2008 Global Financial Crisis on Borsa Istanbul Impact on Traded Company Profits

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 32 - 62, 13.12.2023

Abdulmuttalip Pilatin , Osman Karamustafa

https://doi.org/10.5281/zenodo.10401008

Öz

Purpose –The aim of this study is to determine the effects of the 2008 Global Financial Crisis on the profitability of companies traded in the BIST, by taking into account the profitability ratios of the indexes. In addition, the determinants of return on equity capital before and after the 2008 crisis were determined using the DuPount method.

Design/data/methodology –The study was carried out on the data of 257 companies traded in BIST. The data set consists of 11 years, including the years 2004-2014. Equity profitability and factors affecting profitability were determined using the DuPount method.

Findings –It was determined that the return on equity of the indices excluding the Trade Index was affected by the crisis in 2008, while the Electricity and Energy Index, Transportation Index and Construction Index were positively affected. Indices with higher return on equity after the crisis than before the crisis, on the other hand, consist of Electricity and Energy Index, Transportation Index, Construction Index, Food Index, Chemistry Index, Mining Index and Sports Index. It was determined thatnone of the remaining indices could catch up with the pre-crisis equity profitability figures after the crisis.

Originality/value –This study is one of the first studies that deals with the effects of the 2008 Global Financial Crisis on the profitabilityof companies traded on the BIST on an index basis.

Anahtar Kelimeler

Crisis, Stock Market, Profitability, Net Profit Margin, Leverage, DuPount

2008 Küresel Finans Krizinin Borsa İstanbul’da İşlem Gören Şirket Kârlılıklarına Etkisi

Öz

Amaç – Bu çalışmanın amacı 2008 Küresel Finans Krizinin BİST’te işlem gören şirket kârlılıkları üzerindeki etkilerini endekslerin kârlılık oranlarını dikkate alarak belirlemektir. Bunun yanı sıra 2008 krizi ile öncesi ve sonrasında öz sermaye kârlılıklarının belirleyicileri DuPount yöntemini kullanarak belirlenmiştir.

Tasarım/veri/metodoloji – Çalışma BİST’te işlem gören 257 şirket verileri üzerinden yapılmıştır. Veri seti 2004-2014 yıllarını içeren 11 yıldan oluşmaktadır. Öz sermaye kârlılıkları ve kârlılığı etkileyen faktörler DuPount yöntemi kullanılarak belirlenmiştir.

Bulular - Ticaret Endeksi hariç endekslerin öz sermaye kârlılıklarının 2008 yılında krizden etkilendiği, Elektrik ve Enerji Endeksi, Ulaştırma Endeksi ve İnşaat Endeksinin ise pozitif etkilendiği belirlenmiştir. Kriz öncesine göre kriz sonrasında öz sermaye kârlılıklarının daha yüksek olduğu endeksler ise Elektrik ve Enerji Endeksi, Ulaştırma Endeksi, İnşaat Endeksi, Gıda Endeksi, Kimya Endeksi, Madencilik Endeksi ve Spor Endeksinden oluşmaktadır. Kalan diğer endekslerin hiçbiri kriz sonrasında kriz öncesi öz sermaye kârlılık rakamlarını yakalayamadığı belirlenmiştir.

Özgünlük/değer – Bu çalışma 2008 Küresel Finans Krizinin BİST’te işlem gören şirketlerin kârlılıkları üzerindeki etkilerini endeks bazında ele alan ilk ve eşsiz çalışmalardan biridir.

