .(ss.53-68), İstanbul.
• Keleş, V. (2016), “Tiyatroda Ele Geçen Alexandrıa Troas Sikkeleri ve Goth İstilası”, (Ed. Cevat Başaran, H Ertuğ Ergürer), Parion Roma Tiyatrosu, (ss. 193-200), Ankara.
• Marcellinus, Ammianus, (1894), The Roman History of Ammianus Marcellinus, (Çev. C. D. Yonge), London.
• Mackensen, M. (1993), Die Spaetantiken Sigillata und Lampentöpfereien von El Mahrine (Nord Tunusien). Studien Zur Nordafricanischen Feinkeramik des 4. Bis 7. Jhr., Münchner Beitrage Zur Vor und Frühgeschischte, Band 50, katalog- Anhang-Tafeln, Münih.
• Meriç, R. (2002), Spathellenistisch- Römische Keramik und Kleifunde aus Einem Schachtbrunnen am Staatsmarkt in Ephesos, Wien.
• Prêteux, F. (2009), “Parion et son territorie a I’epoque hellenistique: un exemple d’organisation de la chora sur le rivage de la Propontide”, L’Asie Mineure dans I’Antiquite: echanges, populations et territoires, 335- 351.
• Poblome, J. (1999), Sagalassos Red Slip Ware Typology and Chronology, SEMA II, Brepols, Belgium.
• Rautman, M. L. (1995), “Two Late Roman Wells at Sardis”, AASOR 53, 37- 84.
• Robinson,H. S. (1959), Pottery of The Roman Period: Chronology, The Athenian Agora V, Princeton, New Jersey.
• Rodziewicz, M. (1976), Alexandrie I, La Ceramique Romaine Tardive D’ Alexandrie, Varsovie.
• Rose, B., Tekkök, B., Körpe, R. (2007), “Granicus River Valley Survey Project, 2004- 2005”, Studia Troica 17, 65- 150.
• Strabon, (1993) Geographika: Antik Anadolu Coğrafyası, Kitap: XII, XIII, XIV (Çev. A.Pekman), İstanbul.
• Şimşek, C. (2003), “Laodikeia Antik Kentinden Hac Baskılı Tabaklar”, III. Iluslararası Eskişehir Pişmiş Toprak Sempozyumu, 411-423.
• Şimşek, C. (2008), “Laodikeia’dan Kazıma-Kabartmalı Tabaklar”, Arkeoloji Dergisi 11.1, 129-146.
• Tavukçu, Z. A. (2007), Parion Nekropolü 2005 Buluntuları, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erzurum.
• Tekocak, M. (2006), Kelenderis Roma Çağı Seramiği, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Uslu, S. (1994), Phokaia Kazılarında Bulunmuş Terra Sigillatalar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Waagé, F. O. (1933), “The American Excavations in the Athenian Agora: First Report”, Hesperia 2, No. 2, 279- 328.
• Waagé, F. O. (1948), “Hellenistic and Roman Tableware of North Syria”, Antioch on the Orontes IV. 1,Ceramic and Islamic Coins , Princeton University Press, Princeton.
• Williams, C. (1997), “A Byzantine Well- Deposit from Anemurium (Rough Cilicia)”, Anatolian Studies 27, 175-190.
• Yılmaz, A. (2013), “Roma Hamamı”, (Ed. C. Başaran) Antik Troas’ın Parlayan Kenti PARİON, Ege Yayınları, 57- 66, İstanbul.