Anahtar Kelimeler

Kriz, Borsa, Kârlılık, Net Kâr Marjı, Kaldıraç, DuPount

Kaynakça

• Aalbers, M. (2009). Geographies of The Financial Crisis. Royal Geographical Society (With The Institute Of British Geographers), 41, 34–42.
• Almazari, A. A. (2012). Financial Performance Analysis Of The Jordanian Arab Bank by Using The DuPont System of Financial Analysis. International Journal of Economicsand Finance, 4(4), 86-94.
• Aşıkoğlu, R. ve Ögel, S. (2006). 2001 Krizinin BİST’te Hisse Senetleri İşlem Gören İmalat İşletmelerinin Finansal Yapısı Üzerindeki Etkileri. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(2), 1-18.
• Ayaydın, H. ve Pilatin, A. (2022). COVID-19 Küresel Pandemisinin Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelere (Kobi) Etkileri: Tespitler ve Politika Önerileri. Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerde (Kobi) Muhasebe ve Finans Üzerine Güncel Araştırmalar. Ed. Ayaydın, H. ve Pilatin, A. Ankara: Gazi Yayıevi.
• Aydın, N., Başar, M. Ve Coşkun, M. (2010). Finansal Yönetim. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Azizov, M. (2009). Küresel Krizler ve Kriz Döneminde Para Politikasının Kullanımı. Journal of Azerbaijani Studies, 12(2), 432-443.
• Carletti, E., Oliviero, T., Pagano, M., Pelizzon, L., & Subrahmanyam, M. G. (2020). The COVID-19 shock and equity shortfall: Firm-level evidence from Italy. The Review of Corporate Finance Studies, 9(3), 534-568.
• Çelebi, I. (2013). Global Krizin Emtia Piyasalari Üzerine Etkileri ve Gelişmeler. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(9), 33-65.
• Ellul, A., Erel, I., & Rajan, U. (2020). The COVID-19 pandemic crisis and corporate finance. The Review of Corporate Finance Studies, 9(3), 421-429.
• Felipe, J., & Estrada, G. (2020). What happened to the world's potential growth after the 2008–2009 global financial crisis?. Journal of the Japanese and International Economies, 56, 101072.
• Gitman, L. J. and Zutter, C. J. (2015). Principles of Managerial Finance, Fourteenth Edition. United States : Pearson Education
• Işık, E. ve Kiracı, M. (2012). 2008 Küresel Finansal Krizinin İşletmelerin Çalışma Sermayeleri Üzerindeki Etkilerinin Oranlar Aracılığıyla Tespiti: İMKB’de Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 54, 157-174.
• İskenderoğlu, Ö., & Karakozak, Ö. (2013). 2008 Küresel finansal krizinin finansal oranlar üzerine etkisi: BIST'de işlem gören imalat sanayi işletmeleri üzerine bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), 98-129.
• Kesimli, İ. G. ve Günay, S. G. (2011). The Impact of The Global Economic Crisis on Working Capital of Real Sector In Turkey. Business and Economic Horizons, 4, 52-69.
• Köseoğlu, M. ve Yamak, R. (2004). Uygulamalı İstatistik. Trabzon: Derya Kitabevi.
• Levy, D., Mayer, T., & Raviv, A. (2022). Economists in the 2008 financial crisis: Slow to see, fast to act. Journal of Financial Stability, 60, 100986.
• Maurin, Laurent; Pál, Rozália (2020). Investment vs debt tradeoffs in the post-COVID-19 European economy, EIB Working Papers, No. 2020/09, ISBN: 978-92-861-4850-7, European Investment Bank (EIB), Luxembourg, https://doi.org/10.2867/417469
• Orhunbilge, N. (2002). Uygulamalı regresyon ve korelasyon analizi. İstanbul: İÜ İşletme Fakültesi Yayınları.
• Tanrıöven, C. ve Aksoy, E. E. (2009). Krizlerin Reel Sektör İşletmeleri Üzerine Etkileri: BİST’te Sektörel Bazda İnceleme. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(2), 79-114.
• Terzi, N. (2009). Hedge Fonlar: Küresel Finans Piyasalarının Gizemli Oyuncuları. İstanbul: Beta Yayınları.
• TÜİK (2013). Diş Ticaret İsatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dis-Ticaret-Istatistikleri-Ocak-2013-13448
• Uyar, A. & Okumuş, E. (2010). Finansal Oranlar Aracılığıyla Küresel Ekonomik Krizin Üretim Şirketlerine Etkilerinin Analizi: İMKB’de Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 46, 146-156.
• Uyar, A. (2009). Küresel Ekonomik Krizin Şirketlerin Nakit Dönüşüm Sürelerine Etkileri: BİST’te İşlem Gören Şirketler Üzerinde Bir Çalışma. Mufad Dergisi, 44, 228-235.